5.4 Voor een handvol stuivers

• Ges
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

Noem 3 uitvindingen tijdens de Industriële Revolutie.

2. Voorkennis activeren

De docent activeert relevante voorkennis aan de hand van een terugblik-opdracht, waarbij eventueel een beroep op de thuistalen wordt gedaan. Op deze manier biedt de docent een kapstok om nieuwe stof te verbinden aan de eerder geleerde stof en richting te geven aan het verdere verloop van de les. Tegelijkertijd worden hiermee misconcepties van leerlingen zichtbaar gemaakt, waar de docent vervolgens gericht op in kan spelen.

5.4 Voor een handvol stuivers

Hoe waren de werk- en leefomstandigheden tijdens de Industriële Revolutie?

      Leerdoelen

1. Je kent de betekenis van de begrippen Industriële revolutie, arbeidsomstandigheden, sociale kwestie. (R)
   
2. Je kan voorbeelden noemen van de leef- en werkomstandigheden van de textielarbeiders benoemen. (R)
   
3. Je kan uitleggen waarom urbanisatie plaatsvond. (T1)
   
4. Je kan een voorbeeld van een omschrijving geven hoe een werkdag van een textielarbeider in een fabriek eruit zag. (T1)
   

Gevolgen van de industrialistatie

• Huisnijverheid (gedaan door boeren) kan niet meer concurreren tegen de fabrieken.

• Arbeiders trekken naar de stad: urbanisatie

• Steden groeien erg snel

Werkomstandigheden

• Saaaaaaaai (door arbeidsdeling/lopende band)
  

• Lange werkdagen (14 uur per dag)
• Gevaarlijk

• Geen enkel recht

• Lage lonen (bij fouten: loon inhouden)

Kinderarbeid

• Goedkope arbeidskrachten

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan

• Ze zijn goedkoper

• Hun kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines

Woonomstandigheden

• Slechte woningen (snel gebouwd dus: haastige spoed...)

• Panden die niet als woning zijn bedoeld (zoals kelderwoningen)

• Dichtbij fabrieken

• Slechte hygiëne, riolering en watervoorzieining

In delen van Noord- en Oost-Nederland was het trouwens niet veel beter...

Aan de slag

Deze film, over pastoor Daens en zijn strijd voor de rechten van de arbeiders in Aalst (België), laat zien hoe de textielindustrie er rond 1880 uit zag.

Bekijk het fragment en beantwoord de volgende vragen:

• Welke gevolgen van de Industriële Revolutie zie je terug in dit filmfragment?
  
• Welke verschillen tussen rijk en arm zie je in het filmfragment?
  

Jullie hebben de afgelopen weken een beeld gekregen van de Industriële Revolutie: wat is dat? Hoe begon dat? Maar heb je ook een beeld gekregen van hoe de wereld er tijdens en na de revolutie uit zag? Hoe leefde men? Wat droeg men voor een kleren? Waar woonden men? Hoe zag zo’n fabriek eruit?

 

De film Daens geeft daar een goed beeld van. Deze film, over pastoor Daens en diens strijd voor de rechten van de arbeiders in Aalst (België), laat zien hoe de textielindustrie er anno 1880 uit zag. Je ziet de problemen zoals ze er waren, de gevaren voor de arbeiders (jong en oud), de verschillen tussen arm en rijk en de manier waarop de overheid met de situatie om ging.

Werkomstandigheden

Woonomstandigheden

00:04

Daens (1992)

00:08

Waarom zouden kinderen over
de grond kruipen bij de machines?

1. Omdat ze klein zijn en goed alles kunnen pakken wat valt
2. Omdat de volwassenen daar geen zin in hadden
3. Omdat dit een leuk spel was voor kinderen
4. Daar begon iedereen later kon je promotie maken

01:51

Wat is er met het meisje
gebeurd dat op de kar ligt?

1. Het meisje ligt te slapen
2. Zij kan niet lopen want ze is kreupel aan haar voet
3. Zo vervoerden mensen zich veel in de 19de eeuw
4. Het meisje is overleden omdat ze doodgevroren is.

01:52

Zouden er vaker kinderen doodgaan
door de kou of honger in de 19de eeuw?

02:01

Je ziet mensen dansen en lachen omdat ze dronken zijn. Waarom dronken veel mensen alcohol in deze tijd?

1. Omdat mensen wel van een feestje hielden
2. Alcohol deed de mensen hun dagelijks ellende van werk even vergeten
3. Alcohol was alleen voor arbeiders, dus zo konden ze hun bazen ontlopen
4. Alcohol hielp tegen de kou.

03:11

Zou deze jongen ook in de fabriek werken?

1. Ja, hij werkt gewoon elke dag behalve zaterdag.
2. Nee, niet elke dag alleen op zaterdag
3. Ja, maar dan krijgt hij minder uren dan de andere kinderen
4. Nee, hij krijgt school les

03:20

Beschrijf de woning van deze arbeiders

04:05

Waarom moeten de kinderen
wakker worden?

1. De pastoor is binnen
2. ze moeten straks toch werken

Aan de slag

1. Waarom werkten kinderen tijdens de industriële revolutie in de fabrieken?
   
2. Waarom werd er een einde aan kinderarbeid gemaakt?
   
3. Wat was er nodig om een einde te maken aan de kinderarbeid?
   
4. Welke factoren zorgen ervoor dat kinderarbeid op sommige plaatsen nog bestaat?
   
5. Wat kunnen mensen op plekken waar kinderarbeid nog bestaat doen om kinderarbeid daar nog méér te beperken of zelfs te stoppen?

