4.3: Goden en Wetenschappers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Introductie

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manieren de Oude Grieken probeerden het leven om hen heen te verklaren.

H4: Griekenland, leven in de stadstaten

4.3: Goden en Wetenschappers

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoelen

1: Kun je verschillende goden/godinnen uit de Griekse cultuur opnoemen

2: Kun je verschillende Griekse filosofen en wetenschappers opnoemen en weet je het verschil tussen filosofie en wetenschap.

3: Kun je uitleggen hoe de Oude Grieken probeerden het leven om hen heen te verklaren.

+ Kun je beschrijven hoe we de oude Griekse cultuur in onze samenleving terugzien

De oude Grieken wisten veel niet over de wereld. Vulkaanuitbarstingen, onweer, regen, droogte: ze hadden geen idee hoe het ontstond. 

Net als de Egyptenaren hadden de oude Grieken meerdere goden, van wie ze geloofden dat ze bovennatuurlijke krachten hadden. Een godsdienst waarin natuurverschijnselen als goden worden vereerd, noem je een natuurgodsdienst. 

Behalve natuurgoden hadden de Grieken ook goden voor andere aspecten van het leven, zoals menselijke emoties en ziekten. Een godsdienst waarin meerdere goden tegelijk worden vereerd heet een polytheïstische religie.

Monotheïsme

Polytheïsme

Wat zijn de verschillen tussen monotheïsme en polytheïsme? Sleep de woorden naar het juiste vak. 

Geloven in één God

Geloven in meerdere Goden

Islam

Jodendom

Christendom

Griekse Goden

Hindoeïsme

Boeddhisme

Volgens de godsdienst van de oude Grieken bepaalden de goden alles op de wereld. Een godenverhaal noem je een mythe, alle godenverhalen samen noem je mythologie. 

De Grieken vertelden de verhalen graag door. Er werd geloofd dat de goden bovenmenselijke krachten hadden, maar ook menselijke eigenschappen. Veel mythen gingen over slecht gedrag, waarvan de mensen konden leren. Toen het schrift werd uitgevonden, werden de verhalen opgeschreven. Vooral door Homeros. Zijn allerbekendste werken zijn de Ilias en de Odyssee. 

 

De Grieken geloofden dat de belangrijkste goden op de berg Olympus woonden, de hoogste berg van Griekenland. 

Zeus

• God van de donder
• Oppergod
• Getrouwd met Hera

Hera

• Godin van het huwelijk
• Getrouwd met Zeus
• Behalve zijn vrouw, ook zijn zus

Poseidon

• God van de zee
• Broer van Zeus
• Herkenbaar aan zijn drietand

Demeter

• Godin van de aarde en de oogst
• Zus van Zeus

Hades

• God van de onderwereld
• Broer van Zeus

• Zijn driekoppige hellehond bewaakte de onderwereld

Afrodite

• Godin van de liefde en de schoonheid
• Dochter van Zeus
• Geboren uit het schuim van de zee

Pallas Athena

• Godin van de wijsheid en dapperheid
• Dochter van Zeus
• Geboren uit zijn hoofd
• Ze wordt vaak afgebeeld met een uil

Artemis

• Godin van de jacht en maan

Hermes

• God van de snelheid
• Boodschapper van de goden
• Vaak afgebeeld met gevleugelde schoenen

Sleep de taken naar de juiste goden

Zeus

Poseidon

Hades

Athena

Apollo

God van de zee

Oppergod

God van de muziek

God van de onderwereld

God van oorlog en vrede

Sleep de Griekse Goden naar hun symbool

Athena

Poseidon

Hera

Zeus

Apollo

Artemis

De Grieken vereerden hun goden in tempels. Dit waren fraaie en ruime 'huizen' voor de goden – wanneer die niet op de Olympus waren – aangeboden door de mensen. 

De Grieken brachten er geschenken of offers naar toe, in de hoop dat de goden hen in het dagelijks leven zouden helpen en beschermen. 

Om de wil van de goden beter te leren kennen, konden de Grieken naar een orakel. Daar was direct contact met de goden die aan priesters hun wil bekendmaakten. Het bekendste orakel was dat van Delphi.

De paardensprong

Welke godin wordt hier afgebeeld? 

A

O

I

R

E

D

F

T

De paardensprong

Hier zie je Zeus. Zeus was ook wel de ..... Dat is de belangrijkste god. 

G

O

P

D

R

P

O

E

De paardensprong

Welke god wordt hier afgebeeld? Hij is te herkennen aan zijn drietand, hij is de god van de zee.

I

N

O

O

E

P

D

S

Werktijd

Nu

Volgende keer

KLAAR ?

Maak paragraaf 4.3: Goden en Wetenschappers

Hoe?

• Alleen
• Muziek in mag
• Vraag? Steek je vinger op!

Griekse filosofie en wetenschap

Nakijken 

Hoe?

