VO - Pssst! - Week tegen pesten 2024
1 / 14
Lesduur is: 40 minIntroductie
Verhalen vertellen en roddelen, wij mensen doen het al vanaf de oertijd. De verhalen die we delen, willen we het liefst zo mooi of spannend mogelijk maken en hier en daar vullen we dingen in en verzinnen we er nieuwe dingen bij. Voor spannende verhalen is dat natuurlijk prima, maar hoe zit dit als je iets deelt over iemand? Hoe zorg je ervoor dat je niet roddelt? In deze les gaan we op zoek naar wat roddelen nu precies is, hoe het werkt en wat je zelf kunt doen tegen roddels. Want sterke verhalen zijn leuk, maar roddels…
Instructies
Doel van de les
Bespreken wat roddelen is, waar het vandaan komt en wat jij zelf kunt doen om het tegen te gaan.
Werkvormen
Kennis:
De leerling...
… leert wat roddelen betekent
… leert waar roddelen vandaan komt
… leert wat het gevaar is van roddelen
… leert aan de hand van uitwisselen in duo’s positieve oplossingen te bedenken bij roddels
… leert dat je zelf de macht in handen hebt om roddels te stoppen
Vaardigheden:
… samenwerken om tot positieve oplossingen te komen
… denken, uitwisselen, delen
… reflecteren
Houding:
Reflectief, respectvol, nieuwsgierig, actief en open.
Burgerschap
• Kerndoel 1. Veilige schoolcultuur:
• Zorgen voor een veilige schoolomgeving met aandacht voor diversiteit en inclusie.
• Kerndoel 2. Diversiteit:
• Kerndoel 3. Democratische waarden:
• Kerndoel 5. Democratische betrokkenheid
• Kerndoel 6. Maatschappelijke vraagstukken:
• Reflecteren hoe de eigen identiteit en waarden het handelen kunnen beïnvloeden.
Bespreken wat roddelen is, waar het vandaan komt en wat jij zelf kunt doen om het tegen te gaan.
Werkvormen
Klassikale overdracht, klassikaal gesprek, in tweetallen oplossingen bedenken, in viertallen uitwisselen, overleggen en keuzes maken, klassikaal nabespreken
Bijlagen & voorbereiding
- Werkblad_VO_Pssst, - 1 werkblad per tweetal printen
Kennis:
De leerling...
… leert wat roddelen betekent
… leert waar roddelen vandaan komt
… leert wat het gevaar is van roddelen
… leert aan de hand van uitwisselen in duo’s positieve oplossingen te bedenken bij roddels
… leert dat je zelf de macht in handen hebt om roddels te stoppen
Vaardigheden:
… samenwerken om tot positieve oplossingen te komen
… denken, uitwisselen, delen
… reflecteren
Houding:
Reflectief, respectvol, nieuwsgierig, actief en open.
Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:
• Zorgen voor een veilige schoolomgeving met aandacht voor diversiteit en inclusie.
• Stimuleren van kritische denkvaardigheden, morele en ethische oordeelsvorming en het offline en online respectvol communiceren daarover.
• In gedrag rekening houden met ervaringen en perspectieven van anderen.
• Verkennen op basis van morele en ethische perspectieven wat rechtvaardigheid en met verantwoordelijkheid handelen betekenen voor jezelf
• Communiceren op een respectvolle wijze
• Reflecteren hoe de eigen identiteit en waarden het handelen kunnen beïnvloeden.
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Intro Pssst!
Verhalen vertellen en roddelen, wij mensen doen het al vanaf de oertijd. De verhalen die we delen, willen we het liefst zo mooi of spannend mogelijk maken en hier en daar vullen we dingen in en verzinnen we er nieuwe dingen bij. Voor spannende verhalen is dat natuurlijk prima, maar hoe zit dit als je iets deelt over iemand? Hoe zorg je ervoor dat je niet roddelt? In deze les gaan we op zoek naar wat roddelen nu precies is, hoe het werkt en wat je zelf kunt doen tegen roddels. Want sterke verhalen zijn leuk, maar roddels…
Verhalen vertellen en roddelen, wij mensen doen het al vanaf de oertijd. De verhalen die we delen, willen we het liefst zo mooi of spannend mogelijk maken en hier en daar vullen we dingen in en verzinnen we er nieuwe dingen bij. Voor spannende verhalen is dat natuurlijk prima, maar hoe zit dit als je iets deelt over iemand? Hoe zorg je ervoor dat je niet roddelt? In deze les gaan we op zoek naar wat roddelen nu precies is, hoe het werkt en wat je zelf kunt doen tegen roddels. Want sterke verhalen zijn leuk, maar roddels…
Slide 2 - Tekstslide
Wat is roddelen eigenlijk precies…?
