§4 Nederland is een rechtsstaat

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een rechtsstaat is
Je kunt vertellen hoe de macht van de overheid wordt beperkt
Je kunt de problemen van onze rechtsstaat noemen en toelichten

Wat vind jij? Camera's op toiletten, mag dat?

Rechtsstaat

Een land waar de rechten en plichten van burgers en van de overheid in de wet zijn vastgelegd

Rechtshandhaving

De overheid moet zorgen voor het handhaven van de rechtsorde.
Dus als jij de regels overtreedt, mag de overheid optreden.

Rechtsbescherming

Daarnaast moet de overheid ook de rechten van burgers beschermen.
Tegen te grote overheidsmacht en tegen willekeur door de overheid

Kenmerken van de rechtsstaat

Er is een grondwet (1) met daarin grondrechten (2) waaraan de overheid zich moet houden (3).
Er is een onafhankelijke rechterlijke macht (4)en een democratisch gekozen parlement (5).

Trias Politica

• "Scheiding der drie machten":
  1. Wetgevende macht
  2. Uitvoerende macht
  3. Rechtgevende macht
• Om misbruik te voorkomen
  

Niemand kan een rechter dwingen een verdachte schuldig te verklaren.
Hij is onafhankelijk en onpartijdig.

De regering (ministers + koning) en het gekozen parlement (eerste en tweede kamer).

ministers, OM, burgemeesters,

Knelpunten rechtsstaat

Veiligheid of privacy

Ongelijke behandeling

botsende grondrechten

Veiligheid of privacy?

Rechtshandhaving botst met rechtsbescherming

Georganiseerde misdaad bestrijden > gegevens internet

Terrorismebestrijding > zonder toestemming fouilleren.

Hoeveel privacy inleveren voor veiligheid?

Ongelijke behandeling

Klassenjustitie: mensen uit hogere klassen worden bevoorrecht boven mensen uit lagere klassen.

1. door verschillen in inkomen, opleiding, scholing en cultuur minder mogelijkheden.

2. vooroordelen

3. sneller aangifte /  zwaarder gestraft. 

Rechtsstaat herhaling

Wat zijn kenmerken van een rechtsstaat?

Welke 3 machten zijn er ?

waarom belangrijk?

klassenjustitie

rechtsbescherming /  rechtshandhaving

Maken

opdracht 1 t/m 18