Les 2. Blaise Pascal: Voorloper van het existentialisme

• Godsdienst
• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Blaise Pascal (1623-1662)

Blaise Pascal was een Franse wiskundige, natuurkundige, uitvinder, schrijver en filosoof die leefde in de 17e eeuw. Hij leverde belangrijke bijdragen aan verschillende wetenschappelijke en wiskundige gebieden. Pascals vroege werk in de wiskunde bracht hem in contact met de studie van kegelsneden, projectieve meetkunde en kansrekening. Hij formuleerde Pascals stelling in de projectieve meetkunde, wat een fundamenteel resultaat is in de meetkunde.

In de natuurkunde legde Pascal de basis voor de beginselen van hydrodynamica en hydrostatica. Hij formuleerde de wet van Pascal, die stelt dat een verandering in druk op een willekeurig punt in een afgesloten vloeistof onverminderd wordt doorgegeven aan alle punten in de vloeistof. Deze wet is cruciaal voor het begrijpen van het gedrag van vloeistoffen en wordt veel gebruikt in hydraulische systemen.

Pascal staat ook bekend om zijn bijdragen aan de ontwikkeling van de kansrekening. Hij correspondeerde met Pierre de Fermat, wat leidde tot de formulering van de kansrekening. Hun correspondentie legde de basis voor de moderne kansrekening en statistiek.

Naast zijn wetenschappelijke prestaties leverde Pascal ook belangrijke bijdragen aan de filosofie en theologie. Hij schreef uitgebreid over religieuze thema's en is beroemd om zijn "Gedachten", een verzameling filosofische fragmenten over verschillende onderwerpen zoals religie, menselijke natuur en het streven naar geluk.

Een van de meest bekende filosofische concepten van Pascal is de Pascal's Weddenschap, die stelt dat geloof in God rationeel is omdat de potentiële voordelen van geloven (eeuwige beloning) opwegen tegen de potentiële kosten (het leiden van een moreel beperkt leven). Dit idee blijft besproken worden in de filosofie en theologie.

Pascals veelzijdige intellect en zijn bijdragen aan meerdere vakgebieden hebben hem een blijvende erfenis bezorgd als een van de invloedrijkste denkers van zijn tijd.

Leerdoelen

• Je weet wie Blaise Pascal was.
• Je kent de titel van zijn boek en weet waar deze over gaat. 
• Je begrijpt waarom hij als voorloper van het existentialisme wordt gezien.
• Je weet wat wordt bedoeld met de gok van Pascal .
• Je kunt de kritiek van sommige filosofen op hem uitleggen.

Het existentialisme is een brede stroming in de filosofie en de kunst uit de 19e en vooral 20e eeuw. De hoofdvraag is: Wat betekent het voor mij om mens te zijn? 

"God van Abraham, God van Isaak, God van Jakob. Niet de God van filosofen en geleerden. Zekerheid. Zekerheid. Gevoel. Vreugde. Vrede. God van Jezus Christus".

Boek Pensées (Gedachten 1669) gaat over Godsbewijzen. "De rede kende zijn grenzen." 

Morele keuzes maken in concrete levenssituaties.  Vrijheid geeft verantwoordelijkheid.

Voorloper van het existentialisme

Het gaat existentialisten niet om kennis over de mens in algemene zin, maar om de individuele ervaring van het eigen bestaan. 

"Gedachten" is een verzameling van filosofische fragmenten geschreven door Blaise Pascal. Het boek behandelt verschillende onderwerpen, waaronder religie, menselijke natuur, het bestaan van God, de betekenis van het leven en de zoektocht naar geluk. Pascal onderzoekt diepgaande vragen over het menselijk bestaan en probeert inzicht te geven in de complexe relatie tussen geloof, rede en emotie. Het werk is een reflectie op de fundamentele aspecten van het menselijk bestaan en heeft een blijvende invloed gehad op de filosofie en de theologische discussie.

01:17

Waar is Pascal geboren?

1. Nederland
2. Frankrijk
3. Spanje
4. Potugal

Wat zijn 'de pencees' van Blaise Pascal?

1. Een collectie van zijn favoriete recepten
2. Een verzameling van zijn filosofische en theologische geschriften
3. Een serie van zijn schilderijen
4. Zijn dagboeknotities

02:14

Wat was de doelstelling van Blaise Pascal met zijn geschriften?

1. Het overtuigen van mensen om het christelijk geloof te accepteren
2. Het ontwikkelen van nieuwe wetenschappelijke theorieën
3. Het promoten van atheïsme
4. Het bekritiseren van de Franse regering

01:44

Waarom kon hij niet verder gaan met zijn uitvindingen?

1. Vanwege zijn gebrek aan zelf vertrouwen
2. Vanwege gebrek aan liquide middelen
3. Vanwege zijn slechte relatie met zijn familie.
4. Vanwege zijn slechte gezondheid

02:54

Wat is het onderwerp van de geschriften van Blaise Pascal?

