Landstede Groep

KUA Havo 4 H3 & 4 Padlet

H3 vroegrenaissance
inleiding
Renaissance = wedergeboorte          verworvenheden klassieke oudheid

                       


begint voor 1400 in Italië (vroegrenaissance), pas in 16e eeuw in Europa
Santa Maria del Foire - Filippo Brunelleschi
Italiaanse humanisten: "Na verval van Middeleeuwen een nieuwe gouden eeuw"
Bourgondische rijk - kunstenaars blijven zich op gotische (Middeleeuwen) principes baseren. 
1 / 16
volgende
Slide 1: Tekstslide
Culturele en kunstzinnige vormingMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

In deze les zitten 16 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

H3 vroegrenaissance
inleiding
Renaissance = wedergeboorte          verworvenheden klassieke oudheid

                       


begint voor 1400 in Italië (vroegrenaissance), pas in 16e eeuw in Europa
Santa Maria del Foire - Filippo Brunelleschi
Italiaanse humanisten: "Na verval van Middeleeuwen een nieuwe gouden eeuw"
Bourgondische rijk - kunstenaars blijven zich op gotische (Middeleeuwen) principes baseren. 

Slide 1 - Tekstslide

3.1 Klassieke voorbeelden
markeert overgang ME naar Renaissance
Brunelleschi - architect koepel
bestudeert architectuur oudheid / Vitruvius
'Nuper rosarum flores' bij inwijding koepel
Guillaume Dufay - Vlaamse polyfonie

Slide 2 - Tekstslide

3.1 Klassieke voorbeelden
Pazzikapel
centraalbouw = gericht op het middelpunt / vanuit daar symmetrisch
Vitruvius: logisch en wiskundig = evenwicht
Brunnelleschi: goddelijke harmonie

Slide 3 - Tekstslide

H3 vroegrenaissance
Humanisme
Humanisme
mens (geschapen naar Gods beeld) als maat voor alle dingen
recht op vrijheid en nastreven van geluk in hier en nu
intellectuele, literaire en wetenschappelijke beweging: alle kennis baseren op literatuur en cultuur van klassieke oudheid
kennis is macht
opgeslagen bij vorsten en machthebbers - geld en connecties
delen met humanisten in ruil voor opvoeding en onderwijs aan het hof

Slide 4 - Tekstslide

H3 vroegrenaissance
De'Medici
Familie De'Medici      '     'mecenas' (geldschieter / beschermheer) kunstenaars en wetenschap
in Florence democratisch bestuur / achter schermen vaak families zoals De'Medici
in 15e eeuw groeit politieke macht, wordt vaak bevochten
bouwprojecten en kunst stimuleren
Palazzo Medici Riccardi             één van eerste Renaissancegebouwen
ruwe blokken           onneembare vesting
  • Romeinse voorbeelden
  • bescheidenheid typerend vijftiende eeuw

Slide 5 - Tekstslide

H3 vroegrenaissance
De'Medici
David (Donnatello)
symbool voor strijdvaardigheid en zelfbewust
eerste vrijstaande naaktbeeld sinds oudheid
verwijzing naar familie De'Medici
privekapel in pallazo Medici
  • zeer gedetailleerde fresco
  • personages lijken op leden familie
  • familie gaat volk voor in aanbidding van Christus
La Primavera - Botticelli
  • voor huwelijk (niet religieus doel) = voorheen ondenkbaar
  • tuin erg gedetailleerd           renaissance: schepping verdient om wetenschappelijk bestudeerd te worden
  • betekenis is meer dan je letterlijk ziet             kennis van klassieke oudheid is nodig om symboliek te interpreteren. 

Slide 6 - Tekstslide

H3 vroegrenaissance
Weten en meten
Hof van Urbino / veel van de hofhouding is bezig met verzamelen, catalogiseren, bestuderen en kopieren van collectie handschriften
hertog: rijke aanvoerder eigen huurleger
Lijnperspectief
wetten vastgelegd in drie boeken door Piero della Francesca (schilder)
ontwikkeld door Brunelleschi
meetkundige methode van tekenen om ruimtelijk inzicht te suggereren 
horizontale evenwijdige lijnen komen samen in een vluchtpunt. 
oogpunt van de kijker!

Slide 7 - Tekstslide

H3 vroegrenaissance
lijnperspectief
Bij de lijnperspectief speelt de horizon een grote rol. Op de horizon liggen namelijk verdwijnpunten (ook vluchtpunten genoemd) van horizontale lijnen.

