Wilskracht - Gebruik je omgeving

• Studievaardigheden
• LOB
• +1
• MBO
• Middelbare school
• HBO
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6
• Studiejaar 1-4

Module-inzicht: Je kunt invloed uitoefenen op je eigen gedrag.

Lesinzicht: Iets kost minder wilskracht wanneer je er een gewoonte van maakt. Een gewoonte begint wanneer je iets opmerkt. Door duidelijke aanwijzingen in je omgeving te creëren is de kans groter dat je het ook daadwerkelijk gaat doen. 

Benodigdheden (voor elke student):

- een 'Slim jezelf zijn' boek óf het werkblad 'Gebruik je omgeving' voor elke student. 

Relevante pagina's uit het Slim Jezelf Zijn-boek: p. 60-61

Extra informatie

De terugblik is er om te reflecteren op de uitvoering van het experiment. Studenten bedenken wat ze van hun experiment hebben geleerd. Hierbij is er geen goed of fout. Zelfs als ze hun experiment niet hebben uitgevoerd, is het waardevol om na te denken over hoe dat kwam. Door consequent te reflecteren, wordt het voor studenten een gewoonte en ontstaat er een cultuur waarin het delen van je leeraanpak normaal is.

Op pagina 17 van het Slim Jezelf Zijn-boek staat een voorbeeld van de terugblik.

Hoe tevreden ben je met het uitvoeren van je experiment?

0100

• Laat de studenten antwoord geven op de vraag via lessonup.app

Licht dit antwoord toe

• Laat de studenten antwoord geven op de vraag.
• Vraag de studenten wat hun experiment was en vraag hen (indien nodig) om hun antwoord verder toe te lichten.
• Vraag de studenten die het experiment niet hebben uitgevoerd waarom dit niet gelukt is. Misschien is het experiment niet concreet / leuk / nuttig genoeg geweest. Ook dit is leerzaam voor de volgende keer.

Leerdoel van deze les

Weet je hoe je jezelf een gewoonte kunt aanleren.

• Lees de slide voor.

Leerdoelen:

• De student kan uitleggen wat wilskracht is.
• De student kan uitleggen waarom we van onze gewoontes kunnen leren.
• De student kan benoemen uit welke stappen een gewoonte bestaat.
• De student kan uitleggen wat de eerste stap van een gewoonte inhoudt.
• De student kan zijn/haar omgeving slim inzetten, zodat iets minder wilskracht kost.
• De student kan een duidelijk plan maken om duidelijker te maken wat hij/zij gaat doen.

Extra informatie:

De check is er om de huidige aanpak van de studenten te ontdekken. Het kan een vraag, opdracht of test zijn en er zijn geen goede of foute antwoorden. Het is puur om te ontdekken welke strategieën of technieken de studenten nu gebruiken.

Op pagina 9 van het Slim Jezelf Zijn-boek staat een voorbeeld van de check. 

Boxarm-challenge!

Doe de oefening op het plaatje zo lang mogelijk 

maar dan alleen met je schrijfarm. Schrijf je tijd op zodra het niet meer gaat!

• Laat de studenten een plek bij de muur opzoeken en laat ze de Wallsit aannemen zoals op het plaatje op de slide. Wacht totdat iedereen klaar zit en zet de timer aan. Laat de studenten onthouden hoe lang ze het hebben volgehouden. 

Extra informatie

Als er niet genoeg ruimte is, kunnen studenten ook een zittende houding naast hun stoel vasthouden. 

Boxarm-challenge deel 2

We gaan het nog een keer doen! Houd het net zolang vol tot dat het filmpje klaar is. Kijk hoelang je het nu kunt volhouden.

• Studenten gaan nog een keer de Wallsit doen, alleen dan met een motiverend filmpje. Zet eerst de timer aan (deze loopt deze keer af) en dan het filmpje. Geef aan dat de timer deze keer afloopt. 

Extra informatie 

Door het motiverend filmpje en aftellende timer kunnen de meeste studenten de Wallsit langer volhouden. 

