2LW6 Nieren

• Anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

deel 2

lesdoel

Je kunt:

• de bouw en functies van de nier beschrijven
• uitleggen hoe urine ontstaat en wat normale bestanddelen van urine zijn

4.3

Nieren

(bouw en functie)

Nieren

Bouw van de nier

• de nieren hebben aan de buitenkant een stevig kapsel
• dit dient als bescherming

nierkapsel

Nieren

• de buitenste laag van de nieren heet de nierschors
• hier wordt het bloed gefilterd

nierschors

Nieren

• de middelste laag van de nieren heet het niermerg
• hier wordt de urine gemaakt

niermerg

Nieren

• de binnenste laag van de nieren heet het nierbekken
• hier wordt de urine opgevangen en afgevoerd

nierbekken

Nieren

• via de nierslagader stroomt vies bloed de nier in
• via de nierader stroomt schoon bloed de nier uit
• in de nier is het bloed dus schoon gemaakt
• dat gebeurt in een zuiverunit (nefron)

niervaten

Zuiverunit (nefron)

• elke nier telt ongeveer 1 miljoen zuiverunits
• ze liggen uitgerekt in de drie  lagen, dus in het schors, merg en bekken
• elke zuiverunit bestaat uit een filtereenheid en een afvoerbuis

filtereenheid

Bloed komt in een vaatkluwen (glomerulus), waarna het door een zeef wordt gedrukt. Stoffen er doorheen kunnen, komen in het kapsel van Bowman

afvoerbuis

afvoerbuis

(tubulus)

Zuiverunit (nefron)

1 filtereenheid

• een bloedvaatje ligt in een vaatkluwen (glomerulus)
• de inhoud wordt hier door de wanden geperst (gefilterd)
• cellen en eiwitten kunnen niet door de filters

bloed wordt door een filter geperst, wat tussen de mazen kan valt erdoor

F

Zuiverunit (nefron)

1 filtereenheid

• het filtraat komt terecht in het kapsel van Bowman
• de vloeistof heet primaire urine (voorurine) en lijkt nog veel op de samenstelling van bloedplasma

Zuiverunit (nefron)

Zuiverunit (nefron)

2 afvoerbuis

• in de afvoerbuis (tubulus) wordt urine gevormd uit de voorurine
• nuttige stoffen worden weer in de bloedbaan opgenomen; dit heet heropname (resorptie) 

heropname in verschillende delen van de afvoerbuis

H

Zuiverunit (nefron)

2 afvoerbuis

• glucose en andere voedingsstoffen worden in zijn geheel heropgenomen

Zuiverunit (nefron)

2 afvoerbuis

• water wordt grotendeels heropgenomen

Zuiverunit (nefron)

2 afvoerbuis

• electrolyten worden deels opgenomen

Zuiverunit (nefron)

2 afvoerbuis

• afvalstoffen worden niet opgenomen
• eenmaal in de urinebaan gaan ze er niet meer uit...
• de afvoerbuis eindigt in een verzamelbuis die de urine naar het nierbekken brengt

Zuiverunit (nefron)

en het proces van filteren en heropnemen (R)

Urine

Urine bestaat uit...

1 water

• er gaat per etmaal 180 liter bloed door de nieren; ongeveer 1% aan water wordt uitgeplast

Urine

Urine bestaat uit...

2 afvalstoffen

• spieren en de lever maken de meeste afvalstoffen (ureum, creatinine, urinezuur)
• bilirubine is afval van hemoglobine, geeft urine de gele kleur

Urine

Urine bestaat uit...

3 overtollige stoffen

• electrolyten
  
• vitamines
• hormonen

Urine

In urine hoort niet te zitten...

• glucose (suikerziekte)
• eiwitten (nierfalen)
• bacteriën (blaasontsteking)
• RBC (blaasontsteking)

Overige functies van de nieren

stimuleren van rode bloedcellen

• in het gebied van de afvoerbuis liggen zuurstofgevoelige cellen
• wanneer er te weinig zuurstof is, zullen deze cellen epo maken
• epo stimuleert de groei van rode bloedcellen
  

Overige functies van de nieren

vitamine D3 maken

• in het gebied van de afvoerbuis liggen enzymcellen
• het enzym maakt vitamine D3 werkbaar
• hierdoor worden de filters ontkalkt, nemen botten meer kalk op

Overige functies van de nieren

bloeddruk op peil houden

• naast het vaatkluwen liggen drukgevoelige cellen
• wanneer de bloeddruk te laag is, maken deze cellen renine
• effect: bloedvaten vernauwen > bloeddruk stijgt
  

Overige functies van de nieren

waterpeil en zuurgraad in balans houden

• het proces van urine maken is een passief proces (kost geen energie)
• de nier kan extra water of zout kwijt in de urinebaan (S); dit is een actief proces (kost energie)