2023-04-17 Stoma's + voedingsproblemen + Rekenen met zetpillen

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 2

Stomaverzorging  &

Voedingsproblemen

Programma & Lesdoelen

- Rekenen met zetpillen + kwaliteitscontrole

- Teugkijken op chronische darmaandoeningen

- Uitleg stoma's 

- Uitleg voedingsproblemen

Lesdoelen:

- Je kunt de juiste hoeveelheden van de benodigde grondstoffen berekenen

- Je weet de kwaliteitscontrole berekenen van zetpillen

- Je weet de verschillen en overeenkomsten tussen ziekte van Crohn en collitus ulcerosa

- Je kent de verschillende soorten stoma's met bijbehorende systemen

- Je kent de oorzaken en gevolgen van ondervoeding

- Je kent de hulpmiddelen bij sondevoeding.

Welke vragen zijn er nog naar aanleiding van vorige week?

Rondvraag

Vragen ?

Vraag oppervlaktespanning verlagen bij emollientia. 

Oppervlaktespanning zorgt voor de ronde vorm van een druppel. Cohesieve krachten die de moleculen bij elkaar houden. Dit is beinvloedbaar door andere stoffen, bijv. schuim. Voordeel bij emollientia is dat H20 gemakkelijker zich bij de ontlasting voegt. Volume neem toe. Er kan dus meer water worden vastgehouden. 

Lactulose trekt door de osmotische werking meer vocht aan. 

Welke lipofiele vetbasis gebruik je bij het maken van zetpillen ?

1. Macrogol
2. Miglyol 812
3. Sojalecethine
4. Witepsol

Mengsel van macrogolen is de hydrofiele basis. 

Hydrofiel: de basisverdeling is één om twee (hoe hoger het getal, hoe vaster de basis). Het smelttraject is hoger dan die van de lipofiele basis, daarom geschikt voor warme landen. De hydrofiele basis is wel hygroscopisch, daarom bij voorkeur uitschenken met spuitflesmethode.

Hulpstoffen 

- Miglyol 812:  verlaagt het smeltpunt van de zetpil, zodat ze in het lichaam snel zacht worden. Bijv. zinkoxide zetpillen
- Watervrij colloïdaal siliciumdioxide (Aerosil) : wordt toegevoegd om agglomeraten (klontjes) fijn te wrijven → homogeen (1% van gnm)                 
- Lactose (180):  100 mg lactose/zetpil toevoegen wanneer er ≤50 mg/supp aan werkzame stof in zit. 
- Sojalecethine:   wordt toegevoegd bij bereidingen van zetpillen met grote hoeveelheden vaste stof (bijv. paracetamol 750 mg of meer) om het gietbaar te houden. Beïnvloed het stollingsproces niet noemenswaardig. 

Volgens KNMP Kennisbank geen andere hulpstoffen toevoegen. 

Ook  tabletten en dragees fijngewreven worden ontraden. 

Hulpstoffen om de kwaliteit van de zetpil te verbeteren of de bereiding te vergemakkelijken.

Miglyol bij ZnO gebruikt zodat de aambei smelt en er een beschermende zalflaag ontstaat. Kan ook toegevoegd worden bij terminale patiënten met een verlaagde lichaamstemperatuur. 

watervrij colloïdaal siliciumdioxide (Aerosil 200 V®, de verdichte vorm), met een maximum van 1% van het farmacon. 

Lactose toevoegen voor een mooie goede verdeling van vaste stof met de basis .

 Zinkoxide zetpillen -> 

werken licht indrogend en stillen de jeuk. Worden gebruikt bij jeuk en irritatie aan de anus door aambeien

Aerosil ->

ColloIdaal Siliciumoxide (ook gebruikt als "glijmiddel" bij capsules 

Sojalecithine ->

Meestal 2% toevoegen aan totaal poedermengsel, dit beïnvloed het stollingsproces niet! 

Wat is de verdringingswaarde van een zetpil ?

1. Hoeveelheid extra zetpillen dat berekent wordt ivm verlies
2. Hoeveel gram zetpilbasis er wordt verdrongen door 1 gram gnm
3. Hoeveelheid zetpilbasis die verdrongen wordt door de benodigde hoeveelheid gnm per zetpil.
4. Hoeveelheid zetpilbasis per geheel gevulde zetpilvorm

Verdringingswaarde: de hoeveelheid zetpilbasis die verdrongen wordt door de benodigde hoeveelheid gnm per zetpil.