Er zijn verschillende definities te vinden over roddelen.
De een zegt:
De een zegt:
“Praten over privézaken van afwezige anderen, vooral op een vervelende manier.”
Maar roddelprofessor Lea Ellwardt zegt:
“De definitie van roddelen is praten over iemand die op dat moment niet aanwezig is. Dat kan om negatieve gesprekken gaan, maar ook over positieve zaken.”
Maar hoelang roddelen we eigenlijk al? En misschien nog wel belangrijker: waarom?
Slide 3 - Tekstslide
Geschiedenis
Roddelen gebeurt al vanaf de oertijd, het zit diep geworteld in ons om informatie via verhalen te delen. Vroeger vertelden we elkaar verhalen rond het kampvuur. En verhalen met bijzondere en opvallende elementen kunnen we nu eenmaal beter onthouden. Men denkt dat het kampvuur de bron is van storytelling, en dus ook van roddelen.
Daarnaast gebruikten we verhalen om status te verkrijgen. Degene over wie werd verteld dat hij de grootste mammoet had gedood, werd door anderen gezien als de sterkste van de tribe.
Of denk maar eens aan de pre-middeleeuwen waar verhalen werden verzonnen over heksen en soms hele volkeren in oorlog waren met een ander volk omdat hun koning iets kwalijks had verzonnen over een andere koning… OMG, wat een roddeltantes!
Roddelen gebeurt al vanaf de oertijd, het zit diep geworteld in ons om informatie via verhalen te delen. Vroeger vertelden we elkaar verhalen rond het kampvuur. En verhalen met bijzondere en opvallende elementen kunnen we nu eenmaal beter onthouden. Men denkt dat het kampvuur de bron is van storytelling, en dus ook van roddelen.
Daarnaast gebruikten we verhalen om status te verkrijgen. Degene over wie werd verteld dat hij de grootste mammoet had gedood, werd door anderen gezien als de sterkste van de tribe.
Of denk maar eens aan de pre-middeleeuwen waar verhalen werden verzonnen over heksen en soms hele volkeren in oorlog waren met een ander volk omdat hun koning iets kwalijks had verzonnen over een andere koning… OMG, wat een roddeltantes!
Slide 4 - Tekstslide
Kortom…
Vandaag de dag gaat communicatie veel sneller. Een roddel over die mammoet-killer was vroeger niet 1-2-3 doorge-appt naar alle stammen in de buurt. ;)
Slide 5 - Tekstslide
Gevaar van roddelen
Roddels kunnen gevaarlijk zijn en verdeeldheid en ruzie veroorzaken. Dat kan in een klas of op school maar ook tussen staten of landen.
Klassengesprek:
Roddels kunnen gevaarlijk zijn en verdeeldheid en ruzie veroorzaken. Dat kan in een klas of op school maar ook tussen staten of landen.
Als je de leider van een groep bent of iemand met veel bereik (denk bijvoorbeeld aan een politiek leider of een popster met een grote sociale-media-achterban), dan moet je echt heel erg oppassen met wat je over de ander zegt. Want mensen kunnen dat, zonder het echt goed te checken, zomaar geloven, overnemen EN weer doorvertellen!
Voer nu een klassikaal gesprek over ervaringen en voorbeelden maar let op dat het geen stortvloed aan negatieve persoonlijke voorbeelden wordt. Dat is niet veilig en niet de bedoeling!
- Kennen we voorbeelden uit de geschiedenis?
- Waarom zou iemand een roddel vertellen?
Probeer samen elk onderwerp met een bepaalde afstand te bekijken. En stel steeds de vraag:
- Waar is onze informatie op gebaseerd?
- Waar komt het vandaan?
- Denken we dat of weten we dat?
Slide 6 - Tekstslide
Het gebeurt overal
Want vergis je niet, roddelen wordt op iedere leeftijd gedaan en in iedere omgeving. Juist om groepjes te creëren en daar zelf een sterke positie in te verkrijgen. In de klas, in appgroepjes, op school, je studie en later ook op de werkvloer.