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

thiemo.thiememeulenhoff.nl

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

      Leerdoelen

1. Je kent de betekenis van de begrippen Industriële revolutie, arbeidsomstandigheden, sociale kwestie. (R)
   
2. Je kan voorbeelden noemen van de leef- en werkomstandigheden van de textielarbeiders benoemen. (R)
   
3. Je kan uitleggen waarom urbanisatie plaatsvond. (T1)
   
4. Je kan een voorbeeld van een omschrijving geven hoe een werkdag van een textielarbeider in een fabriek eruit zag. (T1)
   

Wat denk je dat de mensen op de foto aan het doen zijn?

Foto omstreeks 1900: Omdat er nog geen riolering was, moesten de emmers met poep opgehaald worden bij de mensen tuis. De emmers werden door het huis gesleept: er ging wel een wat over de rand.

Vraag: Wat was het gevolg van slechte riolering  het ontstaan van allerlei ziektes.

Woonomstandigheden

• Slechte woningen (snel gebouwd dus: haastige spoed...)

• Panden die niet als woning zijn bedoeld (zoals kelderwoningen)

• Dichtbij fabrieken

• Slechte hygiëne, riolering en watervoorzieining

Werkomstandigheden

• Saaaaaaaai (door arbeidsdeling/lopende band)
  

• Lange werkdagen (14 uur per dag)
• Gevaarlijk

• Geen enkel recht

• Lage lonen (bij fouten: loon inhouden)

In delen van Noord- en Oost-Nederland was het trouwens niet veel beter...

Noem 1 voorbeeld waaruit blijkt dat de woonomstandigheden van de arbeiders vaak zeer slecht waren.

Noem 1 voorbeeld waaruit blijkt dat de werkomstandigheden van de arbeiders vaak zeer slecht waren.

Aan de slag

Deze film, over pastoor Daens en zijn strijd voor de rechten van de arbeiders in Aalst (België), laat zien hoe de textielindustrie er rond 1880 uit zag.

Bekijk het fragment en beantwoord de volgende vragen:

• Welke gevolgen van de Industriële Revolutie zie je terug in dit filmfragment?
  
• Welke verschillen tussen rijk en arm zie je in het filmfragment?
  

Jullie hebben de afgelopen weken een beeld gekregen van de Industriële Revolutie: wat is dat? Hoe begon dat? Maar heb je ook een beeld gekregen van hoe de wereld er tijdens en na de revolutie uit zag? Hoe leefde men? Wat droeg men voor een kleren? Waar woonden men? Hoe zag zo’n fabriek eruit?

 

De film Daens geeft daar een goed beeld van. Deze film, over pastoor Daens en diens strijd voor de rechten van de arbeiders in Aalst (België), laat zien hoe de textielindustrie er anno 1880 uit zag. Je ziet de problemen zoals ze er waren, de gevaren voor de arbeiders (jong en oud), de verschillen tussen arm en rijk en de manier waarop de overheid met de situatie om ging.

00:04

Daens (1992)

00:08

Waarom zouden kinderen over
de grond kruipen bij de machines?

1. Omdat ze klein zijn en goed alles kunnen pakken wat valt
2. Omdat de volwassenen daar geen zin in hadden
3. Omdat dit een leuk spel was voor kinderen
4. Daar begon iedereen later kon je promotie maken

01:51

Wat is er met het meisje
gebeurd dat op de kar ligt?

1. Het meisje ligt te slapen
2. Zij kan niet lopen want ze is kreupel aan haar voet
3. Zo vervoerden mensen zich veel in de 19de eeuw
4. Het meisje is overleden omdat ze doodgevroren is.

01:52

Zouden er vaker kinderen doodgaan
door de kou of honger in de 19de eeuw?

02:01

Je ziet mensen dansen en lachen omdat ze dronken zijn. Waarom dronken veel mensen alcohol in deze tijd?

1. Omdat mensen wel van een feestje hielden
2. Alcohol deed de mensen hun dagelijks ellende van werk even vergeten
3. Alcohol was alleen voor arbeiders, dus zo konden ze hun bazen ontlopen
4. Alcohol hielp tegen de kou.

03:11

Zou deze jongen ook in de fabriek werken?

1. Ja, hij werkt gewoon elke dag behalve zaterdag.
2. Nee, niet elke dag alleen op zaterdag
3. Ja, maar dan krijgt hij minder uren dan de andere kinderen
4. Nee, hij krijgt school les

03:20

Beschrijf de woning van deze arbeiders

04:05

Waarom moeten de kinderen
wakker worden?

1. De pastoor is binnen
2. ze moeten straks toch werken

Wat als...?

Verschuif de foto naar elk kwadrant en probeer bij elk kwandrant een gevolg te bedenken.

Voorbeeld:

De kinderen doen niets aan hun situatie. Noem hiervan een postitief gevolg.

Werkomstandigheden

Woonomstandigheden

Wat denk je dat de mensen op de foto aan het doen zijn?

Foto omstreeks 1900: Omdat er nog geen riolering was, moesten de emmers met poep opgehaald worden bij de mensen tuis. De emmers werden door het huis gesleept: er ging wel een wat over de rand.

Vraag: Wat was het gevolg van slechte riolering  het ontstaan van allerlei ziektes.