3.4 Macht op de markt

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3,4

Introductie

Je leert de verschillende marktvormen kennen en kan aan het eind van de les de verschillende kenmerken noemen.

MARKTVORMEN

Lesdoelen

• Hoe proberen producenten hun marktaandeel te vergroten?
• Welke verschillende marktvormen zijn er?
• Wat zijn de kenmerken van deze marktvormen?

Waar denk jij aan bij het begrip marktvormen?

Marktaandeel

De omzet of afzet van een bedrijf uitgedrukt als percentage van de totale omzet of afzet van de productproep.

Formule = (wat : waarvan) x 100%

Zorgverzekeringen:

Afzet, aantal verkochte zorgverzekeringen.

Marktvorm

Een marktvorm is het geheel van omstandigheden waaronder ondernemingen met elkaar concurreren.

Kenmerken van marktvormen

• Aantal aanbieders
• Aantal vragers 
• Aard van het product (homogene of heterogene producten)

Kenmerken van marktvormen

• Hoeveel aanbieders zijn er?
• Hoeveel vragers zijn er?
• Zijn de producten verschillend of hetzelfde?

Marktvorm:

Hoeveel macht heeft de producent.

Hoeveel macht heeft de consument.

Homogene producten

Consumenten zien de producten van de verschillende aanbieders als hetzelfde.

Heterogene producten

Als de consument vindt dat er verschil is tussen de producten van de verschillende aanbieders.

Volkomen concurrentie

• Veel aanbieders en veel vragers 
• Prijs wordt bepaald door vraag en aanbod 
• Het maakt de vragers niet uit wie levert (homogeen goed)
• Komt weinig voor

Monopolistische concurrentie

• Veel aanbieders  
• Producten lijken op elkaar, maar elke aanbieder is uniek
• Voor de klant is er een verschil wie levert of wat het merk is (heterogeen goed) 
• Komt veel voor

Oligopolie

• Weinig aanbieders en veel vragers  
  
• Heterogene goederen → producenten moeten met elkaar concurreren 
  
• Homogene goederen → klanten letten vooral op de prijs (er kan een prijzenoorlog ontstaan) 
  

Wat voor een marktvorm vormen de terrasjes in Maastricht?

1. Volkomen concurrentie
2. Monopolie
3. Oligopolie
4. Monopolistische concurrentie

I Bij homogene goederen is de concurrentie feller dan bij heterogene producten

II Naarmate er minder concurrentie is, hebben aanbieders meer invloed op de prijs van hun product.

1. Beide beweringen zijn juist.
2. Beide beweringen zijn onjuist.
3. Bewering I is juist en bewering II is onjuist.
4. Bewering I is onjuist en bewering II is juist.

Kartel

Verboden prijsafspraken = kartel

Reden → onderlinge concurrentie beperken

Wat heb je geleerd?

I. Bij monopolistische concurrentie is er altijd sprake van heterogene producten.

II. De kans op een kartel is bij een oligopolistische marktvorm veel groter dan bij volkomen concurrentie.

1. Beide beweringen zijn juist.
2. Beide beweringen zijn onjuist.
3. Bewering I is juist en bewering II is onjuist.
4. Bewering I is onjuist en bewering II is juist.

Welke verschillende marktvormen
zijn er?

Noteer 3 dingen die je deze les hebt geleerd.

Plaats de vier marktvormen in volgorde van veel concurrentie op de markt tot weinig tot geen concurrentie op de markt.

Oligopolie

Monopolie

Volkomen concurrentie

Monopolistische concurrentie

Hieronder staan vijf marktvormen. Geef van elke martkvorm aan of het gaat om een monopolie of een oligopolie. Sleep de zinnen naar de juiste plek.

Monopolie

Oligopolie

Uitgifte van rijbewijzen

Internet

NS

Microsoft

Onderwijs

Heb je de lesstof nog niet goed begrepen? Kijk dan naar de volgende video's.