1.1 Sporen van de eerste mensen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Introductie

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de eerste mensen leefden.

Welkom V1A!

Waarom heb je het vak Geschiedenis op school?

H1. Jagers worden boeren

Hoe hebben de mensen in de Tijd van Jagers en Boeren gebruik leren maken van de natuur?

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Tijd voor geschiedenis

Tijd van Jagers en Boeren

Prehistorie

Wat betekent de prehistorie?

1. De tijd dat mensen leerden lezen en schrijven.
2. De tijd dat mensen nog niet konden lezen en schrijven.
3. De tijd dat mensen gereedschappen maakten van steen.
4. De tijd dat mensen leefden van de landbouw.

Prehistorie

• Historie = geschreven geschiedenis

(Pre = voor)

• Prehistorie: Tijd vóór dat mensen konden schrijven 

Prehistorie

• De prehistorie eindigt niet overal ter wereld op hetzelfde moment!

• Als een volk een schrift ontwikkelt dan begint voor dat volk de historie en eindigt de prehistorie

1.1 Sporen van de eerste mensen

Maar hoe komen we aan informatie over de eerste mensen?

Leerdoelen

1.  Je kent de betekenis van de begrippen: scheppingsverhalen, evolutietheorie, jagers-verzamelaars. (R)
   
2.  Je kunt uitleggen welke 2 soorten ideeën er zijn over het ontstaan van de mensen. (T1)
   
3.  Je weet hoe de eerste mensen leefden. (R)
   
4.  Je kunt uitleggen hoe nu (2020) aan de informatie over de eerste mens komen. (T2)
   
5.  Je kunt uitleggen wat primaire bronnen en ongeschreven bronnen zijn en kunt hier voorbeelden van herkennen. (T1)
   

Video

Klokhuis: Hoe is de eerste mens ontstaan?

01:22

De eerste mensachtigen woonden in Afrika.
Waarom juist in dit deel van de wereld?

01:58

De naam homo sapiens betekent 'wijze mens'.
Waarom is deze naam goed gekozen?

02:43

Homo sapiens verlaat Afrika,
terwijl het klimaat toch beter wordt.
Waarom zouden ze dan tóch ergens anders naartoe gaan?

04:03

Wat is juist?

1. De Cro-magnonmens is een homo sapiens
2. De Neanderthaler is een homo sapiens

05:29

Homo sapiens en Neanderthaler hebben
samen kinderen gekregen.
De moderne mens heeft daardoor een
paar dingen van de Neanderthaler meegekregen.
Welke denk je dat het is?

1. Sommige mensen hebben heel veel lichaamshaar.
2. Sommige mensen hebben geen kin.
3. Sommige mensen hebben rood haar.
4. Sommige mensen kunnen goed jagen.

De eerste mensen

• Homo betekent mens
• Homo habilis: 'handige mens' (2,1 - 1,5 miljoen jaar geleden)
• Homo erectus: 'rechtopgaande mens' (1,9 miljoen - 140.000 jaar geleden)
• Homo sapiens: 'wijze mens' (200.000 jaar geleden tot nu)

• Homo neanderthalensis: 'Neanderthaler' (275.000 - 20.000 jaar geleden) 
  

Hoe is de mens ontstaan?

• Het scheppingsverhaal: Creationisme 

• De Evolutietheorie: Darwinisme 

Hoe komen we aan informatie over de eerste mensen?

Bronnen uit de prehistorie

Wat is kenmerkend aan deze bronnen uit de prehistorie?

Bronnen uit de prehistorie

Kenmerken:

1. Primair: uit de tijd zelf (ooggetuige)
   
2. Ongeschreven: schrift is nog niet uitgevonden
   

Soorten bronnen

Primaire en secundaire bronnen:

• Primair: komt uit de tijd waar je onderzoek naar doet.
  
• Secundair: komt uit de periode na de tijd waar je onderzoek naar doet.
  

Geschreven en ongeschreven bronnen:

• Geschreven: bronnen waarin schrifttekens worden gebruikt.
  
• Ongeschreven: sporen uit het verleden die geen schrift bevatten, bijvoorbeeld gebruiksvoorwerpen.
  

Aan de slag

Wat?  
Geef voor elke bron aan wat voor soort bron het is: primair, secundair, geschreven of ongeschreven.  

Hoe?  
Doet dit in tweetallen. Schrijf de antwoorden op het werkblad 

Hoelang?  
15 min.  

Klaar?  
Ga aan de slag met de extra opdracht op de achterkant  

Begrippen uit deze les

• steentijd
• prehistorie
• scheppingsverhaal 
• evolutietheorie

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.