7. Ademhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Ademhaling

Ademhaling

• De lucht om ons heen bestaat uit verschillende gassen:
  
• 80% = stikstof
  
• bijna 20% = zuurstof
  
• waterdamp, koolstofdioxide en edelgassen
  in heel kleine hoeveelheden
  
  
• Deze lucht ademen we in, maar de lucht die we uitademen heeft een andere samenstelling.
  

• 80% stikstof
• ca. 15% zuurstof
• 4% koolstofdioxide
• meer waterdamp

• Hoe kan dat?

De verbranding van kaarsvet

Met verschillende proefjes hebben we
aangetoond dat ......

1. .... kaarsvet verdwijnt
2.  ....... de verbranding stopt als de zuurstof op is
3. .......... er water ontstaat
4. .......... er koolstofdioxide ontstaat

• kaarsvet + zuurstof ------> water + koolstofdioxide
  
  
• hierbij komt ENERGIE vrij         
  

De verbranding in ons lichaam

Met verschillende "proefjes" hebben we
aangetoond dat ......

1. .... we niet zonder voedsel kunnen
2.  ....... we zuurstof opnemen uit de lucht
3. .......... we water uitademen
4. .......... we koolstofdioxide uitademen

• glucose + zuurstof ------> water + koolstofdioxide
  
  
• hierbij komt ENERGIE vrij         
  

Lucht bestaat voor het grootste deel uit stikstof

1. waar
2. dat geldt alleen voor inademingslucht
3. dat geldt alleen voor uitademingslucht
4. niet waar

In inademingslucht zit (bijna) geen koolstofdioxide

1. waar, dat is maar 0,04%
2. niet waar, dat is 4%
3. niet waar, dat is 20%
4. niet waar dat is 80%

Lucht die we inademen bevat 20% zuurstof

1. waar en als we uitademen zit er geen zuurstof meer in
2. waar en als we uitademen is dat nog 15%
3. waar en als we uitademen is dat 80%
4. niet waar dat moet zijn 80%

Stoffen kunnen we ook aangeven met scheikundige formules, zoals ......

1. water is H2O koolstofdioxide is CO zuurstof is O2
2. water is H2O koolstofdioxide is CO2 zuurstof is O
3. water is H2O koolstofdioxide is CO2 zuurstof is O2
4. water is HO2 koolstofdioxide is CO2 zuurstof is O2

De belangrijkste brandstof voor ons lichaam is

1. vet
2. suiker
3. eiwit
4. glucose

De verbranding in ons lichaam kunnen we weergeven als ..

1. glucose + koolstofdioxide ----> water + zuurstof hierbij komt energie vrij
2. glucose + koolstofdioxide ----> water + zuurstof hierbij wordt energie verbruikt
3. glucose + zuurstof ----> water + koolstofdioxide hierbij komt energie vrij
4. glucose + zuurstof ----> water + koolstofdioxide hierbij wordt energie verbruikt

• Inademen 
  

• Als we onze borstholte groter maken worden ook de longen vanzelf groter.
  
• Hierdoor stroomt er lucht naar binnen - we ademen in.
• Vergroten van de borstholte gebeurt op twee manieren.
• door de ribben omhoog en naar voren te bewegen
• door het middenrif omlaag te trekken

• en uitademen
  

• Als we onze borstholte kleiner maken worden ook de longen vanzelf kleiner.
  
• Hierdoor wordt er lucht naar buiten geperst - we ademen uit.
  
• Verkleinen van de borstholte gebeurt op twee manieren.
  
• door de ribben weer omlaag te laten zakken
  
• door het middenrif terug omhoog te laten veren

• Inademen is actief - uitademen passief
  

Zygotebody

animatie

Gaswisseling

• Door adembewegingen wordt de lucht in de longen continu ververst
• De echte gaswisseling vindt plaats in de longblaasjes

• Zuurstof (O2) gaat van de lucht
  naar het bloed
• Koolstofdioxide (CO2) gat van
  het bloed naar de lucht
• Deze gassen worden uitgewisseld
• Vandaar: GASWISSELING

animatie

Longziekten

Astma:

De luchtwegen kunnen vernauwen door het aanspannen van spiertjes.

• Astma is een aandoening
  waar veel kinderen overheen groeien.
• Er valt vaak goed mee te leven
  als je verder gezond bent en leeft.

COPD:

Chronische bronchitis en longemfyseem

• Bronchiën en longblaasjes zijn aangetast
• Longblaasjes die stuk zijn genezen niet meer

Roken

• Veroorzaakt vrijwel alle longaandoeningen
  
  
• Tabaksrook bevat nicotine
• Nicotine is zeer verslavend en tast de wanden van bloedvaten (slagaders) aan
  
  
• Tabaksrook bevat Koolmonoxide
  
• CO zorgt voor een verminderd transport van zuurstof via je bloed
  
  
• Tabaksrook bevat teerdruppeltjes
• Teer vormt een laagje aan de binnenkant van je longen waardoor gaswisseling moeilijker wordt
• Teer tast de bronchiën en longblaasjes onherstelbaar aan
  
  
• Tabaksrook bevat meer dan 70 kankerverwekkende stoffen

Stop

ROKEN

manieren van ademhalen

Gaswisseling bij dieren

Eencelligen:

Vanuit de omgeving

1

Eenvoudige organismen:

vanuit de omgeving doorgeven door diffusie

2

Insekten:

tracheeën

3

Waterdieren:

Kieuwen uitwendig

4

Waterdieren:

Kieuwen inwendig

5

Landdieren:

Longen

6

Longen

Longen met luchtzakken

Tracheën

Ademen onder water