§3.2: Een veranderende mens

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Introductie

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op wat de Renaissance is, en wat de invloed van de Renaissance is geweest op de kunst en het leven in Europa aan het eind van de Middeleeuwen

3.2: Een veranderende mens

H3: Verregaande veranderingen

Sleep de punaise naar het logo dat hoort bij het onderwerp van deze les:

Aan het eind: 

1. Kun je de middeleeuwse manier van denken beschrijven;

2. Kun je onderdelen van het veranderende mens-en wereldbeeld in de Renaissance uitleggen;

3: Kun je uitleggen waarom de stad Florence het centrum van de Renaissance was.

+ Kun je aan de hand van google maps toeristische locaties beschrijven 

in Florence 

Middeleeuwse gedachten

In de tijd van Steden en Staten behoorde je tot een vaste stand of groep. Uit deze gemeenschap kon je niet ontsnappen! 

Vanaf je geboorte stond vast of je boer, burger, geestelijke of edelman werd. God had dit bepaald, dachten de mensen! 

 

Hierna: sleepvraag standensamenleving

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

geestelijkheid

adel

boeren

Middeleeuwse denken

Geloof was extreem belangrijk:

• Het bepaalde normen en waarden
• Het gaf zin aan het leven
• Mensen moesten gehoorzaam zijn aan de kerk
• De kerk 'controleerde' de wetenschap
• De bijbel was de belangrijkste bron van kennis

 

Memento mori = gedenk te sterven

Middeleeuwse denken

In de loop van de vijftiende eeuw veranderden deze opvattingen:

1. Groeiende welvaart
2. Groeiende zelfstandigheid
3. Groeiende kennis (ontdekkingsreizen) 

 

Twee uitspraken: 

1. Het veranderende wereldbeeld is een oorzaak / gevolg van de ontdekkingsreizen

2. De inquisitie leverde goed werk. Deze zin is een feit / mening

1. 1 = oorzaak 2 = feit
2. 1 = oorzaak 2 = Mening
3. 1 = gevolg 2 = feit
4. 1 = gevolg 2 = mening

Bij het vak geschiedenis heb je 4 soorten onderzoeksvragen.

1. Beschrijvende vragen: gebruik je als meer wilt weten over een situatie of verschijnsel in het verleden.

2. Verklarende vragen: gebruik je als je wilt uitleggen waardoor dingen gebeurd zijn.

3. Vergelijkende vragen: gebruik je als je overeenkomsten en verschillen van een situatie of verschijnsel wilt weten.

4. Waarderende vragen: gebruik je om te onderzoeken wat jij ergens van vindt.

"Waarin verschilde de middeleeuwse denkwijze van de denkwijze van de 16e eeuw?''   Dit is een ....

1. beschrijvende vraag
2. verklarende vraag
3. vergelijkende vraag
4. waarderende vraag

Het wereldbeeld was al enorm veranderd in de 16e eeuw. In deze eeuw veranderde ook de manier van denken. Dit begon in een land nog bekend van de klassieke oudheid: De tijd van Grieken en Romeinen.

Waar begon de Renaissance?

Punaise

Tripje naar Italië

Het begon allemaal in Italiaanse steden. Opvallend: Italië zelf bestond nog niet! Het land bestond uit verschillende stadstaten. Deze bestuurden zichzelf en waren erg rijk geworden. De paus en keizer hadden weinig invloed. 

In de Italiaanse steden ontstond in de 16e eeuw een culturele opleving. Mensen lazen vol trots en verbazing werken uit de Klassieke oudheid. Ook keken ze naar de oude overblijfselen. Veel overeenkomsten met de middeleeuwen hadden deze niet...

De werken waren sterk individualistisch. Dat betekent dat de makers zichzelf op de voorgrond plaatsten. Daarnaast kwam er een sterke voorkeur voor het leven op aarde in plaats van in het hiernamaals. Schoonheid en genieten stonden centraal. 'Pluk de dag' is een oud Romeins gezegde dat hierbij past.

Deze herwaardering van het klassieke Rome wordt door historici de periode van de renaissance genoemd. 

Daarin werd het liefst zo snel mogelijk afgerekend met alles wat nog aan de middeleeuwen herinnerde. 

Het mensbeeld veranderde, net als het wereldbeeld. Natuurlijk gold dit niet voor alles en iedereen, want de renaissance bleef beperkt tot de mannelijke elite.

