CKV H4-A4 design verkennen en verbreden

• CKV
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

DESIGN

DESIGN

Design verkennen

Sinds de uitvinding van machines kan design in grote oplagen worden geproduceerd. In Nederland ontwikkelen ontwerpers vanaf 1980 een eigen stijl: Dutch Design. 

Deze stijl is internationaal bekend om zijn vernieuwende (innovatieve) en humoristische ontwerpen. 

                                          LEERDOELEN

1. Je kent de genres en kenmerken van de discipline design.
2. Je weet het verschil tussen ambachtelijk en industrieel.
3. Je kunt de kenmerken toepassen in de verdiepende keuzeopdracht.

De term design is Engels voor ontwerp. Het woord verwijst naar het ontwerp van een product. Eigenlijk kan alles wat ooit door mensen is gemaakt als design aangemerkt worden. Design is altijd de toegepaste kunst waarbij de functie en de vorm even belangrijk zijn. De techniek speelt hier een belangrijke rol. Vroeger maakten ontwerpers al hun werk met de hand op een ambachtelijke wijze.

Verkennen vervolg 

Opdracht 1 Je krijgt een A4 papier en een schaar. Je maakt binnen 7 minuten een 3d ontwerp van een stoel. Je mag papier vouwen, of schuren, knippen. Je mag geen lijm of plakband gebruiken. Je moet 90% van het papier gebruiken. Probeer je ontwerp functioneel (bruikbaar) en esthetisch (mooi) te maken. Ter inspiratie gebruik je ontwerpen van stoelen gemaakt door de beroemde Nederlandse architect en designer Gerrit Rietveld (zie hierboven).De ontwerpen worden besproken in twee categorieën: functioneel en originaliteit. Je kiest een categorie voor je eigen ontwerp. Beschrijf in één zin op een papier waarom je voor deze categorie kiest. Je beschrijft kort op het papier van welk materiaal jouw stoel geproduceerd zou moeten worden en of je ontwerp geschikt is voor de massaproductie (industrieel) of moet het handmatig gemaakt worden (ambachtelijk). Het papier leg je naast je 3d ontwerp.

                                                          mooi of lelijk?                                                      

GENRES IN DESIGN

Lees onderstaande genres en  kenmerken (volgende slide) en beantwoord dan de vragen op de daarop volgende slide

Jugendstil

Eind de 19e eeuw ontstaat de Jugendstil. In deze periode is de industrialisatie in volle gang, maar de Jugendstil ontwerpers zijn opzoek naar de natuur. Natuurlijke, golvende lijnen en vormen zijn belangrijk, evenals het gevoel voor detail en vakmanschap. Door de keuze van materialen en het handwerk zijn de objecten kostbaar.

Bauhaus

1919 werd een school geopend het Bauhaus. Hier kregen studenten les in design, dat gebaseerd was op de geometrische abstracte kunst. Deze opleiding wilde design bereikbaar maken voor een groot publiek en daarom richten ze zich voornamelijk op industriële productie.

Postmodernisme

Rond 1980 ontstaat het postmodernisme. Ontwerpers spelen in op de consumptie cultuur ( veel kopen en veel produceren). Postmodernisme is uitbundig en speels in vormen en heeft vaak decoratieve elementen (versieringen). De voorwerpen zijn vaak humoristisch zoals de fluitketel van Michael Graves.

Duurzaam design

Sinds 1987 is duurzaamheid voor designers belangrijk. Ontwerpers zijn milieubewust en gebruiken zij producten die energiezuinig, lokaal geproduceerd of recyclebaar zijn. Ze experimenteren met ecologische materialen zoals wol en leer, en zoeken naar duurzame alternatieven. Door het hergebruik wordt de afvalindustrie ontlast.  

Grafisch design

Als grafisch ontwerper geef je vorm aan communicatie door middel van beeld en tekst (typografie). Dat kan digitaal of gedrukt zijn. De meest populaire vorm van grafisch design is een logo, die een beeldmerk van een organisatie of een bedrijf is en ingezet wordt voor de herkenbaarheid. Het logo combineert een vereenvoudigde vorm (een plaatje) met tekst. Grafisch design gaat om het vormgeven van reclames, websites, boeken enz.

KENMERKEN DESIGN

Lees onderstaande kenmerken en bekijk de filmpjes

Vorm

Vorm is bepalend voor hoe een ontwerp eruitziet. Een ontwerp kan geometrische en organische (afgeleid van de natuur) hebben. Tegenwoordig combineren ontwerpers historische vormen met de vormen uit deze tijd, bv Marcel Wanders, de Nederlandse ontwerper, gebruikt de schemerlampjes die we tegenkomen in het paleis in Versailles voor een volledig nieuw ontwerp.