Jouw invloed

Misschien kon je het de tweede keer wat langer volhouden dan de eerste keer, omdat er een filmpje aan stond en er een timer aftelde. Je kunt je omgeving dus gebruiken om ervoor te zorgen dat iets minder wilskracht kost. 

• Laat de studenten delen of het gelukt is om deze keer langer de wallsit vast te houden en bespreek waarom zij denken dat dit zo is. 

Extra informatie

Studenten ervaren dat door iets in de omgeving te veranderen een taak makkelijker vol te houden is.

Extra informatie:

Tijdens het ervaren krijgen studenten wetenschappelijke theorie en slimme leertips uitgelegd waar ze vervolgens mee aan de slag gaan. Het doel is dat ze ontdekken hoe de aangeboden kennis, technieken en/of strategieën voor hen werken. Hierin is het belangrijk dat de studenten het zelf gaan ervaren. Alleen dan kunnen ze kiezen wat ze hier verder mee willen doen. Voor meer informatie, zie p. 12 en 13 van het Slim Jezelf Zijn-boek.

• Speel het filmpje af.

Extra informatie

In dit filmpje wordt uitgelegd wat wilskracht is, waarom we kunnen leren van onze gewoontes en uit welke stappen een gewoonte bestaat. Uit het onderzoek van Roy Baumeister blijkt dat je wilskracht op kan raken. Het is dus belangrijk om te kijken hoe we dingen makkelijker gedaan krijgen, waardoor het minder wilskracht kost. Omdat onze gewoontes weinig wilskracht kosten, is het interessant om te kijken hoe een gewoonte precies in elkaar zit. 

Van welk positief gedrag zou jij een gewoonte willen maken?

Enkele opties ter inspiratie:

1. Op tijd beginnen met leren voor een tentamen
2. Minder afgeleid raken door mijn telefoon
   
3. Minstens 2x sporten in de week
   
4. Op tijd naar bed gaan
5. Anders, namelijk... 

• Laat de studenten in hun boek (p.59) of op hun werkblad opschrijven waarvan ze graag een gewoonte willen maken. Zo kunnen ze hun eigen antwoord terugvinden, wat nodig is voor de vervolgopdrachten. 

Extra informatie

De studenten kunnen op de volgende slide hun gewoonte invullen 

Van welk positief gedrag zou jij een gewoonte willen maken?

• Laat de studenten hun gewoonte invullen
• Vraag een aantal studenten of ze hun gewoonte willen toelichten.

Extra informatie

De studenten gaan de komende wilskracht lessen met deze gewoonte aan de slag.

Een gewoonte bestaat uit

4 stappen:

1. Opmerken

2. Willen

4. Belonen

3. Doen

• Laat de slide zien en herhaal de vier stappen waaruit een gewoonte bestaat. Deze zijn ook uitgelegd in het filmpje, dus herhaal kort en kijk of de studenten het snappen. 

Extra informatie

Om de stappen uit te leggen nemen we het voorbeeld van de gewoonte 'tandenpoetsen'. 

• Stap 1 - Opmerken: Bij het tandenpoetsen gaat het om het zien van je tandenborstel, het proeven van een nare smaak in je mond of het gevoel dat het tijd is om naar bed te gaan.
• Stap 2 - Willen: Wanneer je je tandenborstel ziet staan of wanneer het bedtijd is word je eraan herinnerd dat het poetsen van je tanden leidt tot een beloning: een frisse adem. Dat zorgt ervoor dat je je tanden wilt gaan poetsen. 
• Stap 3 - Doen: De daadwerkelijke actie die je uitvoert: tandenpoetsen
• Stap 4 - Belonen: Na het uitvoeren van het gedrag ervaar je een beloning. Deze beloning zorgt ervoor dat het logisch wordt om het gedrag opnieuw te doen. In dit geval is de beloning de frisse smaak in je mond.

