Theater in de massacultuur

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Theater in de massacultuur

Theater in de massacultuur

1. proces van zoeken, losmaken en experimenteren

2. invloed eigentijdse processen en ontwikkelingen (o.a. verzet)

3. globalisering, snelle groei internationaal circuit

1. Proces van zoeken

• Losmaken

• Experimenteren
• Verdere verwijdering van traditionele ideeën en middelen
• Publiek zelf antwoord laten zoeken

Experimenteren met publieksparticipatie

• Theater is een directe vorm van communicatie tussen acteur, scene en publiek. Performance en Happening komen tot stand
• Geen fictie, real-time action
• Ontbreken plot, onvoorspelbaar, improvisatie
• Grenzen overschrijden
• Verbinding kunsten en omgeving
  

Voorbeelden: The Living Theatre, The Performance Group, Peter Brook

Dionysus in 69

Gebaseerd op Grieks verhaal

Gericht op: religie, seksualiteit, opoffering en toewijding

Één van de drie regels van het stuk:

The audience is in a living space and a living situation. Things may happen to and with them as well as "in front" of them.

Aanpassing van een klassiek, Grieks verhaal: 

The Bacchae is a play written by the Greek playwright Euripides. The play opened at the City Dionysia Festival in Athens in 405 B.C. and won first prize. It follows the God Dionysus on his return to the city of Thebes to avenge his mother's reputation and the God's own rejection as the bastard child of Zeus. The title refers to the groups of female followers of the God, who serve as the chorus in the play, and would engage in ecstatic rituals to the point of euphoric delirium motivated by the God's association with wine, sexuality, celebration and the theater. The play deals with the themes of religion, sexuality, sacrifice and devotion.[1] The translation which served as the basis for the TPG production was written by William Arrowsmith.[6]

Experiment sober theater

'Arm theater', door o.a. Jerzy Grotowski

• Acteur centraal: nieuwe fysieke en vocale expressie technieken, intieme confrontatie, tekst slechts middel.
• Extreme reductie theatrale middelen:  'minimal theatre'
• Totaalkunstwerk, incl. toeschouwers

Publieksparticipatie nu

Sweigmann& For the time Being

Op welke manier vindt publieksparticipatie plaats?

Experiment mix hoge en lage cultuur

Conflict van hoge en lage cultuur bij modernisten, wordt mix van hoge en lage cultuur bij postmodernisten!

Mix van media, grenzen disciplines verdwijnen

Traditioneel repertoire op radicale manier benaderen

Met choreografie van Anne Teresa De Keersmaeker

2. Invloed en verzet

Invloed eigentijdse ontwikkelingen

verzet

groeiende vrijheid

individualisme

later weer engagement

Verzet in Theater

Overheid gaf subsidie, theater moest voor iedereen worden.

Gevolg:

1. Overheid besliste over de keuze van de theaterstukken, beperking vrijheid voor theatergezelschappen
2. Doel alsnog niet bereikt; 'het volk' ging nog steeds niet naar het theater

Actie tomaat

Aktie Tomaat verwijst naar een protestactie die het toneel in Nederland in het seizoen 1969/70 gedurende een half jaar ontregelde en wordt gezien als het begin van een serie veranderingen binnen de Nederlandse theaterwereld.

Actie tomaat

Studenten uiten onvrede door het gooien van tomaten naar acteurs

Gevolg:

1. Subsidiestelsel op de schop
2. Meer ruimte voor nieuwe kleine gezelschappen met experimenteel karakters
3. Geografische spreiding gezelschappen

Waardoor ontstond ACTIE TOMAAT?

Wat was het gevolg van ACTIE TOMAAT?

Door verzet en experiment naar.... postmodern theater

Vragen maar geen antwoorden

Geen duidelijk omschreven definiëring

Geen verbeelding maar real-life event, publiek is onderdeel

Grens tussen kunst en realiteit vervaagd

Postmodernisme

• Niets is meer geloofwaardig, twijfel
• Individualiteit laat overdaad aan keuzes, eenheid en samenhang in de kunsten verdwijnen
• Cynisme en realisme, geen vaste ethische normen
• Bewust opzoeken mix hoge en lage cultuur

Postmodernisme in theater

Drie stromingen:

A. Absurdisme

B. Performance act & Happenings

C. Post-dramatisch theater

A. Existentialisme en absurdisme

Existentialisme: individuele vrijheid en verantwoordelijkheid, zelf zin geven aan het leven.

Absurdisme: er is geen zin in het leven, leven heeft geen betekenis.

Hoe zie je het existentialisme/absurdisme terug in de performance?

B. Performance act & Happenings

Tekst is niet leidend

Samenhang van theater, muziek en beeldende kunst

Happenings: publieksparticipatie speelt een belangrijke rol.

In de jaren 60 werd de naam 'Happening' gebruikt voor een samenkomst van mensen die dezelfde interesse of geloofsovertuiging hadden

Performance art is art in which the actions of an individual or a group at a particular place and in a particular time constitute the work. It can happen anywhere, at any time, or for any length of time. Performance art can be any situation that involves four basic elements: time, space, the performer's body and a relationship between performer and audience

A happening is a performance, event or situation meant to be considered as an art. Happenings take place anywhere (from basements to studio lofts and even street alley ways), are often multi-disciplinary, with a nonlinear narrative and the active participation of the audience. Key elements of happenings are planned, but artists sometimes retain room for improvisation. This new media art aspect to happenings eliminates the boundary between the artwork and its viewer. Henceforth, the interactions between the audience and the artwork makes the audience, in a sense, part of the art. In the later sixties, perhaps due to the depiction in films of hippie culture, the term was used much less specifically to mean any gathering of interest.

C. Post dramatisch theater

• Tekst is niet leidend, vrije interpretatie (regie-theater)
• Geen psychologische karakters
• Geen logisch verloop van verhaal (montagevoorstelling)
• Publieksparticipatie
• Multimedia: geluid, projectie, illusie
• Meerdere focuspunten
• Zintuigelijke belevenis staat boven het 'begrijpen'

Post-Dramatic theater - Hans-Thies Lehmann 1999

Fuerza Bruta, Leeuwarden

3. Globalisering

Snelle groei internationaal circuit

Verdwijnen westerse overheersing

Mix van westerse traditie met oorspronkelijke culturen

Ontwikkeling van globalisering

Locatietheater:

Dogtroep (1975 - 2008),

Theatergroep Hollandia (1985 - 2005) voor publiek dat niet met theater in aanraking komt (bijv. door armoede)

Multimedia theater en nieuw engagement:

Ivo van Hove, Lazarus (2015); Het nationale theater, The Nation (2017)

Massacultuur vs Post dramatisch theater

Jakop Ahlbom

Massacultuur vs Post dramatisch theater
Voorbeeld: Jakop Ahlbom

Massacultuur en/of postmodernisme:

• voor groot publiek
  
• subcultuur horror
• multidisciplinair of interdisciplinair
  
• hoge vs lage kunst
  

Post-dramatisch theater:

• tekst is niet leidend
  
• geen doorlopend verhaal
  
• multimedia
• Meerdere focuspunten
  

Vraag voor de massa: welke bekende aspecten van films zag je in de trailer?

The end!

Bedankt voor het luisteren!