T2 B1 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Middelbare school
• havo
• Leerroute H
• Leerroute 2
• Leerjaar 1,2

Thema 2 Voeding en vertering

Pak je boek + schrift

• Lees B1 door
• Schrijf de kernwoorden op in je schrift 

Basisstof 1 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Leerdoel

•  Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezel in voedingsmiddelen noemen.
  
•  Je kunt zes groepen voedingsstoffen noemen met hun functies en kenmerken.
  

Wat is wat?

• Voedingsmiddelen: alles wat je eet en drinkt
  
• In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen (deze hebben je lichaam nodig voor energie, groei, en herstel)
  
• Plantaardige voedingsmiddelen bevatten voedingsvezels (Deze bevorderen darmwerking)

1 Bouwstoffen: nodig voor de opbouw van het lichaam

2 Brandstoffen: leveren energie

3 Beschermende stoffen: voor afweer tegen ziektes

4 Reservestoffen: voor opslag in het lichaam

Er zijn 6 voedingsstoffen: eiwitten koolhydraten – vetten – mineralen - water - vitamines

EIWITTEN

•  Belangrijke bouwstof
•  Dient ook als brandstof
•  Kan omgezet worden in vet en daarna in lichaam opgeslagen worden
•  Opbouw en herstel van spieren en organen
•  Eiwitten in vlees(waren), vis, ei (producten), kaas,
•   melk(producten)

KOOLHYDRATEN

• Belangrijke energiebron voor het lichaam = brandstof
• Tussen 40 - 70 % van energie uit koolhydraten
  
• Zit in volkorenbrood, granen, aardappelen, peulvruchten, zilvervliesrijst, volkoren pasta
  
• Opslag in andere vorm: glycogeen in lever en spieren
  
• Koolhydraten kunnen als bouwstof dienen

VETTEN

• Bron van energie (kijk op verpakking: kiloJoules)
  
•  Kan als reservestof opgeslagen worden
  
•  Bij een gezond eetpatroon: 20- 40% van energie uit vet
  
•  Verschillende vetten:
  

         -  onverzadigd plantaardig: beter voor gezondheid

          - verzadigd dierlijk: slechter voor gezondheid

WATER

• Belangrijkste bouwstof
  
• Lichaam kan maar 4 dagen zonder!
  
• Ongeveer 60% lichaam is vocht / water
  
• Levert geen energie
  
• Belangrijk bij vervoer van stoffen door het lichaam en bij uitscheiding van afvalstoffen
  
• Regelt de lichaamstemperatuur
  
• Verlies van water via: zweten,   ademhalen, plassen
• 
  

MINERALEN en ZOUTEN

• Nodig als bouwstof en als beschermende stof
  
•  Voorbeelden van mineralen:
  
•  Fluor: opbouw tanden en kiezen
  
•  IJzerzouten: opbouw rode bloedcellen (hemoglobine)
  
•  Calcium: opbouw botten
  
•  Natrium: uit keukenzout (NaCl) niet veel van nodig!
  

VITAMINES

• Het zijn bouwstoffen
• Ze werken als beschermende stoffen tegen ziektes
  
• Er zijn dertien verschillende vitamines bekend: vitamine A, de vitamines van het B-complex en vitamine C, D en K zijn de bekendste
  
• Te veel vitamines werken vergiftigend!
  
• In Nederland bestaat niet echt een vitaminegebrek
  
• In gezond eten zitten alle vitamines  mooi verdeeld
• 
  

VOEDINGSVEZEL

• Kan lichaam niet verteren
  
• Behoren tot koolhydraten (celwanden van planten)
  
• Vooral in groente, fruit, volkoren producten, peulvruchten en noten.
  
• Zorgen voor verzadigd gevoel
  
• Nodig voor goede darmwerking
  

Schema voedingsstoffen

X

Aan de slag

• Lees B1 goed door
•  Maak opdr. 1 t/m 11

SUCCES