4H NLT effect zon op het weer

• Natuur, Leven en Technologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Ons zonnestelsel

• 8 planeten + dwergplaneten.
  
• Rots: Mercurius, Venus, Aarde, Mars
• Plentoiden ring
• gasreuzen: Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus,

De Zon

De zon in perspectief

• Ster van gas
• Brand niet (radioactief!)
• 109x groter in diameter dan de aarde
• ±8,5 lichtminuten afstand tot de aarde
  

Temperatuur

Oppervlakte van de zon: ± 6000 °C

• Ijzer smelt bij1500 °C 
• Een lasvlam 10.000 °C heet worden. 

De corona: tussen  1 en 3 miljoen °C. 

De kern: 15 miljoen °C

Zonnevlekken

Vlekken op de zon die iets minder warm zijn dan het zonneoppervlak (4500°C)

Zonnevlekken volgen een cyclus: elke 11 jaar neemt het aantal zonnevlekken eerst toe en  vervolgens af (magnetisch ompolen van de zon)

Zonnevlekken zijn gebieden op het oppervlak van de zon waar een sterk magneetveld heerst

Zonnevlekken

In zulke magneetvelden zit veel energie opgeslagen. Bij een zonnevlam komt die energie vrij

Zonnevlekken zijn de plek waar zonnevlammen met windkracht 1600 het oppervlak verlaten

Deeltjes van zonnevlammen bereiken soms de aarde en veroorzaken het poollicht en storingen in radioverkeer, distributie van electriciteit en oververhitting staal door magnetism

En een stroom van deeltjes gamma, UV en Rontgen straling

Bescherming

Gelukkig: Het magneetveld van onze planeet beschermt ons bijna volledig tegen de aanstromende zonnewind door die af te leiden (magnetosfeer). 

Door zwakke plekken bij de polen zorgen de krachtlijnen van het magnetisch veld voor "trechters" waar deze deeltjes kunnen binnendringen. Het resultaat  ➞ poollicht.

Nu even technisch

Individuele zonnevlekken hebben geen invloed op het weer, veranderingen in zonneactiviteit die ze vertonen, kunnen wel invloed hebben op de temperatuur, de wind en het weer op aarde!

Meer straling zorgt voor meer lage bewolking omdat geladen ionen die ontstaan door straling kunnen aanleiding zijn voor het condenseren van waterdruppels

Minder kosmische straling zou betekenen dat er minder wolken ontstaan, zodat de zon het aardoppervlak direct  kan verwarmen, zonder invloed op de atmosfeer.

MAAR: meer onderzoek is nodig

Voor VWO: Waar komt de energie van de zon vandaan?

Twee protonen botsen

Vormen deuterium (zwaar waterstof) +  positron + neutrino

Vorming van Helium

Proton en deuterium vormen helium-3 kern + gamma straling

6a. In de natuur geldt behoud van lading. Welk deeltje zorgt er
voor dat de lading in vergelijking I behouden blijft? Hoe
ontstaat dit deeltje?

6b. In vergelijking IV is de massa van de heliumkern lager dan
de massa van de afzonderlijke protonen en neutronen
waaruit de kern is opgebouwd. Bepaal met behulp van Binas
dit zogenaamde massadefect.

In vergelijking IV is de massa van de heliumkern lager dan
de massa van de afzonderlijke protonen en neutronen
waaruit de kern is opgebouwd. Bepaal met behulp van Binas
dit zogenaamde massadefect.

E = de energie in joules (J)
m = de massa in kilogrammen (kg)

c = de lichtsnelheid in meters per seconde (m/s)

6c. Bereken hoeveel energie vrijkomt in de protonencyclus.

E=m⋅c​2​​

Bereken hoeveel energie vrijkomt in de protonencyclus.

De Zon straalt met een vermogen van ongeveer 3,90 x 1026
J/s. Gebruik Binas en bereken hoe lang de Zon met dit
vermogen kan stralen. Neem bij je berekening aan dat alle
waterstof in de Zon kan worden omgezet in helium.