Dit is een onderwerp dat behandeld
moet worden. Punt. Geen enkele discussie mogelijk. Er is veel om te doen geweest: het zou in sommige delen van het land niet in de les te behandelen zijn vanwege negatieve reacties vanuit de klas. Jammer, maar dit onderwerp wordt gewoon behandeld.
Dit is één van die onderwerpen waarbij veiligheid in de klas een belangrijke rol speelt. Een paar tips, indien nodig, om dit goed te laten verlopen.
Sowieso is gedegen kennis absolute noodzaak, mede vanwege het feit dat dan broodje aap-verhalen kunnen worden ontkracht: “Hitler was zelfs toch ook Joods?”, of “Hitler ziet er zelf ook Joods uit.”.
Antisemitische uittingen moeten per definitie direct worden aangepakt. Pedagogisch verantwoord kan dit via een gesprek met de klas, maar de ervaring leert dat dit niet altijd effectief is. Zeker gezien het feit dat dergelijke uitlatingen nogal eens gedaan worden in het kader van de huidige situatie rond Israël en de Palestijnen, wil dit nog wel eens leiden tot eindeloze welles-nietes-discussie. Dan is de discussie afkappen het enige dat werkt.
Dit laatste geldt zeker ook voor de leerlingen die, in het verlengde van bovenstaande, namens de hele groep willen gaan spreken: “Maar joden doen ons ook zus en zo aan!”. Ja, heel vervelend, maar daar gaan we het nu even niet over hebben.
Om dit onderwerp zo goed mogelijk uit te leggen, gaat deze les veel dieper in op de geschiedenis van de joden in Europa. Hiermee ontstaat een veel vollediger beeld, waarin duidelijk wordt gemaakt dat perioden van
antisemitisme (middeleeuwen) en relatieve tolerantie (Nederlandse Republiek) zich afwisselden. Het opkomend nationalisme, en daarmee het toenemend antisemitisme in de negentiende eeuw, geven mede een verklaring voor het ontstaan van het
zionisme. Het gaat in deze les te ver om hierop uitgebreid in te gaan, maar in de lesserie over
Het Conflict tussen Israël en de Arabische Wereld is meer informatie te vinden.
Het beeldmateriaal in deze les is soms gruwelijk. Dit is een bewuste keuze. Wellicht is het goed om vooraf te bekijken of alle afbeeldingen in een groep getoond kunnen worden. Dit kan overigens per groep verschillen.
Mocht je (veel) tijd over hebben, dan werkt een film als
Schindler’s List eigenlijk altijd goed in de klas. Het is wel van belang deze film goed voor te bespreken, met name door in te gaan op de verschillende karakters en het verhaal achter de film. Hiervoor kun je gebruik maken van de volgende les:
Schindler's List, informatie bij de film
Onderwerpen:
- Een korte geschiedenis van Joden in Europa
- Van pesten tot moord: de Shoah in fasen
- Leven in de kampen
Personen:
- Adolf Hitler
- Joseph Goebbels
- Herschel Grynszpan
- Joseph Mengele