Hierna een video

Renaissance betekent:

1. nieuwe interesse voor de oudheid
2. nieuwe interesse voor andere werelddelen
3. nieuwe interesse voor het geloof
4. nieuwe interesse voor de kunst

Wat was het motto van de Renaissance?

1. Memento mori
2. Carpe Diem
3. Cogito ergo sum
4. Veni Vidi Vici

Werktijd

STAP 1

STAP 2

Volgende keer

Maak paragraaf 3.2: een veranderende mens 

Hoe?

• Alleen
• Muziek in mag
• Vraag? Steek je vinger op!

Nakijken (als je klaar bent) 

Verder met 3.2 (de stad Florence) 

 

3.2: Een veranderende mens

H3: Verregaande veranderingen

Aan het eind: 

1. Kun je de middeleeuwse manier van denken beschrijven;

2. Kun je onderdelen van het veranderende mens-en wereldbeeld in de Renaissance uitleggen;

3: Kun je uitleggen waarom de stad Florence het centrum van de Renaissance was.

+ Kun je aan de hand van google maps toeristische locaties beschrijven 

in Florence 

Wat weet je nog van
de vorige les?

De bekendste stad uit de Renaissance vinden we in Noord-Italië: Florence. 

Deze stad werd heel rijk door wolnijverheid. Ook bekend was de munt: de gouden florijn. 

 

Florence

Elke stad kende een eigen munt. Dit was onhandig: elke keer bij het handelen moest er geld gewisseld worden! 

Reizen met veel geld was bovendien gevaarlijk....

Gouden Florijn

Klik op de afbeelding om in te zoomen. Je ziet de Gouden Florijn. 

Je hebt 4 soorten bronnen.

 1. Geschreven bronnen zijn bronnen met tekst.

2. Ongeschreven bronnen zijn afbeeldingen of voorwerpen.

3. Primaire bronnen zijn bronnen die uit de tijd zelf komen.

4. Secundaire bronnen komen van iemand uit een andere tijd.

De gouden florijn is een voorbeeld van een.....

1. geschreven primaire bron
2. ongeschreven primaire bron
3. geschreven secundaire bron
4. ongeschreven secundaire bron

Oplossing

In het noorden van Italië ontstonden banken. 

Transacties vonden nu plaats via wisselbrieven (=Een schriftelijke betalingsopdracht van de ene aan de andere persoon, met tussenkomst van een wisselkantoor of bank) 

Klik op de afbeelding om in te zoomen. Je ziet een wisselbrief. 

Je hebt 4 soorten bronnen.

 1. Geschreven bronnen zijn bronnen met tekst.

2. Ongeschreven bronnen zijn afbeeldingen of voorwerpen.

3. Primaire bronnen zijn bronnen die uit de tijd zelf komen.

4. Secundaire bronnen komen van iemand uit een andere tijd.

Een wisselbrief is een voorbeeld van een.....

1. geschreven primaire bron
2. ongeschreven primaire bron
3. geschreven secundaire bron
4. ongeschreven secundaire bron

Familie De Medici

In Florence was het vooral de familie De Medici die met deze vorm van internationaal bankieren enorm rijk werden. 

Daarnaast was de familie veel bezig op het gebied van politiek en kunst. 

De familie wilde graag laten zien hoe rijk ze waren. Langzaam ontstaat er een elite. 

Wat liet de familie De Medici dan onder andere maken? 

Bijv. de koepel van grootste kerk van Florence. Belangrijk, want de kerk zelf stond al bijna honderd jaar maar wel zonder dak...

Aan het eind:

1. Kun je de middeleeuwse manier van denken beschrijven;
2. Kun je onderdelen van het veranderende mens-en wereldbeeld in de Renaissance uitleggen;
3: Kun je uitleggen waarom de stad Florence het centrum van de Renaissance was.

Geef op elk leerdoel uitgebreid antwoord.

Begrippencheck! Welke vind je nog lastig?

Gemeenschap

Welvaart

Wereldbeeld

Stadstaten

Individualistisch

Renaissance

Mensbeeld

Elite

Gouden Florijn

Wisselbrief

Opdracht Florence

Doel: Kenmerken van de Oudheid en Renaissance terug vinden in het hedendaagse Florence.

Stap 1) Ga via Google maps naar Florence (zie volgende slide).

Stap 2) Maak een project aan en presenteer voor de klas. 

earth.google.com