• Lever je opdrachten in en laat het me weten. Je kan via Tijd voor GS zelf nakijken. 

H4: Griekenland, leven in de stadstaten

4.3: Goden en Wetenschappers

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoelen

1: Kun je verschillende goden/godinnen uit de Griekse cultuur opnoemen

2: Kun je verschillende Griekse filosofen en wetenschappers opnoemen en weet je het verschil tussen filosofie en wetenschap.

3: Kun je uitleggen hoe de Oude Grieken probeerden het leven om hen heen te verklaren.

+ Kun je beschrijven hoe we de oude Griekse cultuur in onze samenleving terugzien

Een aantal Grieken ging daarom op zoek naar kennis over het ontstaan van de wereld los van de goden.

Deze mensen werden filosofen genoemd. 

Het woord filosoof komt van het Griekse philos (= liefhebber) en sofia (= wijsheid). 

Filosofen willen hun kennis uitbreiden

Waarom?

• Mythen zijn niet altijd waar

• Antwoorden zoeken op vragen

• Niet zomaar alles aannemen: kritisch en nieuwsgierig zijn en blijven!

• Zelf ontdekken van de waarheid

• Observeren

Socrates

• Eén van de belangrijkste Atheense filosofen
• Goed en kwaad (Ethiek)
• Socratische manier van vragen stellen
• Hij moest een beker met gif leegdrinken, omdat hij niet meer in de Goden geloofde.

Een filosoof is iemand die ....

1. die onderzoekt hoe de natuur in elkaar zit.
2. die de wereld probeert te begrijpen zonder godenverhalen
3. die in wetenschap en godsdienst geïnteresseerd is.
4. verhalen vertelt over goden en mensen

Plato

• Leerling van Socrates
• Oprichter van de Akademeia
• Bekendste werk: De Staat, over politiek

Aristoteles

• Leerling van Plato
  
• Filosoof én natuurkundige
• Belangrijkste werk: Rethorica

wat onderzochten Griekse filosofen?

1. de mens
2. verhalen met verklaringen over natuurverschijnselen
3. wijsheid, wat goed en slecht is
4. de natuur zoals aardbevingen

Wie was een bekende leerling van Socrates?

1. Plato
2. Aristoteles

Natuurfilosofen

• Eigenlijk de voorlopers van moderne wetenschappers.
• Hebben belangrijke ontdekkingen gedaan, die (soms) vandaag de dag nog steeds kloppen.

Archimedes

• Natuurkunde
• Wet van Archimedes
• Deze wet ontdekte hij in bad, sprong eruit, en liep naakt over straat te roepen: "Eureka!"

Herodotus

• Geschiedenis
• Belangrijkste werk: Historiën
• Dit werk bestaat uit 9 delen, vernoemd naar de 9 muzen uit de mythologie
• Hij schreef over Egypte als 'het geschenk van de Nijl'

Pythagoras

• Wiskunde
• Bekend van de stelling van Pythagoras
• Deze leer je nog steeds bij Wiskunde...

Hippocrates

• Geneeskunde
• Eed van Hippocrates

Sleep de omschrijvingen naar de juiste afbeelding:

de eerste echte filosoof uit de Griekse Oudheid en een grote vragensteller.

Politicus en leerling van Socrates.

Natuurkundige en leerling van Plato.

Wiskundige en ontwerpt voor muziek de toonladder.

Arts en geneeskundige en vindt dat ziektes niet door goden worden veroorzaakt. 

Waar waren deze filosofen en wetenschappers goed in? Sleep de onderdelen naar de juiste persoon.

Plato

Hippocrates

Aristoteles

Pythagoras

Eratosthenes

politiek

geneeskunde

natuurkunde

wiskunde

aardrijkskunde

De paardensprong

Welk beroep heeft de persoon? 

O

I

O

F

O

L

F

S

De paardensprong

De naam van deze persoon (een hele bekende filosoof) 

S

R

T

C

S

A

O

E

Welke van de volgende personen ken je nog niet?

Socrates

Plato

Aristoteles

Archimedes

Herodotus

Pythagoras

Hippocrates

Ken ze allemaal

Met welk van de volgende begrippen heb je nog moeite?

Natuurgodsdienst

Polytheïsme

Mythe/mythologie

Tempel

Orakel

Filosoof

Academie

Wetenschap

Geen een

Geef jezelf een cijfer voor in hoeverre jij de leerdoelen nu beheerst
1: Kun je verschillende goden/godinnen uit de Griekse cultuur opnoemen
2: Kun je verschillende Griekse filosofen en wetenschappers opnoemen en weet je het verschil tussen filosofie en wetenschap.
3: Kun je uitleggen hoe de Oude Grieken probeerden het leven om hen heen te verklaren.
+ Kun je beschrijven hoe we de oude Griekse cultuur in onze samenleving terugzien

010

Geef jezelf een tip:
Hoe kun je het cijfer van de vorige dia verbeteren?