Anne Frank, het Achterhuis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• Basisschool
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Groep 7,8
• Leerjaar 1-3

Introductie

Het Achterhuis, de plek waar Anne Frank tijdens de tweede wereldoorlog meer dan 2 jaar ondergedoken zat. Leerlingen maken kennis met het Achterhuis via twee video’s en een kijkje in het digitale Achterhuis. Aan de hand van interactieve vragen gaan ze met elkaar in gesprek over Anne haar leven in het Achterhuis. De les eindigt met een denkvraag over het Achterhuis vandaag de dag.

Instructies

Tip: Bekijk van tevoren de video’s uit de les, het digitale Achterhuis en de docentenhandleiding.

Kerndoelen 

po: 37, 51, 52, 53 

vo: 37, 40, 43

Anne Frank, het Achterhuis

Introductieslide

Introductie van het thema. Bespreek hier eventueel met de leerlingen of ze het Anne Frank Huis al eens bezocht hebben.

Ontdek het Achterhuis: de plek waar Anne Frank tijdens WOII meer dan 2 jaar onderdook. 

Ga naar binnen

Introductieslide

Neem samen met de leerlingen een kijkje in het (digitale) Achterhuis via de link op de slide. Hier zie je het Achterhuis zoals het eruit zag tijdens de onderduik periode van Anne Frank. In elke ruimte kan 360 graden om je heen kijken. Je start bij de ruimte met de boekenkast. Door op de deurtjes te klikken ga je naar de volgende ruimte.

We raden aan om bij deze werkvorm alleen door de verschillende ruimtes te lopen en ze goed te bekijken. De extra informatie en video’s die je in elke ruimte vind, kunnen de leerlingen eventueel naderhand zelf via de website bekijken. Of je kan naar wens gebruik maken van enkele extra informatie. De kamer van Anne Frank wordt extra toegelicht in deze werkvorm bij slides 8 en 9.

‘Boven aan de trap bereikt men een halfmatglazen deur, waarop eenmaal in zwarte letters ‘kantoor’ stond. Dit is het grote voorkantoor, zeer groot, zeer licht, zeer vol. Overdag werken daar Bep, Miep en mijnheer Kleiman. Via een kabinetje met brandkast, garderobe (kapstok) en grote voorraadkast komt men in het kleine, muffe, tamelijk donkere achterkamertje.’ 9 juli 1942

‘Rechts van de trap, een kamer zonder raam, met wastafel en afgesloten wc hokje.’ 9 juli 1942

‘Onze schuilplaats is nu pas een echte schuilplaats geworden. Mijnheer Kugler vond het namelijk beter om voor onze toegangsdeur een kast te plaatsen (omdat er veel huiszoekingen voor verstopte fietsen gehouden worden), maar dan natuurlijk een kast die draaibaar is en die dan als een deur opengaat. Mijnheer Voskuijl heeft het geval getimmerd.’ 21 augustus 1942

‘De begane grond is een groot magazijn, dat als pakhuis wordt gebruikt. Dit is weer onderverdeeld in verschillende hokjes, zoals maalkamer, waar kaneel, kruidnagelen en ook peper-surrogaat gemalen worden, en het is ook nog de voorraadkamer.’ 9 juli 1942

‘Zoals we allen wel veronderstelden, is Fritz een erg aardige man. Hij vond het natuurlijk goed om het kamertje met mij te delen. Ik ben eerlijk gezegd niet zo erg mee ingenomen dat vreemde mijn dingen in gebruik gaat nemen. ‘Als we maar iemand van onze kennissen kunnen redden is al het andere bijzaak,’ zei vader, en daar heeft hij volkomen gelijk in.’ 19 november 1942

‘Hoewel het zaterdag is, ben ik niet verveeld. Dat komt omdat ik met Peter op zolder zat. Met mijn ogen dicht heb ik zitten dromen. Het was heerlijk.’ 18 maart 1944

Anne Frank omschreef de kamers van het Achterhuis in haar dagboek. Laat de leerlingen de juiste omschrijving naar de juiste ruimte slepen.

Op 6 juli 1942 duikt Anne Frank met haar familie onder op Prinsengracht 263. Waarom gebeurt dat op deze dag?

Het lukt niet om te emigreren naar Amerika, Canada of Zwitserland.

Otto Frank heeft hier zijn bedrijfspand. Het pand heeft een ongebruikt achterhuis.

Margot Frank een brief krijgt dat ze naar een werkkamp moet.

De familie Frank steeds meer geluiden hoort over de slechte omstandigheden in de werkkampen.

De nazi’s steeds meer wetten en verordeningen invoeren die het leven van Joden moeilijker maakt.

Antwoord: Omdat Margot Frank een brief krijgt dat ze naar een werkkamp moet.

Otto Frank bereidde al langere tijd voor om te gaan onderduiken in het Achterhuis van zijn bedrijfspand vanwege de redenen die de overige antwoorden geven bij deze vraag. De doorslag om op 6 juli onder te gaan duiken was de brief die Margot ontving in juli 1942. Op de volgende slide vind je ook een afbeelding van de brief.

Joodse kinderen mogen vanaf 1 september 1941 alleen nog les krijgen van joodse leraren in aparte joodse scholen.

Op 3 juni 1945 keert Otto Frank als enige van de 8 onderduikers terug naar Amsterdam.

In 1943 wordt de boekenkast geplaatst.

