Voorbereidende les ME&YOU (over social media en (cyber)pesten, PO)

• Burgerschapsonderwijs
• KiKiD
• +4
• Basisschool
• Groep 6-8

Introductie

Deze les gaat over pesten. De les is bedoeld om leerlingen voor te bereiden op de KiKiD voorstelling over pesten. De les gaat aan de hand van video’s, vragen, stellingen en opdrachten dieper in op pesten: wat kan pesten met je doen? Waarom wordt er eigenlijk gepest? En wat maakt het lastig om voor iemand op te komen?

Instructies

Voor deze les hebben leerlingen alleen (optioneel) pen en papier nodig. Het is een les zonder telefoon of laptop, zorg dus dat je het vinkje “devices in de klas” niet aangevinkt hebt (zie beginslide onderaan). 

Tijdens de les wordt veel gebruikgemaakt van vragen en opdrachten. Het is daarbij de bedoeling dat het een open en eerlijk gesprek wordt tussen de leerlingen. Voor jou als docent belangrijk om goed te luisteren, niet te oordelen en vooral door te vragen: waarom heeft een leerling een bepaald antwoord ingevuld? Waarom is een leerling het eens of oneens met de stelling? Bij iedere slide staan in de instructies voorbeelden van vervolgvragen die je (optioneel) kunt stellen. 

De allerbelangrijkste tip bij het geven van een les van KiKiD is: creëer een veilige sfeer.

- Maak afspraken met elkaar

- Gebruik LSD (Luisteren-Samenvatten-Doorvragen) en laat je OMA (Oordelen-Meningen-

Adviezen) thuis.

- Gebruik humor, maak het onderwerp niet te zwaar.

Tot slot nog wat praktische informatie:

- Zet de les op volledig scherm voor de juiste ervaring;

- Download (en print) het PDF bestand met instructies en houd dat bij de hand tijdens het geven van de les. Deze vertelt je precies wat je moet doen. 

Heel veel plezier met de les!

Groetjes,

Het KiKiD team

Voorbereidende les Pesten (PO)

pesten, gepest worden, pester, 

eenzaamheid, alleen zijn, geluk, ongeluk, ongelukkig, .

mentale gezondheid, jongeren, welzijn, stichting KiKiD, KiKiD

onzekerheid, zelfbeeld, emotie, emotioneel, maatschappij,

maatschappelijke thema's, rolmodel, lekker in je vel, gevoelens, emotie, 

praten, delen, stress, social media

Vertel je leerlingen dat ze binnenkort een theatervoorstelling van KiKiD te zien krijgen over pesten. En dat deze les bedoeld is om de leerlingen daarop voor te bereiden. De les gaat aan de hand van video’s, vragen, stellingen en opdrachten dieper in op dit onderwerp. 

Klassikale vraag

Vraag de leerlingen ter introductie waar ze allemaal aan denken bij het woord “pesten”. Ze mogen opnoemen wat er in ze opkomt. 

Vervolgvragen:

- Wat is pesten eigenlijk?

- Wat kunnen redenen zijn dat iemand gepest wordt?

- Wat is het verschil tussen plagen en pesten?

Spel: is dit pesten?

Leerlingen zien een stelling/situatie op het bord. Vraag ze of dit onder pesten valt. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld hun hand opsteken of gaan staan als ze van wel denken, en hun hand omlaag of blijven zitten als ze van niet denken. Vraag de leerlingen waarom ze ja of nee hebben geantwoord. 

Spel: is dit pesten?

Leerlingen zien een stelling/situatie op het bord. Vraag ze of dit onder pesten valt. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld hun hand opsteken of gaan staan als ze van wel denken, en hun hand omlaag of blijven zitten als ze van niet denken. Vraag de leerlingen waarom ze ja of nee hebben geantwoord. 

Spel: is dit pesten?

Leerlingen zien een stelling/situatie op het bord. Vraag ze of dit onder pesten valt. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld hun hand opsteken of gaan staan als ze van wel denken, en hun hand omlaag of blijven zitten als ze van niet denken. Vraag de leerlingen waarom ze ja of nee hebben geantwoord. 

Bespreek in tweetallen

Wat kunnen de gevolgen van pesten zijn? Vraag leerlingen in tweetallen na te denken over de vraag. Ze mogen samen drie dingen bedenken die pesten met je kan doen. Ze hoeven de vraag niet op zichzelf te betrekken, maar dat mag natuurlijk wel. Bespreek na een paar minuutjes klassikaal.