Jouw omgeving

Een gewoonte begint wanneer je iets opmerkt. Dit kan een gedachte of gevoel zijn, maar ook iets wat je 

waarneemt in je omgeving. 

• Lees de slide voor.

Extra informatie:

Een gewoonte begint wanneer je iets opmerkt. Daarom is het belangrijk om de kans dat je iets opmerkt zo groot mogelijk te maken. Je kunt hiervoor slim gebruik maken van je omgeving door iets bijvoorbeeld duidelijk in het zicht te leggen of juist in een andere kamer te leggen, zodat je het niet meer opmerkt.

Door je omgeving te veranderen kun je het voor jezelf moeilijker of makkelijker maken om iets uit te voeren. 

Slim gedrag veranderen

In het volgende filmpje zie je hoe je je eigen gedrag kunt veranderen door een kleine verandering in je omgeving. Dit noemen we "nudgen".

• Klik de slide verder naar het volgende filmpje.

• Speel het filmpje af.

Extra informatie

Het filmpje toont aan wat de invloed kan zijn van een kleine verandering in de omgeving. In dit geval leidt bijvoorbeeld het maken van lijnen op de vloer richting de trap tot het vaker gebruiken van de trap door bezoekers van de bibliotheek. Zo'n kleine verandering die een zetje geeft in de goede richting noemen we een 'nudge'. Dit kan je ook gebruiken om jezelf te helpen om iets sneller te gaan doen.

Jouw omgeving aanpassen

Pak je boek (p. 61) of werkblad erbij.

Hoe kan jij jouw omgeving aanpassen?

• Voor deze opdracht hebben de studenten hun Slim Jezelf Zijn-boek (p. 61) of het werkblad nodig.
• Laat de studenten de opdracht maken.
• Vraag aan een aantal studenten wat ze hebben opgeschreven.

Extra informatie

Je kunt je omgeving aanpassen, zodat je makkelijker met je schoolwerk aan de slag gaat. Wanneer je bijvoorbeeld je schooltas in het zicht zet, herinner je jezelf eraan dat je moet leren voor die ene belangrijke toets. Andersom kan je ook iets aan je omgeving veranderen om te stoppen met een gewoonte. Door dingen weg te halen zorg je ervoor dat je ze niet kan opmerken. Zet bijvoorbeeld de meldingen van je telefoon uit als je niet wilt worden afgeleid of leg hem in een andere kamer. 

Extra informatie

'Mijn experiment' is de laatste stap van het proces. Bij de check is de huidige aanpak duidelijk geworden. Bij het ervaren zijn ze aan de slag gegaan met een andere manier van leren. Nu is het tijd voor de studenten om te bedenken wat ze hiervan mee willen nemen om uit te proberen, verder mee te oefenen of een nieuwe, waardevolle gewoonte van te maken. Het helpt om dit plannetje zo concreet mogelijk te maken. Dat zorgt ervoor dat het makkelijker wordt om het experiment ook daadwerkelijk uit te voeren.

Wij geven steeds drie voorbeelden van passende experimenten, maar het is belangrijk dat studenten ook de ruimte voelen om zelf iets te kiezen, mits het concreet is.

In hoeverre kun je uitleggen hoe je omgeving
uitstelgedrag in de hand kan werken?

0100

Hoe ga jij deze kennis gebruiken? Bedenk een concreet experiment:

• Benoem dat het belangrijk is om het zo concreet mogelijk te maken.
• Vraag een aantal studenten of ze hun experiment willen toelichten.
• Als een experiment nog niet zo concreet is, kan je er op doorvragen. ("Wat ga je precies doen?", "Voor welk vak?", "Wanneer ga je het doen?", "Wat is de eerste stap?")

Wat vond je van deze les?

• Laat studenten de vraag beantwoorden.

Extra informatie

Als je de les aan 'Mijn lessen' hebt toegevoegd en de les hebt gegeven, kan je achteraf bij 'rapportages' de antwoorden van de studenten op een later moment nog inzien.

• Sluit de les af.