Slide 7 - Tekstslide
Onderzoek
Dat roddelen, tja, het is ook ingewikkeld.
We weten nu uit onderzoek dat het bij ons hoort en dus moeilijk is om helemaal te cancelen. Zo simpel als ‘niet doen!’ is het dus niet.
Ook weten we nu door het onderzoek van Professor Lea Ellwardt dat roddelen juist mensen kan verbinden, het kan onderlinge vriendschappen sterker maken als je iemand in vertrouwen neemt over een roddel. Maar te veel roddelen maakt je lang niet altijd populair...
En niemand wil eigenlijk écht een ander bewust pijn doen en buitensluiten, toch?
Dat roddelen, tja, het is ook ingewikkeld.
We weten nu uit onderzoek dat het bij ons hoort en dus moeilijk is om helemaal te cancelen. Zo simpel als ‘niet doen!’ is het dus niet.
Ook weten we nu door het onderzoek van Professor Lea Ellwardt dat roddelen juist mensen kan verbinden, het kan onderlinge vriendschappen sterker maken als je iemand in vertrouwen neemt over een roddel. Maar te veel roddelen maakt je lang niet altijd populair...
En niemand wil eigenlijk écht een ander bewust pijn doen en buitensluiten, toch?
Slide 8 - Tekstslide
Eerste hulp bij een roddel
Stel, je krijgt te maken met een vette roddel. Dus geen klein positief roddeltje.
Stel, je krijgt te maken met een vette roddel. Dus geen klein positief roddeltje.
Dat kan op verschillende manieren.
A - Iemand vertelt jou iets over een ander.
B - Iemand roddelt over jou.
of
C - Oeps… je roddelt zelf iets door dat iemand je in vertrouwen heeft verteld.
Wat kun je allemaal doen?
A - Iemand vertelt jou iets over een ander.
B - Iemand roddelt over jou.
of
C - Oeps… je roddelt zelf iets door dat iemand je in vertrouwen heeft verteld.
Wat kun je allemaal doen?
Slide 9 - Tekstslide
Stap 1, in tweetallen:
Deel de werkbladen uit, 1 per tweetal
Bespreek bij alle drie de opties wat je zou kunnen doen. Hoe zou je dit positief kunnen aanpakken en/of oplossen? Bedenk verschillende mogelijkheden.
In het invulvak staan begeleidende hulpvragen. Bespreek deze samen om tot verschillende oplossingen te komen. Je kunt hier vervolgens overheen schrijven.
Deel de werkbladen uit, 1 per tweetal
Bespreek bij alle drie de opties wat je zou kunnen doen. Hoe zou je dit positief kunnen aanpakken en/of oplossen? Bedenk verschillende mogelijkheden.
In het invulvak staan begeleidende hulpvragen. Bespreek deze samen om tot verschillende oplossingen te komen. Je kunt hier vervolgens overheen schrijven.
Slide 10 - Tekstslide
Stap 2, in viertallen:
Elk duo werkt nu samen met een ander duo.
Bespreek voor A, B en C allemaal een oplossing die jullie positief en haalbaar vinden.
Jullie kiezen samen van alle ideeën de beste optie bij A, B en C.
Elk duo werkt nu samen met een ander duo.
Bespreek voor A, B en C allemaal een oplossing die jullie positief en haalbaar vinden.
Jullie kiezen samen van alle ideeën de beste optie bij A, B en C.
Slide 11 - Tekstslide
Stap 3, klassikaal nabespreken:
Verzamel de uitkomsten/opties om positief te handelen voor A, B en C nu allemaal op het bord. Welke opties hebben we allemaal kunnen bedenken? Als veel leerlingen hetzelfde hebben, kun je ook nog vragen naar andere aanvullingen die zijn langsgekomen in de bespreking.
Gebruik de onderstaande vragen om de opdracht na te bespreken en kijk of jullie nog oplossingen missen.
A:
Waarom zou je dit verder delen?
Wie heeft er voordeel bij het delen?
Wie heeft er nadeel van na het delen?
Is dat het waard?
B:
Waar komt het vandaan?
Kan ik er zelf iets aan veranderen?
Raakt het mij echt? Wie kan ik vertrouwen om te praten over wat het met mij doet?
Kan ik eigenaarschap nemen en het positief maken?
C.
Waarom deed ik dit eigenlijk?
Heb ik iemand pijn gedaan?