Voorbeelden:

- Onzeker

- Negatief zelfbeeld

- Ongelukkig

- Mentale problemen 

- Problemen met anderen vertrouwen

- Eenzaamheid

- Twijfelen aan je eigen kunnen

- Stress

- Angst

- Fysieke schade

0

Bekijk de video over pesten. 

Bron: NPO Zapp (2020). PEST KATO EEN MEISJE UIT DE KLAS?! | Verborgen Verhalen | NPO Zapp: https://www.youtube.com/watch?v=2e8sAINR9z4&t=162s

Klassikale vraag

Bespreek klassikaal wat de leerlingen in de video hebben gezien. 

Vervolgvragen:

- Wat viel je op? Wat is je bijgebleven? 

- Hoe denk je dat het gepeste meisje zich voelt? 

- Wat zou je tegen de pester willen zeggen?

Klassikale opdracht

Als er gepest wordt, wie zijn er dan allemaal betrokken? Welke rollen zijn er bij pesten en wat doen zij? Welke rollen heb je in de video gezien?

Instructies docent: stel de vragen die op het bord staan aan de leerlingen. Vraag goed door: wie zijn er bij pesten vaak bij (bijvoorbeeld in de klas, op het schoolplein, in een groepsapp) en wat doen zij? Schrijf op het bord mee en cluster de antwoorden zodat jullie uitkomen op:

• Pester
• Meeloper
• Gepeste 
• Toekijkers/omstanders

(vul eventueel zelf aan als de leerlingen hier niet op komen)

Bekijk de video waarin jongeren praten over pesten.

Bron: KNOW SHIT (2018). Hoe menselijk is pesten? https://www.youtube.com/watch?v=d-OkmPvssEc

Klassikale vraag

Vraag de leerlingen naar de oorzaak van pesten. Wat kunnen voor een pester redenen zijn om iemand te pesten? Zorg dat er een groepsgesprek op gang komt en vraag goed door.

Voorbeelden:

- Jaloezie

- Om frustratie af te reageren

- De pester is vroeger zelf gepest en/of bang om gepest te worden

- Agressief gedrag aangeleerd vanuit huis

- ‘Stoer doen’ naar anderen

- Om zichzelf sterker te voelen/gevoel van macht

Vervolgvragen:

- Zijn mensen die pesten altijd slecht?

- Denk je dat een pester altijd doorheeft dat hij of zij aan het pesten is? Wanneer wel/niet?

- Kan de thuissituatie van een pester ook invloed hebben op zijn of haar pestgedrag?

Stelling

Leerlingen kunnen bijvoorbeeld hun hand opsteken of gaan staan als ze het eens zijn met de stelling, en hun hand omlaag of blijven zitten als ze het oneens zijn. Vraag de leerlingen waarom ze eens of oneens hebben geantwoord. 

Klassikale vraag

Vraag de leerlingen waarom het moeilijk kan zijn om voor iemand op te komen. Zorg dat er een groepsgesprek op gang komt en vraag goed door.

Vervolgvragen:

- Waarom is het belangrijk om voor iemand op te komen?

- Wat zou je kunnen doen om het makkelijker te maken? 

Opdracht in groepjes

Maak groepjes van vier en laat de leerlingen zich het volgende voorstellen: in de klas wordt iemand gepest (vergelijkbare situatie als in het eerste filmpje). Laat ze de volgende vragen bespreken:

1. Wat zou de gepeste kunnen doen om het pestgedrag aan te pakken?
2. Wat zouden toekijkers/omstanders kunnen doen om het pestgedrag aan te pakken?

Neem hier een paar minuten voor en bespreek daarna klassikaal. Laat de groepjes vertellen wat er in de gesprekken naar boven kwam. Wat willen ze delen? Wat is er blijven hangen en wat gaan ze onthouden? Zijn ze tot inzichten of conclusies gekomen? 

Tip: als de leerlingen er zelf niet opkomen, vergeet dan niet door te verwijzen naar de vertrouwenspersoon van de school. Leg uit wie dit is en waar deze persoon voor is.

Dit was het einde van de les. Vraag of de leerlingen nog vragen hebben en check of ze de les goed afsluiten. 

Dankjewel voor het volgen!