De onderduikers worden op 4 augustus 1944 ontdekt, gearresteerd en gevangen gezet.

In juli 1942 krijgen de eerste joden in Nederland een oproep voor een werkkamp. Margot ontvangt in juli 1942 ook een brief, hierdoor gaat de familie Frank eerder onderduiken.

De familie Van Pels trekt op 13 juli 1942 in in het Achterhuis.

Vanaf 15 september 1941 zijn openbare plaatsen (sportverenigingen, zwembaden, parken, dierentuinen) 'Verboden voor Joden'. Margot mag niet meer naar de roeiclub.

Op 16 november 1942 trekt Fritz Pfeffer als laatste in in het Achterhuis.

Op 6 juli 1942 duikt de familie Frank onder.

Vraag de leerlingen de afbeeldingen en omschrijving met elkaar te verbinden. De afbeeldingen kunnen ze uitvergroten door erop te klikken. Naderhand bespreek je zo samen de momenten die leidde tot het onderduiken en de onderduik periode van Anne Frank.

Tip: Start gezamenlijk door te vragen welke afbeelding bij de eerste omschrijving hoort. Bekijk samen de brief die Margot ontving op het digibord en bespreek deze met de leerlingen als extra verdieping op het antwoord van de vorige vraag.

Tijdsduur 1:34 min

Bekijk de video.

De leerlingen horen in deze video meer over de boekenkast en dat de onderduikers elke dag in angst leefden om ontdekt te worden.

De onderduikers waren iedere dag erg bang om ontdekt te worden. Wat konden de onderduikers (overdag) doen in het Achterhuis?

WEL

NIET

lezen

schreeuwen

wc doortrekken

studeren

naar de radio luisteren

buitenspelen

sporten

schrijven

Laat de kinderen de activiteiten die de onderduikers wel en niet konden doen naar de juiste kolom slepen. Ga daarna in gesprek met de leerlingen.

Bespreek bijvoorbeeld wat zij op een dag doen en ze niet zouden kunnen doen wanneer ze in Anne haar situatie zaten. Je kan de gegeven antwoorden eventueel erbij schrijven door op het pennetje onderaan het scherm te klikken. Benadruk hier ook dat Anne elke dag angst had om ontdekt te worden en dit de grootste reden was waarom ze bepaalde dingen wel en niet kon doen.

Anne verzamelde al voor de onderduikperiode filmsterrenplaatjes en ansichtkaarten.

‘Ons kamertje was met die strakke muren tot nu toe erg kaal; dank zij vader die m'n hele prentbriefkaarten en filmster verzameling van tevoren al meegenomen had, heb ik met een lijmpot en kwast de hele muur bestreken en van de kamer één plaatje gemaakt. Daardoor ziet het er veel vrolijker uit.’ Anne Frank, 11 juli 1942

Anne breidt de verzameling uit met nieuwe plaatjes, uit tijdschriften die ze van de helpers krijgt. Ze haalt afbeeldingen van de muur, voegt nieuwe toe of plakt ze over elkaar heen.

Neem hier een kijkje in de kamer van Anne Frank in het Achterhuis.

Informatieve slide

Anne Frank haar kamer was een van de plekken waar ze de meeste tijd doorbracht in het Achterhuis. Bekijk de hotspots op de slide en ga via de link haar kamer binnen. Kijk om je heen en belicht een aantal van de plaatjes die ze op haar muur plakte.

Op het eerste gezicht lijken de plaatjes een bonte verzameling. Maar ze vertellen ons over Annes leven, haar dromen en veranderende interesses tijdens de onderduik. Wat de leerlingen te weten zijn gekomen over Anne bespreek je via de open vraag op de volgende slide.

Wat ben je te weten gekomen over Anne na het zien van haar kamer?

Bespreek de geven antwoorden van de leerlingen. Toelichting op het antwoord vind je in de video op de volgende slide.

Tijdsduur 1:50 min

Op 3 mei 1960 wordt de oude schuilplaats van Anne een museum: het Anne Frank Huis.

Otto Frank wenst dat de kamers in het Achterhuis leeg blijven.

Informatieve slide

Waarom denk je dat Otto Frank de kamers in het Achterhuis leeg wilde laten?

Bespreek de geven antwoorden van de leerlingen.

Toelichting antwoord: ‘Nadat het Anne Frank Huis was gerestaureerd, vroegen ze mij of de kamers weer moesten worden gemeubileerd. Maar ik antwoordde: ‘Neen. Tijdens de oorlog is alles eruit gehaald en ik wil het zo laten’.’ Otto Frank in het Vrije Volk, 24 mei 1962

“Ik vraag vergiffenis als ik hier in dit huis niet meer tot u spreek. U zult begrijpen dat de gedachte aan alles dat hier gebeurd is, mij te machtig is. Ik kan alleen u allen danken voor de interesse, dat u door uw komst hier toont.”

Otto Frank, tijdens opening Anne Frank Huis, 3 mei 1960

‘Wat er is gebeurd, kunnen we niet meer veranderen. Het enige dat we kunnen doen is van het verleden leren en beseffen wat discriminatie en vervolging van onschuldige mensen betekenen. Mijn mening is dat iedereen de plicht heeft vooroordelen te bestrijden.’ 

Otto Frank, 1970.

Afsluitende slide

Een quote om de les af te sluiten met een boodschap van Otto Frank.