Slide 8 - Tekstslide

H3 vroegrenaissance
samenvatting
Renaissance = wedergeboorte klassieke verworvenheden / rond 1400 in Florence
teruggrijpen op principes klassieke oudheid
na 1500 boven Alpen - Bourgondische rijk 
Gothiek
centraalbouw
lijnperspectief
1400-1500
ontwikkeling kunst en wetenschap
'mecenas' (De'Medici)
kennis is macht
humanisme
beeldtaal Romeinen en Grieken wordt ideaal
waardering voor kunstenaar / talent
hoffeesten
Opdracht Padlet:
plaatje van gebouw uit vroegrenaissance opzoeken (Nederland, Groningen) en toelichten via kunstbeschouwelijke begrippen. Zet erbij 'Hoofdstuk 3'

Slide 9 - Tekstslide

H4 Hofcultuur
inleiding
Paus in Rome
1500 nieuw zwaartepunt Renaissance
regeert als vorst = macht etaleren
verzet groeit = reformatie
einde 16e eeuw einde renaissance, start Barok
kunst = groots, meeslepend: publiek overdonderen en verleiden
contrareformatie = beweging van Kerk om verzet te breken. 
1500-1700 (zestiende en zeventiende eeuw)

Slide 10 - Tekstslide

4.1 Italiaanse hoven
inleiding
na 1500 kunst van sober / evenwichtig naar uitbundig en grootschalig
humanisme: aangebroken mogelijkheden benutten
homo universalis: de trotse mens die alles kan
roekeloze projecten
boekdrukkunst = verspreiding renaissance naar rest van Europa / Italië blijft centrum
David - Michelangelo 

Florence, 5 meter, één blok marmer
  • schoolvoorbeeld homo universalis
  • beeldhouwer, schilder, architect, ingenieur, dichter
  • De'Medici / toegang bibliotheek / humanisten
  • vertrekt naar Rome - paus             symbool renaissance

Slide 11 - Tekstslide

4.1 Italiaanse hoven
Inleiding
1. bestuderen van kopieën van klassieke beelden
2. anatomie: studie van menselijk lichaam (verhoudingen, spieren, etc.)
toetsvraag
Je kunt een toetsvraag verwachten waarbij je moet aangeven waarom het logisch is dat de moresca met professionele dansers aan het hof een logische ontwikkeling is binnen de renaissance. 

Je kunt hier een verbinding maken met 4.1 Homo Universalis. In de Renaissance wordt telaent en kennis steeds meer gewaardeerd. Een dans die vooral wordt gedanst door professionale hofdansers past prima in die gedachten. 
humanisme: mens is het evenbeeld van God
doel: verhaal en betekenis overbrengen

Slide 12 - Tekstslide

H4 hofcultuur
homo universalis
positie kunstenaars: ambachtslieden
veelzijdig talent en kennis worden gewaardeerd
humanistisch ideaal: homo universalis
1. literatuur, geschiedenis, kunst
2. goed soldaat
3. gratie en temperament
4. niets mag moeite kosten: sprezzatura
Giorgio Vasari
- eerste kunsthistoricus
- 'renaissance'
- regels en voorbeelden     uit klassieke oudheid
- zoektocht naar                  perfectie
- Michelangelo
- Leonardo Da Vinci

ontwerpen van wapens / waterleidingen / decors
schilder / beeldhouwer
uitvindingen en theorieën - anatomische studies
kunst = intellectuele aangelegenheid
schilderkunst = ultieme wetenschap

Slide 13 - Tekstslide

H4 hofcultuur
Stravaganza
welvarende families            uiterlijk vertoon
De'Medici - 1512 terug in Florence macht groeit
1. verbinden aan vorstenhuizen
2. leveren van pauzen
trend: paleis buiten de stad met renaissancetuin
Opdracht Padlet:
zoek een renaissancetuin hier in Groningen en zet deze afbeelding op je padlet. Zet erbij 'Hoofdstuk 4'
1. paleizen
2. tuinen
3. feesten (stravaganza)
1. natuur
2. beelden

Slide 14 - Tekstslide

H4 hofcultuur
Stravaganza
stravaganza = uitbundig feest / verschillende soorten kunstdisciplines              imponeren van gasten  
toetsvraag
Je kunt een toetsvraag verwachten waarbij je moet aangeven waarom het logisch is dat de moresca met professionele dansers aan het hof een logische ontwikkeling is binnen de renaissance. 

Je kunt hier een verbinding maken met 4.1 Homo Universalis. In de Renaissance wordt telaent en kennis steeds meer gewaardeerd. Een dans die vooral wordt gedanst door professionale hofdansers past prima in die gedachten. 
huwelijksfeest Ferdinand de'Medici & Christina van Lotharingen
weken feest / optochten / toneelstukken / spektakel / levensechte decors = dramma per musica
La Pellegrina (komedie) / onderbroken door intermedi
- onderbreking van toneelstuk / inhoud los van toneelstuk
- spektakel (zie boek voor voorbeelden
- belangrijke rol in ontstaan van de opera en theaterdans

Slide 15 - Tekstslide

H4 hofcultuur
De eerste opera's
eerste opera's
klassiek theater nabootsen
- taal (Italiaans) zoals madrigalen
- polyfonie           één zangstem
- basso continuo = melodie en bas worden weergegeven
- gezongen monologen afwisselen met intermedi, koorzang en aria's
aanleiding
alleen gezongen teksten
volledige integratie theater en muziek
kenmerken
Monteverdi - L'Orfeo
emoties tot uitdrukking
prima practica: tekst ondergeschikt aan regels. 

secunda practica: muziek om betekenis tekst te versterken           instrumenten 

derde bedrijf:  relatie tussen tekst en muziek goed te horen. 

Slide 16 - Tekstslide