    → Verdringingswaarde = hoeveelheid geneesmiddel × verdringingsfactor

Vulwaarde -Overmaat -Verdringingsfactor

• Vulwaarde = vulgewicht = hoeveelheid zetpilbasis per geheel gevulde zetpilvorm. (1,15ml / 2,3ml / 2,8ml)
  

• Overmaat = extra aantal zetpillen berekenen → ivm verlies, gieten met kop, laatste twee zetpillen verwerpen.
  

• Verdringingsfactor = een factor dat aangeeft hoeveel gram zetpilbasis verdrongen wordt door 1 gram gnm.  (Zie kennisbank voor tabel.) 

• Verdringingswaarde = de hoeveelheid zetpilbasis die verdrongen wordt door de benodigde hoeveelheid gnm per zetpil.  

    →  Verdringingswaarde = hoeveelheid geneesmiddel × verdringingsfactor

Bereidingswijze, zoveel mogelijk uitgaan van gestandaardiseerde protocollen FNA. 

Is er een vergelijkbaar protocol, beetje aanpassen. Let op of gnm geschikt is voor rectale toediening. 

Zelf aan de slag

1. Wat is de vulwaarde ?
   
2. Wat is de verdringingsfactor van het gnm ?
   
3. Wat is de verdringingswaarde ?
   
4. Hoeveel zetpillen inclusief overmaat ga je maken ?
   

Bij voorkeur per zetpil uitrekenen (in mg)

R/ Bisacodyl 15 mg no. 12

 m.f.l.a supp.

s. 1dd1

Is het gelukt met de berekening ?

Berekening:

2,3 ml = 2,07 g = 2070 mg

f= verdringingswaarde zie tabel → 2 grondstoffen:

Bisacodyl → 0,65 en lactose → 0,60

gnm x factor → bisacodyl 15 mg x 0,65 = 9,75 mg

lactose 100 mg x 0,60 = 60 mg

2070mg - 9,75mg - 60 mg= 2000,25 mg vet per zetpil

12 + 6 = 18 zetpillen gaan we maken.

15 mg bisacodyl x 18 = 270 mg

100mg lactose x 18 = 1800 mg = 1, 8 g

2000,25 mg = 2,00 g x 18 = 36, 00 g witepsol (36, 0045)

Zelf aan de slag

1. Wat is de vulwaarde ?
   
2. Wat is de verdringingsfactor van het gnm ?
   
3. Wat is de verdringingswaarde ?
   
4. Hoeveel zetpillen inclusief overmaat ga je maken ?
   

Bij voorkeur per zetpil uitrekenen (in mg)

R/ Bisacodyl 15 mg no. 12

 m.f.l.a supp.

s. 1dd1

1. je gebruikt (meestal) 2,3 ml zetpilvorm, deze heeft een vulwaarde van 2,07 g = 2070 mg per zetpil

2. Verdringsfactor van bisacodyl is 0,65 en van lactose 0,60 Je voegt lactose toe omdat er minder dan 50 mg 

3. Bisacodyl verdringt 15 mg x 0,65 = 9,75 mg    Lactose verdringt 100 mg x 0,60 = 60 mg

    2070 mg -9,75 mg -60 mg = 2000,25 mg witepsol nodig voor 1 zetpil. 

4. 12 + 6 overmaat gaat berekenen voor 18 stuks. 

Bisacodyl 15 mg x 18 stuks = 270 mg

Lactose 100 mg x 18 = 1800 mg = 1,8 g

 Witepsol 2000,25 x 18 = 36004,5 mg = 36,00 g kan ook 2000,25 mg = 2,00 g x 18 = 36 g

Op welke wijze zou jij het eindgewicht bepalen?

Weeg volle strip, trek gewicht lege strip eraf, deel door het aantal zetpillen van de strip. Je berekent dan het praktisch gemiddeld gewicht per zetpil. 

Daarna P-T=/Tx100%

Kwaliteitscontrole berekend

Na het bereiden van deze zetpillen heb je een volle strip met 12 zetpillen. 

