5.4 aanwijzend voornaamwoord en bijwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Taalkundig ontleden

Aanwijzend voornaamwoord

Wat is een aanwijzend voornaamwoord?

Een aanwijzend voornaamwoord wijst personen en dingen aan.

Voorbeeld aanwijzende voornaamwoorden


   


 

• Deze
• Die
• Dat
• Dit
• Zulke
• Hetzelfde
  

Voorbeeld

• Deze pennen koop ik bij de Hema.
  
• Die leraar komt iedere dag op de fiets naar school.
• Dat meisje staat iedere dag vroeg op.
• Dit spelletje vind ik erg leuk om te spelen.
• Zulke boeken lees ik in alleen in de vakantie.
  

Zelfstandig naamwoord en lidwoord

Het aanwijzend voornaamwoord kan in plaats van het lidwoord staan voor een zelfstandig naamwoord.

Lidwoord: de, het of een
Zelfstandig naamwoord:  woorden voor mensen, dieren, planten, voorwerpen of begrippen.

Bijvoorbeeld:

De leerling -> die leerling
De jongen -> die jongen
Het meisje -> dat meisje

www.cambiumned.nl

H5: bijwoord (woordsoorten)

Benoem het woord 'geworden'.
Ik ben door de jaren heen steeds liever geworden.

1. hulpwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. koppelwerkwoord
4. lidwoord

Maak een zin met een hww en kww.

De marathonloper rent snel naar de finish.

De snelle marathonloper finisht.

Wat is het verschil tussen 'snel' en 'snelle?

De marathonloper rent snel naar de finish.

De snelle marathonloper finisht.

Aantekening: bijwoord

Het bijwoord:

- zegt iets over een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord of over een ander bijwoord

- geeft een tijd aan

- geeft een plaats aan

- zegt iets over een werkwoord

Hij typt snel een berichtje.

Max Verstappen kwam erg hard aanrijden.

- zegt iets over een bijvoeglijk naamwoord

Dat is een erg mooi boek!

Calvijn is een heel klein schooltje.

- zegt iets over een ander bijwoord

Dat is een heel erg mooi boek!

In mijn vrije tijd kijk ik onwijs veel series.

- geeft een tijd aan

Nu wil ik een koekje!

Het huiswerk van morgen is...

- geeft een plaats aan

Daar is de nieuwe mediatheek.

Ergens in Nederland kun je een schat vinden.

Bijwoorden (bw)

• Tijd: gisteren, nu, straks, tegenwoordig
• Plaats: hier, daar, nergens, er
• Zekerheid: absoluut, zeker, echt, vast
• Ontkenning: niet, nooit, geenszins

Let op!

• Ook vraagwoorden zoals hoe, waar, wanneer, waarom en waarheen.
  
  
• Een bijwoord kan iets zeggen over een ander woord, zoals een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord of een ander bijwoord!
  

Werkwoord

De zon schijnt fel.

Bijvoeglijk naamwoord

Dat is een heel groene boom.

Ander bijwoord

In het kanaal zit heel erg koud water.

Tijd

's Middags ging Julia winkelen.

Plaats

Daar kun je heerlijk shoppen!

Basisstof: benoem de bijwoorden

Je moet thuis je vieze kleren snel in de wasmachine stoppen.

Extra uitdaging 1
Maak een zin met een bijwoord dat iets zegt over een werkwoord

Extra uitdaging 2
Maak een zin met een bijwoord dat iets zegt over een bijvoeglijk naamwoord

Extra uitdaging 3
Maak een zin met een bijwoord dat een plaats aangeeft

Extra uitdaging 4
Maak een zin met een bijwoord dat een tijd aangeeft

Reflectie
Ik snap AV en bijwoord

1. ja
2. nee