§5.2 - de sociale kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Burgers en stoommachines

De Sociale Kwestie

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de sociale kwestie is

Wat is de Sociale Kwestie? (1)

• Een kwestie is een probleem
  

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn duidelijk zichtbaar.
  

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

Wat is de Sociale Kwestie? (2)

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Wie helpt de arbeiders? (1)

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's (soms ook uit eigen belang: een fittere arbeider werkt harder...)

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Wie helpt de arbeiders? (2)

• Kerkelijke armenzorg!

huiswerk:

Leren: §5.2

Maken: §5.2 opdr. 2, 3, 5

Klaar?

• Maken: opdr. 4
• Samevatten §5.2
• Maken: digitale toets §5.1
• Maken: test jezelf opdr. 1 en 2

De industriële samenleving 

§3.3 Kinderarbeid

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier de kinderarbeid tot een einde kwam.

1874

Eerste sociale wet: die moest een einde maken aan kinderarbeid. Kinderen onder de 12 mochten niet meer in fabrieken werken.

Er werd weinig gecontroleerd op kinderarbeid in fabrieken na de wet van 1874. Ook al zou dat wel gebeurd zijn, hoezo was er dan nog steeds geen einde aan kinderarbeid door deze wet?

1901

In 1901 werd kinderarbeid echt moeilijker: door de invoering van de leerplicht. Alle kinderen van 6 tot 12 moesten vanaf toen naar school. Dat werd ook gecontroleerd.

Kinderarbeid

• Goedkope arbeidskrachten

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan

• Ze zijn goedkoper

• Hun kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines

Kinderarbeid

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan.

• Vrouwen en kinderen zijn goedkoper dan mannen.

• Kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines.

Sociale wetgeving

Het kinderwetje van Van Houten

• In 1874 wordt het Kinderwetje van Van Houten goedgekeurd. 
• Alleen in fabrieken kwam er een verbod op kinderarbeid onder de 12 jaar.

Kinderarbeid op platteland:

• Blijft toegestaan: kinderen werken in de buitenlucht (frisse lucht)

Sociale Wetten

• Liefdadigheid alleen is niet genoeg om armen te helpen. 
• Overheid moet ingrijpen in deze situatie, maar hoe? 

Eerste sociale wetten

• Ongevallenwet (1901)
• Woningwet (1901)
• Leerplichtwet (1901)
• Invaliditeitswet, Ouderdomswet, Ziektewet (1913)
• Werkloosheidsbesluit (1917)

Doordat woningen onbewoonbaar werden verklaard, moesten er nieuwe woningen worden gebouwd. Deze nieuwe woningen werden gebouwd volgens een aantal nieuwe regels. Klik op de hotspots (en de afbeeldingen) hieronder om de veranderingen te bekijken.

1

2

Gevolgen sociale wetgeving

• Positie van de werknemer werd beter.
• Werknemers moesten strijden voor sociale wetten -> zij verenigden zich en zo ontstonden vakbonden.
  

• Ontstaan vakbonden -> vakbonden onderhandelden met werkgevers over loon en
  

werktijden.

huiswerk:

Leren: §5.2

Maken: §5.2 opdr. 6, 7, 8

Klaar?

• Samevatten §5.2
• Maken: digitale toets §5.1
• Maken: digitale toets §5.2
• Maken: test jezelf opdr. 1 en 2