H 3.1: Energiebronnen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

§3.1 Energiebronnen 

  Kennen 

• Wat is energie
• Soorten energiebronnen
• Fossiele energiebronnen
• Duurzame energiebronnen

Wat = energie?

-> drijvende kracht

-> laat dingen werken

Soorten energiebronnen

1. Fossiele brandstof/uitputbare/primaire energiebron
2. Secundaire energiebronnen
3. Duurzame energiebronnen/hernieuwbare energiebron

Primaire en Secundaire energiebronnen?

Om energie op te wekken heb je een energiebron nodig. Dat kan op 2 manieren: via  primaire en secundaire energiebronnen.

Voorbeelden van primaire energiebronnen zijn aardolie, aardgas, steenkool en windkracht.

Elektriciteit is een voorbeeld van een secundaire energiebron -> je hebt een primaire energiebron nodig om elektriciteit te maken.

Het grootste deel van de stroom uit ons stopcontact komt uit elektriciteitscentrales waar primaire energiebronnen gebruikt worden om deze secundaire energiebron op te wekken.

Stroom wordt in een elektriciteitscentrale opgewekt: een primaire energiebron wordt verbrand om energie op te wekken.

Fossiele energiebronnen

• Gevormd door planten- en dierenresten 
• Ook wel genoemd: vuile energie of grijze stroom

Voordeel =>

• direct te gebruiken

Nadeel =>

• voorraad is uitputbaar/raakt op
• bij de verbranding komen broeikasgassen vrij

Fossiele energiebronnen zijn:

Steenkool

Aardolie

Aardgas

Broeikasgassen zijn bijv. ->

CO2, Methaan

Deze gassen houden de warmte vast in de dampkring

Biomassa

• belangrijkste energiebron in Nederland -> goedkoop
• de helft van de groene energie in NL komt van biomassa
• planten- en dierenresten
• bv hout, groente/tuinafval, mest
• er komt geen extra CO2 in de lucht

=> door verbranding in electriciteitscentrale wordt energie opgewekt 

=>  stadsverwarming

Zonne-energie

• zonnepaneel vangt energie op
• zonnecollector verwarmt hiermee water

Nadeel =>

• geeft alleen energie als de zon schijnt

Aardwarmte: Geothermische energie

• warmte uit warmtereservoirs diep in de bodem, bv bij vulkanen
• de hoofdstad van IJsland, Reykjavik, wordt met aardwarmte verwarmd

Windenergie

• Windmolenparken
• meestal op land, vooral aan de kust
• soms op zee = offshore windpark
• Bij Egmond aan Zee is een offshore windpark
• Bij Urk is een windmolenpark in het IJsselmeer

Nadeel windenergie -> 

• horizonvervuiling
• lawaai

Waterkrachtenergie

• energie door stromend water
• energie door vallend water
• door een stuw of dam te bouwen
• energie door eb en vloed

Stuwdam 

Alleen bij genoeg reliëf zinvol

Stromend water levert ook energie op

In Nederland bij de plaatsen Lith, Linne en Maurik staan centrales om deze energie op te vangen

Energie door het bewegende water bij eb en vloed. Deze vorm van energie wordt in Frankrijk gebruikt bij St Malo. De energie wordt omgezet in een getijdencentrale

Kernenergie

• Energie door splitsing uranium-atomen

Voordelen =>

• Uranium is goedkope grondstoef
• Uranium is op veel plaatsen te vinden
• Er komen geen broeikasgassen vrij

Nadelen =>

• Radioactieve straling
• Radioactief afval -> halfwaardetijd
• Uranium is grondstof voor atoombommen
• Splitsing atomen erg gevaarlijk -> bij fout grote ramp

In Nederland zijn 3 kerncentrales:

- Borssele: hier wordt energie opgewekt

- Petten (niet voor energie)

- Delft (voor onderzoek)

Halfwaardetijd => de tijd die radioactieve straling nodig heeft om helft van de waarde aan radioactiviteit te bereiken.

Duurzame energiebronnen

📌   Andere namen: hernieuwbare enegiebronnen, groene energie,

       schone energie.

Voordelen:

• raken nooit op
• geen broeikasgassen
  

Nadelen:

• productie is niet constant
• bij piekmomenten niet genoeg voorraad

• Windkracht
  
• Waterkracht
  
• Zonnewarmte
  
• Aardwarmte
  
• Biomassa
  

Welke energiebron gebruiken we het meest?

Waar halen we de overige energie vandaan?

Wat valt je dan op?

Duurzame energie

Weet jij wat sluipverbruik is?

Je kunt de volgende filmpjes gebruiken wanneer je de uitleg nog niet helemaal snapt

Of waneer je het fijn vindt om alles nog eens te herhalen maar dan met beeld erbij....

Exit? 

• Check eerst of je alles begrijpt!

• Zit alles in je 

• Tot de volgende keer...!

?