1. De geschiedenis van Frankrijk
2. De menselijke conditie en het geloof
3. De filosofie van het nihilisme
4. De natuurkunde van het universum

04:59

Welk geloof beoefende Blaise Pascal?

1. Het christelijk geloof
2. Het boeddhisme
3. Het jodendom
4. De islam

03:47

Wat is de belangrijkste reden van het lijden van de mens?

1. zinloosheid
2. onrecht
3. verveling
4. haat

Veel mensen willen heel graag bekend zijn. (7)

Veel mensen vinden het leven saai, dus ......... ze zich. (8)

Geluk is een illusie en dit is de norm. (7)

Veel mensen zijn niet gelukkig, maar juist  (10)

De gok van Pascal

• Er zijn twee opties: God bestaat wel of hij bestaat niet.
• Wat de meeste winst oplevert moet je kiezen.  Geloven in God levert het meeste op.

De gok van Pascal.

Geloven levert het meeste op. 

Als God niet bestaat, is er namelijk niets verloren als je als gelovige na je dood ontdekt dat hemel en hel niet bestaan.

De Gok van Pascal is een filosofisch argument dat is ontwikkeld door Blaise Pascal. Het stelt dat het rationeel is om te geloven in God, zelfs als er geen bewijs is voor Zijn bestaan. Pascal betoogt dat de potentiële voordelen van geloven in God (zoals eeuwige beloning in de hemel) veel groter zijn dan de mogelijke kosten (zoals het leven volgens bepaalde religieuze beperkingen).

Het argument kan worden samengevat als volgt: Als je gelooft in God en God bestaat, dan ontvang je eeuwige beloning. Als je niet gelooft in God en Hij bestaat wel, dan loop je het risico eeuwige straf te ontvangen. Als je gelooft in God en Hij bestaat niet, dan heb je misschien een beperkt aantal genoegens in dit leven opgegeven, maar niet echt veel verloren. Als je niet gelooft in God en Hij bestaat niet, dan heb je misschien een aantal wereldse genoegens gehad, maar heb je niets gewonnen of verloren na de dood. Dus, volgens Pascal, is het rationeel om te gokken op het bestaan van God en te geloven, zelfs zonder direct bewijs. Dit argument heeft veel discussie uitgelokt in de filosofische en theologische gemeenschappen.

Er is kritiek op de gok van Pascal, omdat het geen rekening houdt met de vele verschillende religies en overtuigingen die er zijn.

Kritiek op de gok van Pascal.

De discussies rondom Pascal's Gok zijn vaak gericht op verschillende aspecten van het argument, waaronder:

Rationaliteit: Sommige critici betogen dat het argument van Pascal niet echt rationeel is, omdat het gebaseerd is op een soort kosten-batenanalyse in plaats van op het werkelijke geloof of overtuiging.

Definitie van God: Het argument veronderstelt een specifieke interpretatie van God, namelijk een God die beloningen en straffen uitdeelt in het hiernamaals. Sommigen vinden dit een beperkte opvatting van God en stellen voor dat er andere redenen kunnen zijn om in een goddelijk wezen te geloven.

Alternatieve geloofssystemen: Pascal's Gok houdt zich niet specifiek bezig met de keuze tussen geloven in een specifieke religie of God, maar eerder met de algemene keuze tussen geloof en ongeloof. Sommigen wijzen erop dat er veel verschillende religieuze overtuigingen zijn en dat het argument van Pascal geen duidelijkheid biedt over welke religie men zou moeten volgen.

Ethische bezwaren: Sommige critici stellen ethische bezwaren tegen het idee dat geloof slechts een gok zou moeten zijn, in plaats van voort te komen uit oprechte overtuiging of spirituele ervaring.

Kortom, de discussies rondom Pascal's Gok raken aan fundamentele vragen over geloof, rationaliteit, ethiek en de aard van religieuze overtuigingen.

Pascal stelt hier een fundamentele  filosofische vraag: 

de vraag waarom hij bestaat en waarom er überhaupt iets bestaat.  

• In welke tien deelvragen werkt hij zijn vraag uit?
  
• Welke van deze vragen spreekt jou het meeste aan en waarom?

1. Wie heeft mij op de wereld gezet?
2. Wat is de wereld.
3. Wie ben ik zelf.
4. Wat is mijn lichaam?
5. Wat zijn mijn zintuigen?
6. Wat is mijn ziek?
7. Wat is het deel dat over mij zelf nadenkt over wat ik nu zeg?
8. Waarom ben ik juist op deze plek in de wereld gekomen?
9. Waarom leef ik juist nu?
10. Wat is de dood?

Wat heb je deze les geleerd? 

Schrijf zoveel mogelijk op in 

60 seconden.

Wat heb je deze les geleerd? 

Schrijf zoveel mogelijk op in 60 seconden.