§2.2- de Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Introductie

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de Eerste Wereldoorlog verliep en waarom er in de Eerste Wereldoorlog zoveel doden vielen.

Instructies

Dit is de tweede les in een reeks over de Eerste Wereldoorlog. De eerste les is hier te bekijken.

Historisch Overzicht 

vanaf 1848

De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)

2. De Eerste Wereldoorlog

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je uitleggen:

1. Wat het Schlieffenplan inhoudt
2. Aan de hand van de loopgraven waarom WO1 zo lang duurt
3. Twee ontwikkelingen uit 1917 noemen die invloed hebben gehad op WO1. 
4. Wat een totale oorlog is.

Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om

te gaan vechten én vertrouwen om te winnen: 

met Kerst zijn we weer thuis zijn!

Deze oorlog is goed:

ein frischer fröhlicher Krieg

Von Schlieffenplan

• Duitsland is ingelosten tussen Frankrijk en Rusland. 
• Tweefrontenoorlog voorkomen!!
• Eerst Frankrijk uitschakelen, daarna Rusland. 

Loopgravenoorlog

• Von Schlieffenplan mislukt. 
• Duitsland zit vast in Noord-Frankrijk en België 
• Bouw loopgraven
• Kerst 1914........

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Loopgraven (2)

• De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

• Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van mijoenen kilometers prikkeldraad

• Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kannonenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Nieuwe wapens

• Om de loopgravenoorlog te doorbreken worden uitvindingen gedaan die zorgen voor nieuwe wapens.

• Vb nieuwe wapens??

• De Eerste Wereldoorlog wordt 'de oorlog van de uitvinders'

Gifgas

Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen

dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten

De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van 

gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, 

maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst

Luchtschepen

Om het slagveld beter te kunnen observeren,

gebruikte men luchtschepen om de ligging

van de vijandelijke loopgraven te achterhalen.

Behalve voor observatie werden Zeppelins (type Duitse luchtschepen) 

ook gebruikt voor bombardementen (op Antwerpen en Londen)

Vliegtuigen

Om voor een echte doorbraak in de oorlog te zorgen,

zijn de eerste vliegtuigen nog te primitief.

Toch beleeft de wereld de eerste luchtgevechten

en bombardementen.

Vlammenwerpers

Net als gifgas moet de vlammenwerper

voor paniek bij de vijand zorgen.

Brandende benzine wordt, soms over afstanden

van honderden meters, over het slagveld gespoten

Tanks

Hoe kom je levend bij de loopgraven van de vijand?

Bouw een rijdend stalen harnas om je heen!

Omdat de ontwikkeling ervan zeer geheim was, 

gebruikten de Britten de term 'tank', van watertank. 

Zelfs de arbeiders geloofden dat ze mobiele watertanks maakten.

Duikboten

Duikboten bestonden al sinds de 19e eeuw, maar in  de Eerste Wereldoorlog werden ze voor het eerst (met name door Duitsland) massaal ingezet.

De Duitsers probeerden met de Onbeperkte Duikbotenoorlog (1915/1917) alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen

Gevolgen

• De nieuwe wapens en oorlogsvoering laten zichtbare en onzichtbare verwondingen achter

• Van de mannen met de kapotgeslagen gezichten...

• ...tot zware psychische klachten, vaak omschreven als Shellshock

Vóór en ná:

om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...

...werd driftig geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

Trench Foot

Omdat de soldaten langdurig met dezelfde laarzen en sokken 

in de vocht en modder moeten staan, 

gaan hun voeten opzwellen, infecteren en vervolgens afsterven.

Meestal is amputatie de enige oplossing voor loopgraafvoeten

Duikbotenoorlog

• De Duitsers probeerden met de Onbeperkte Duikbotenoorlog (1917) alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen
• Rampzalig gevolg voor Duitsland: Amerika verklaart de oorlog aan Duitsland in 1917..

Donkerblauw:

De gebieden in de zeeën waar de Onbeperkte Duikboten gold

huiswerk:

Leren: §2.2

Maken: keuze: 

• Samenvatten §2.1 en §2.2 
•  §2.2 opdr. 2, 3, 5, 6, 8

Klaar?

• Nakijken §2.1


• Leren: §2.1 en §2.2

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je uitleggen:

1. Wat het Schlieffenplan inhoudt
2. Aan de hand van de loopgraven waarom WO1 zo lang duurt
3. Twee ontwikkelingen uit 1917 noemen die invloed hebben gehad op WO1. 
4. Wat een totale oorlog is.

Russische Revolutie 1917

• Reden: oorlog leidt tot hongersnood
• Tsaar wordt afgezet
• Soldaten plunderen en vluchten
• Oktober: communisten grijpen de macht
• Gevolg: Communistische regering sluit vrede met Duitsland.

Oorzaken

• Volk heeft het slecht: gebrek aan alles

• Verlies Russisch-Japanse oorlog (1904-1905)

• Bloedig neerslaan van opstand (1905): Bloedige zondag

• Grote verliezen in de Eerste Wereldoorlog

Februari 1917

• Voedselrellen en stakingen

• Demonstraties tegen de Tsaar

• Voorlopige (democratische) regering

• Tsaar treedt af en wordt gearresteerd

Oktober 1917

• Onrust in Rusland blijft
  

• Duitsland(!) helpt Lenin, Rusland binnen te smokkelen (april 1917)

• Communisten o.l.v. Lenin grijpen de macht en de voorlopige regering wordt afgezet

• De Tsaar en zijn familie worden vermoord (juli 1918)
  

Vrede met Duitsland

alle grond aan de boeren

alle macht aan de sovjets

alle fabrieken aan de arbeiders

Burgeroorlog Rusland

• Burgeroorlog 1918-1922 (Rode vs Witten)
• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij. Dit heet ook wel: eenpartijdictatuur
• 1922: oprichting van de Sovjet-Unie

Vrede van Brest-Litovsk

1918

• Het communistische Rusland (later: Sovjet-Unie) sluit vrede met Duitsland en laat zijn oude bondgenoten, Engeland en Frankrijk, in de steek
• Let op: de Sovjet-Unie wordt geen bondgenoot van Duitsland.

Geallieerden

Engeland

Frankrijk

Rusland (tot 1917)

Verenigde Staten (vanaf 1917)

Italië (vanaf 1915)

Centralen

Duitsland

Oostenrijk-Hongarije

Turkije

Bulgarije

Totale oorlog

Totale oorlog = een oorlog waar niet alleen het leger maar de hele samenleving bij betrokken is

• Dus ook burgers

huiswerk:

Leren: §2.2

Maken: keuze: 

• Samenvatten §2.1 en §2.2 
•  §2.2 opdr. 2, 3, 5, 6, 8

Klaar?

• Nakijken §2.1


• Leren: §2.1 en §2.2
• Filmpjes (zie lessonup)