Design kan ambachtelijk of industrieel gemaakt worden. Met een traditionele techniek zoals het weven, of een innovatieve techniek zoals het 3d printen. Innovatieve technieken maken nieuw design mogelijk. Veel ontwerpers experimenteren met nieuwe materialen en technologieën, zoals de 3d Various van Bernadac. Met een soort plastic wordt een viool geprint en vervolgens met de hand afgewerkt. Omdat de viool elektrisch is heeft hij geen klankkast nodig en daardoor de vorm wijkt af van de traditionele viool. 

techniek

Voor veel ontwerpers vormt de visie op de maatschappij een grote drijfveer, bv de Bauhaus ontwerpers wilden kunst toegankelijk maken voor een groot publiek of de hedendaagse designers willen mensen bewust maken van grote milieuproblemen. Dave Hakkens ontwierp een heel lab om oud plastic te hergebruiken voor nieuwe design voorwerpen. 

visie

In een geslaagd design ontwerp is de functie, dus hoe het product werk en gebruikt wordt even belangrijk als hoe het ontwerp er uit ziet (esthetisch). Een aantrekkelijke vormgeving maakt design bovendien onderscheidend. In de fietsen van Vanhulssteijn worden functionaliteit en esthetiek gecombineerd. De fietsen werken goed als een vervoermiddel en ze zien er mooi en origineel uit

functie

Het gebruikte materiaal bepaalt hoe het voorwerp er uitziet. Een ontwerper kiest voor een bepaald materiaal vanwege de stevigheid of reproduceerbaarheid, bv door dure of goedkope materialen te gebruiken, zware of lichte. Soms verrast een product doordat het nog nooit eerder in het gekozen materiaal is uitgevoerd, zoals de postzakjas van Maxima door Jan Taminiau, gemaakt van oude postzakken.

materiaal

Licht en ruimte

In de vormgeving is het licht en de schaduwwerking belangrijk. Een schaduw creëert diepte in een beeld. Eigenschaduw is schaduw op een object zelf, zoals de niet belichte kant van een gezicht. Slagschaduw is een schaduw van een object op een ondergrond of een ander object. Ruimte kan op een tweedimensionaal vlak op verschillende manieren gesuggereerd worden door de overlapping (een object staat voor het andere object) of het lijnperspectief, waarbij diepte gecreëerd wordt door lijnen die naar een verdwijnpunt lopen.

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

JUGENDSTIL

BAUHAUS

POSTMODERNISME

DUURZAAM DESIGN

GRAFISCH DESIGN

VERBREDEN DESIGN

Bij verbreden kijken we naar design vanuit de dimensie ambachtelijk en industrieel. 

1. Men noemt een product ambachtelijk of artisanaal als het op de originele of traditionele manier gemaakt wordt. Bij ambachtelijke producten is elk exemplaar uniek doordat de ambachtsman individuele aandacht schenkt aan het materiaal. Ambachtelijke producten zijn veel duurder dan industriële producten omdat er niet of nauwelijks schaalvoordeel kan worden behaald.
2. Industriële vormgeving, ook wel industrieel (product) ontwerp, product design of (industrial) design genoemd, is het ontwerpen van producten die industrieel in massa- of serieproductie worden vervaardigd. Enkele voorbeelden van dergelijke producten zijn de stofzuiger, het koffiezetapparaat, maar ook de rollator, laptoptassen en bureau stoelen. In de vormgeving is het licht en de schaduwwerking belangrijk. Een schaduw creëert diepte in een beeld. Eigenschaduw is schaduw op een object zelf, zoals de niet belichte kant van een gezicht. Slagschaduw is een schaduw van een object op een ondergrond of een ander object.

Design is heel breed, eigenlijk kun je zeggen dat ieder (gebruiks)voorwerp waar een ontwerp aan ten grondslag ligt design is.
Opdracht 1: Schrijf 10 (gebruiks)voorwerpen op waarvan jij denkt dat dat design is.

00:00

Weer een filmpje

Bekijk eerst dit filmpje en maak dan de vragen op de volgende slide. Succes

ZET DE NUMMERS VOOR JE ANTWOORDEN:
2. Welke design ontwerpen kun je niet (echt) vasthouden?
3. Welke design die in dit filmpje besproken worden heb jij zelf ook?
4. Over welke voorwerpen was je verbaasd dat die ook tot design gerekend worden?
5. Zijn de ontwerpen die in de top tien staan industrieel of ambachtelijk of nog op een andere manier
gemaakt denk je?
6. Wie is de topdesigner in de lijst van 2020?