Deze volle strip weegt  25,95 gram

Een lege strip van 12 weegt 1,33 gram

Hoe bereken je het theoretisch gewicht?

Wat is het praktisch gewicht?

R/ Bisacodyl 15 mg no. 12

 m.f.l.a supp.

s. 1dd1

Kun je deze zetpillen afleveren of tocht niet ? 

Kwaliteitscontrole berekend

Deze volle strip weegt  25,95 gram

Een lege strip van 12 weegt 1,33 gram

         Hoe bereken je het theoretisch gewicht?

         Wat is het praktisch gewicht?

Lees goed in de opdracht of het praktisch gewicht al de inhoud van de strip bevat of niet. 

R/ Bisacodyl 15 mg no. 12

 m.f.l.a supp.

s. 1dd1

Kun je deze zetpillen afleveren of tocht niet ? 

Theoretisch gewicht. Tel alle gewichten bij elkaar op            15 mg bisacodyl + 100 mg lactose + 2000,25 mg vet

Praktisch gewicht. Volle strip - lege strip ÷ aantal van de strip            25,95 - 1,33 = 24,62 ÷ 12= 2,051667 g =2051,67 mg per zetpil

2051,67 mg - 2115,25 mg= ÷ 2115,25 x 100% = -3,0057%

FNA heeft de voorkeur

Morfinezetpillen FNA

1. Morfine HCL; Fijnwrijven van een overmaat en daarna afwegen

2. Lactose; bij  50mg of minder werkzame stof per zetpil. Om per zetpil voldoende vaste stof t.o.v. het vet te krijgen.

3. Adeps solidus = (hard vet) = Witepsol is de zetpilbasis

Crohn

CU

Crohn

CU

- gehele spijsverteringsstelsel

- onstekingen + fistels

- vernauwingen door littekenweefsel 

- gezonde plekken afgewisseld met ontstoken plekken

- alleen in de dikke darm

- oppervlakkige ontstekingen

- geen vernauwingen 

- aangesloten onstekingsgebieden 

Overeenkomst:

- auto-immuunziekte

- krampen 

- buikpijn

- slijmerige of bloederige diarree

- vermoeidheid

Welke gnm worden er voorgeschreven bij chronische darmaandoeningen?

Gnm→ rectale toediening heeft de voorkeur (klysma), anders met msr zodat het pas in de darmen uiteenvalt.

	VD	ND	Max	conclusie
pk
fr
pe

Doseringscontrole

R\Methotrexaat 2.5mg tablet

da 180st VU

S: 1w4t

Werk de doseringscontrole uit.

eerst normdosering 

Wat is je voorstel?

im, sc, iv volw. onderhoudsbehandeling 15 mg per week,

 in combinatie met foliumzuur 5 mg per week, 3 dagen na toediening van methotrexaat, 

Doseringscontrole

R\Methotrexaat 2.5mg tablet

da 180st VU

S: 1w4t

MTX 15mg injectie

da 12 st

S: 1w1inj

Informatorium

im, sc, iv volw. onderhoudsbehandeling 15 mg per week,

 in combinatie met foliumzuur 5 mg per week, 3 dagen na toediening van methotrexaat,

	VD	ND	Max	conclusie
pk	15mg
fr	1x per week	1x per week		acc
pe	15 mg	15mg		acc

Doseringscontrole

R\Methotrexaat 2.5mg tablet

da 180st VU

S: 1w4t

MTX 15mg injectie

da 12 st

S: 1w1inj

Paar cm onder de ademsapel. Bescherming van strottehoofd.

Voordelen en nadelen tracheostoma

Voordelen:

+ verlichting van klachten en verschijnselen onvoldoende ademhaling

+ lucht komt rechtstreeks in de longen

+ slijm uit de longen is mogelijk op te zuigen

+ gezicht blijft vrij

Nadelen:

- operatie 

- 24/7 afhankelijk van zorg

- wennen aan ontvangen lucht via beademingsapparaat

- leren spreken met lucht

- vatbaarder voor luchtweginfecties

- niet kunnen praten bij een volle cuff, luchtweg naar keel afgesloten, geen lucht bij de stembanden

Welke vraag/vragen heb jij nog over de behandelde lesstof?

Kom je een leuke, leerzame casus tegen op stage, 

neem de casus mee naar de les en breng hem in bij intervisie.