4.1 & 4.2 Gedrag en Leren klas1

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Gedrag 

4.1: Prikkels en gedrag

4.2: Leren

Gedrag?

• “Alles wat een mens of dier doet.”
  
• Bijvoorbeeld:
  
• Eten
  
• Lopen
  
• Krabben
  
• Slapen
  
• Zitten

Handeling

Het gedrag: ‘eten’.

Handelingen:

• Boterham oppakken.
  
• Boterham in je mond steken.
  
• Kauwen.
  
• Slikken.
  
• Enz.
  

Prikkels

Prikkel = Verandering waarop een mens/dier reageert.

Inwendige en uitwendige prikkels.

Wat is gedrag?

1. De prikkels waar je op reageert
2. Alles wat een dier doet
3. Alles wat een mens of dier doet
4. Het observeren van dieren

Hoofdpijn omdat je niet genoeg water hebt gedronken is een:

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Een harde knal is een

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Wanneer komt er een reactie?

Niet op elke prikkel volgt een reactie (gelukkig!)

Motivatie: bereidheid om in actie te komen

Drempelwaarde: Zo sterk moeten de prikkels zijn om tot een reactie te leiden

Hebben de neuzen van honden een hogere of een lagere drempelwaarde voor geur dan jouw neus?

1. De neus van een hond heeft een hogere drempelwaarde
2. De neus van een hond heeft een lagere drempelwaarde

Maak van paragraaf 4.1: 

4.2 Leren

• Je leert hoe mensen en dieren gedrag leren;
  

• Je leert wat aangeboren gedrag is;
  

• Je leert wat reflexen zijn.
  

Hoe kom je tot gedrag?

Aangeboren gedrag

Gedrag dat je vanaf de geboorte hebt.

Aangeleerd gedrag

Gedrag dat je leert gedurende je leven

Aangeboren gedrag

Aangeboren gedrag is gedrag dat een dier of mens niet hoeft te leren, maar al vanaf de geboorte heeft.

Aangeboren gedrag en leren door spelen, vergroten de kans om te overleven.

Reflexen

Reflexen zijn snelle reacties die onbewust gebeuren.

Sommige reflexen houd je je hele leven (bijvoorbeeld pupilreflex), andere alleen gedurende een bepaalde periode (bijvoorbeeld zuigreflex).

Manieren om te leren

Je kunt dieren trainen door het juiste gedrag te belonen en het verkeerde gedrag te bestraffen.

Dieren en mensen leren door:

- imiteren: gedrag nadoen  

- straffen en belonen: goed gedrag belonen en verkeerd gedrag straffen

- oefenen: gedrag herhalen

- inzicht: nieuw gedrag bedenken

- inprenting: leren in een korte, gevoelige periode

- gewenning: afleren om op prikkels te reageren

Imiteren

Gedrag wat je ziet na doen

Straffen en belonen

Oefenen

Door gewoon maar wat proberen en kijken of het werkt

Gewenning

Afleren om op prikkels te reageren

Inzicht

Inzien hoe iets werkt

Inprenting

Gevoelige periode

Alleen in die periode heel goed leerbaar

Wat heb jij dit jaar geleerd door te oefenen?

Het leren van gedrag in een korte gevoelige periode heet .........

1. Trainen
2. Inprenting
3. Imiteren
4. Oefenen

Door welke vorm van leren heeft deze jongen dit gedrag hoogstwaarschijnlijk geleerd?

1. Imitatie
2. Gewenning
3. Oefenen
4. Inzicht

Bij ... bedenkt een dier nieuw gedrag, door eerder opgedane ervaringen te combineren.

1. Overspronggedrag
2. Imiteren
3. Aangeboren
4. Inzicht

Je komt een hond tegen op vakantie. Je voert hem en hij blijft je de hele vakantie volgen.
HOE noem je dit gedrag van de hond?

1. Imiteren
2. Inprenting
3. Inzicht
4. Leren door beloning

Nu: maken huiswerk do-dag

Maak van paragraaf 4.2: 

opdrachten 3 tm 16

Klaar? Kijk de paragraaf na en doe de oefenLessonUp

4.4 Samenleven

Hoe leven dieren samen?

Samenwerken bij het jagen

Waarom vliegen de spreeuwen samen in zo'n grote groep? Wat is het voordeel?

Wat is de functie van een rangorde in een groep dieren?

1. Het brengt rust in een groep en vergroot zo de overlevingskans
2. Het zorgt er voor dat de dominante dieren blijven leven
3. Dit is zodat dieren steeds kunnen vechten om wie dominant wordt

Noem drie manieren van leren die je vandaag hebt geleerd