In oorlog vervolgd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• Basisschool
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Groep 8
• Leerjaar 1

Introductie

Dit is een flipping-the-classroom-les over de Jodenvervolging. Mirjam en Jenny vertellen hoe hun leven door de oorlog werd verwoest, alleen omdat ze Joods zijn. Mirjam overleeft verschillende concentratiekampen en verliest bijna haar hele familie. Jenny zit met haar moeder ondergedoken. De twee vrouwen vertellen hun indrukwekkende verhaal. De leerlingen beantwoorden vragen tijdens het kijken en gaan daarna op zoek naar monumenten in Nederland over de Jodenvervolging.

Mirjam was niet meer veilig in Duitsland. Na welke gebeurtenis besloten haar ouders dat ze naar Nederland moest gaan?

Jenny vertelt over wat ze meemaakte. Welke drie zinnen horen bij haar oorlogsverhaal?

1. Jenny moet naar een aparte Joodse school.
2. Jenny en haar moeder proberen te vluchten naar Engeland.
3. Jenny schaamt zich omdat ze een ster moet dragen.
4. Jenny en haar moeder duiken onder.

Mirjam vertelt over wat ze meemaakte. Welke drie zinnen horen bij haar oorlogsverhaal?

1. Mirjam woont zonder ouders in een pleeggezin.
2. Mirjam en haar zus worden opgepakt tijdens een razzia.
3. Mirjam en haar zus weigeren een ster te dragen.
4. Mirjam wordt gevangen gezet in kamp Westerbork.

Mirjam gaat van Westerbork naar Bergen-Belsen en uiteindelijk naar Theresienstadt. Wat gebeurt er daar?

Jenny vertelt wat ze meemaakte tijdens haar onderduikperiode. Schrijf op wat op jou het meeste indruk maakt.

Mirjam kreeg de opdracht om te zeggen dat ze zestien en gezond was. Waarom moest ze dit doen denk je?

Een bezoek aan kamp Westerbork

Praktische voorbereidings les

Vandaag ga je met je klas naar kamp Westerbork. Wat weet je al over dit kamp? Schrijf dit op je post it en plak het op de poster

plattegrond

Tijdens de oorlog was kamp Westerbork een kamp met meer dan 100 gebouwen. Op de foto zie je hoe volgebouwd het kamp was. Klik ook op de plattegrond. Gemiddeld waren er ongeveer 8.000 mensen in het kamp en soms wel 15.000. 

Dat daar nu maar weinig van over is, zie je in de beelden op de volgende slide.

Tussen de vele gebouwen op het kampterrein was een open plek: de appèlplaats. Hier werden de gevangenen geteld, maar soms werd er ook gevoetbald. 

Nu vind je op deze plaats de 102.000 stenen. In de vorm van de kaart van Nederland staan 102.000 stenen voor alle mensen die werden gedeporteerd en niet terugkwamen.

Wat kun je nog meer zien op het kampterrein?

Verhogingen en prikkeldraad

In 1992 is het kampterrein opnieuw ingericht. Op 17 plekken waar barakken waren is een verhoging gemaakt die net zo groot is als de barak toen. Let op: toen waren er meer dan 100 barakken!
Ook is op een aantal plekken het prikkeldraad weer aangebracht, de kampgracht uitgegraven en is er een nagemaakte wachttoren geplaatst.

treinwagons

Sinds 2015 staan er op het kampterrein twee goederenwagons. Ze zijn van hetzelfde type als destijds gebruikt werd voor de transporten. Vanuit de wagons hoor je nu De Gesproken Namen. Per transport worden alle namen en leeftijden van de mensen die werden weggevoerd opgenoemd.

barak 56

Barak 56 is net als de andere barakken na de oorlog weggehaald. Sinds 2014 staat er weer een stuk van deze bewaard gebleven barak op het kampterrein. Zo kunnen bezoekers zien hoe de barakken er ongeveer uitzagen.

videoschermen

In 1944 is er in opdracht van de kampcommandant gefilmd in kamp Westerbork. Sinds 2021 zijn fragmenten van deze film te zien op het kampterrein. De videoschermen staan precies op de plek vanwaar toen is gefilmd.

In de tentoonstelling staan de mensen die in het kamp gevangen zaten centraal: hun persoonlijke verhalen.

Leo

Leo Meijer was 7 toen hij in kamp Westerbork terechtkwam. Omdat zijn vader er in het ziekenhuis werkte, kon Leo bijna 2 jaar in het kamp blijven. Toen hij 9 jaar was werd hij weggevoerd en vermoord in Auschwitz.

Eva

Eva Beem zat met haar broertje Bram twee jaar ondergedoken in Ermelo. Ze werden verraden. In kamp Westerbork woonde ze bijna een maand in het weeshuis. Daarna moest ze naar Auschwitz. Eva was 11 jaar toen ze werd vermoord.

Iwan

Iwan de Vries moest toen hij 7 was vluchten uit Duitsland. Hij woonde in een gastgezin in Groningen. Als elfjarige kwam hij in kamp Westerbork waar hij nog een brief schreef aan zijn  vriendje. Iwan moest op transport en werd drie dagen voor zijn dertiende verjaardag vermoord.

Renate

Renate Borchert was maar heel kort in kamp Westerbork. Ze werd er na aankomst ingeschreven en ging direct weer naar de trein. Op 15 juli 1942 vertrok ze met het eerste transport uit kamp Westerbork naar Auschwitz. Kort na aankomst is ze daar vermoord. Ze was 17 jaar.

Lotte

Lotte Blein was nog maar drie toen ze in kamp Westerbork terechtkwam. Haar vader moest helpen bij de aanleg van de spoorlijn. In 1943 moest Lotte met haar ouders naar Sobibor. Daar werd ze direct na aankomst vermoord. Haar kinderserviesje wordt bewaard in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.

Tot binnenkort. Alvast een goed bezoek gewenst.