Politiek examen

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Politiek examenstof

Verschillende bestuurslagen

Maatschappelijk probleem

Machtsmiddelen inzetten (kennis, geld, lobby)

Op politieke agenda

Wat is een rechtstaat?

• Een land waar de rechten en plichten van burgers en de overheid zijn vastgelegd
• In een rechtstaat heb je veel rechten maar ook plichten.
• Rechten- wat je mag doen/ waar je recht op hebt.
• Plichten- wat je moet doen.

Parlementaire democratie

1. vrije en geheime verkiezingen
2. algemeen kiesrecht
3. politieke macht bij het parlement
4. besluiten zijn democratisch
5. Grondwet
6. Scheiding der machten 

Dictatuur

- 1 persoon of 1 partij heeft alle macht

- geen democratie en geen rechtstaat

- Bevolking heeft geen politieke grondrechten

- Er is geen vrije pers

- Politie en leger hebben grote rol

Politieke partijen

- Progressief/conservatief

- Links/midden/rechts

- Politieke stromingen

Links: SP/DENK/GL/PVdD/PVDA

Midden: D66/50plus/CDA/CU

Rechts: VVD/SGP/FvD/PVV

Politieke Stromingen

Sociaal-Democratie

• Waarden: gelijkheid, solidariteit

• Doel: eerlijke verdeling van inkomens, bescherming van de kwetsbaren. 

• Komen op voor: mensen met weinig geld en minder kansen. 

• Rol van de overheid: actief, ongelijkheid tegengaan!

SP, PvdA, GroenLinks, Denk

Liberalisme

• Waarden: vrijheid 

• Doel: vrijheid voor mensen om te doen en laten wat ze willen, en bescherming hiervan.

• Komen op voor: werkende burgers, ondernemers en bedrijven.

• Rol van de overheid: passief: alleen zorgen voor veiligheid

VVD, PVV, D66

Politieke Stromingen

Christen-Democratie

• Waarden: geloof, naastenliefde

• Doel: respect voor de bijbel, een samenleving waar mensen voor elkaar zorgen. 

• Komen op voor: gezinnen met kinderen en christelijke instanties (scholen, kerken...)

• Rol van de overheid: beperkt: alleen als er geen andere hulp is.

ChristenUnie, SGP, CDA

Ecologische stroming

• Waarden: duurzaamheid, milieuvriendelijk 

• Doel: natuur en milieu worden zo min mogelijk aangetast door de mens. 

• Komen op voor: dier, mens en natuur

• Rol van de overheid: actief: bedrijven moeten duurzamer worden, zelfs als het slecht is voor de economie. 

GroenLinks, PvdD

Politieke Stromingen

Nationalisme

• Waarden: onafhankelijkheid, vaderlandsliefde

• Doel: Nederland moet uit de Europese Unie, belang van eigen volk belangrijkst!

 

• Komen op voor: de eigen bevolking. 

PVV, FvD

- Extremisme

- Haat en angstgevoelens

- Tegen democratie

- Populisme

- Wil van het volk

- Vaderlandsliefde

PVV, FvD

Verloop van de kabinetsformatie

4 fasen:

1. Onderzoek (informateur)
2. De informatie (coalitie, regeerakkoord)
3. De formatie (formatie, min pres)
4. De beëdiging (koning)

Taken Koning

• Handtekening zetten
  
• Troonrede voorlezen
  
• Beëdigen ministers en staatssecretarissen
  
• Overleg voeren met minister president
  
• Ons land vertegenwoordigen
  

Trias Politica

• "Scheiding der drie machten":
  1. Wetgevende macht
  2. Uitvoerende macht
  3. Rechtgevende macht
• Om misbruik te voorkomen
  

Rechten van het parlement

Rechten bij de wetgevende taak:

• Stemrecht
• Recht van initiatief
• Recht van amendement

Rechten van het parlement

Rechten bij de controlerende taak:

• Vragenrecht
• Recht van interpellatie

• Recht van onderzoek
• Budgetrecht
• Recht van motie

Besluitvormingsproces

Pressiegroepen

Groepen die bepaalde belangen nastreven en die de politieke besluitvorming proberen te beïnvloeden.

Machtsmiddelen: Kennis, Grootte van de groep, Geld, Formele, wettelijke mogelijkheden, Toegang tot de media, Toegang tot politici, Een aansprekende leider, Zitting hebben in een bestuur of adviesorgaan.

De vijf politieke functies van de media

• Agendafunctie.

• Informatieve functie.

• Meningsvormende functie.

• Controlerende functie.

• Spreekbuisfunctie.

Invloed van burgers

• Petitie indienen

• Burgerinitiatief indienen

• Een verzoek voor een referendum indienen

• De media inschakelen

• Een klacht of bezwaarschrift indienen

• De Nationale Ombudsman inschakelen

Toetreden EU

Een land dat lid wil worden moet:

• in Europa liggen;

• een democratie zijn;

• een rechtsstaat zijn;

• de mensenrechten garanderen;

• een goed draaiende markteconomie hebben.

Buitenlands beleid (bv migratie)

Milieuwetgeving

Justitie

Economische samenwerking

Rechten van consument (productverbetering)

Europees burgerschap

Voordeel EU

Europese Unie heeft niet alleen maar voordelen; 

• Weinig democratische controle door de burgers

• Politieke besluitvorming is ingewikkeld (27 landen)

• Invloed van Nederland verminderd (groei EU)

• EU beperkt zelfstandigheid van lidstaten.

Dit laatste heeft ook gezorgd voor de Brexit, zo maakt het land weer hun eigen wetten en regels.

Kritiekpunten op de EU

Referendum

Voordelen: Verkleinen kloof politiek-inwoners, direct invloed, meer draagvlak

Nadelen: Politici buiten spel, raadgevend, kost tijd en geld, ingewikkeld, keuze tussen ja en nee (ligt soms lastiger)