Hoe kan ik mijn excuses hiervoor aanbieden?
Verzamel de uitkomsten/opties om positief te handelen voor A, B en C nu allemaal op het bord. Welke opties hebben we allemaal kunnen bedenken? Als veel leerlingen hetzelfde hebben, kun je ook nog vragen naar andere aanvullingen die zijn langsgekomen in de bespreking.
Gebruik de onderstaande vragen om de opdracht na te bespreken en kijk of jullie nog oplossingen missen.
A:
Waarom zou je dit verder delen?
Wie heeft er voordeel bij het delen?
Wie heeft er nadeel van na het delen?
Is dat het waard?
B:
Waar komt het vandaan?
Kan ik er zelf iets aan veranderen?
Raakt het mij echt? Wie kan ik vertrouwen om te praten over wat het met mij doet?
Kan ik eigenaarschap nemen en het positief maken?
C.
Waarom deed ik dit eigenlijk?
Heb ik iemand pijn gedaan?
Hoe kan ik mijn excuses hiervoor aanbieden?
Slide 12 - Tekstslide
Tot slot:
Het leven is te kort!
Realiseer je dat het leven kort is en dat het helemaal geen zin heeft en vooral zonde van je tijd is om het aan negatieve dingen te besteden!
Je kan ook met elkaar lachen mét, in plaats van over elkaar! Grappige en leuke dingen delen in plaats van iemand in een kwaad daglicht te zetten.
Roddel je vanuit verveling? Zoek een hobby!
Roddel je omdat je vriendschappen zoekt? Zoek samen een hobby of nodig iemand uit om iets leuks te gaan doen.
Ben je echt eenzaam en onzeker, vraag hier dan hulp voor! Want stiekem is iedereen dat weleens.
Het leven is te kort!
Realiseer je dat het leven kort is en dat het helemaal geen zin heeft en vooral zonde van je tijd is om het aan negatieve dingen te besteden!
Je kan ook met elkaar lachen mét, in plaats van over elkaar! Grappige en leuke dingen delen in plaats van iemand in een kwaad daglicht te zetten.
Roddel je vanuit verveling? Zoek een hobby!
Roddel je omdat je vriendschappen zoekt? Zoek samen een hobby of nodig iemand uit om iets leuks te gaan doen.
Ben je echt eenzaam en onzeker, vraag hier dan hulp voor! Want stiekem is iedereen dat weleens.
Slide 13 - Tekstslide
Jij hebt de macht er een positieve wereld van te maken!
Bij jou kan een roddel stoppen, of kan zelfs pesten stoppen. Je mag iemand bedanken voor de roddel en die vervolgens in de prullenbak gooien om samen iets leuks te gaan doen.
Roddelen gebeurt overal om je heen en je gaat het nog veel meemaken in je leven, maar jij kan er wel degelijk een verschil in maken. Daar hoef je ook geen ruzie over te maken of vijanden mee te creëren. Maar als jij laat zien dat de roddel helemaal niet zo boeiend is en je veel leukere dingen kunt doen om de verbinding aan te gaan dan verliest de roddel zijn kracht. En let maar op, anderen gaan je voorbeeld overnemen want het leven is eigenlijk veel leuker als het gevuld is met positiviteit. ;)
Bij jou kan een roddel stoppen, of kan zelfs pesten stoppen. Je mag iemand bedanken voor de roddel en die vervolgens in de prullenbak gooien om samen iets leuks te gaan doen.
Roddelen gebeurt overal om je heen en je gaat het nog veel meemaken in je leven, maar jij kan er wel degelijk een verschil in maken. Daar hoef je ook geen ruzie over te maken of vijanden mee te creëren. Maar als jij laat zien dat de roddel helemaal niet zo boeiend is en je veel leukere dingen kunt doen om de verbinding aan te gaan dan verliest de roddel zijn kracht. En let maar op, anderen gaan je voorbeeld overnemen want het leven is eigenlijk veel leuker als het gevuld is met positiviteit. ;)
Slide 14 - Tekstslide
Evaluatie invullen? Graag!
We zijn bij Respect Foundation heel blij met alle reacties, tips en feedback op onze lessen. We zijn altijd op zoek naar verbeterpunten. Vul onderstaande vragenlijst in, als docent of samen met je klas! Klik op de link!
We zijn bij Respect Foundation heel blij met alle reacties, tips en feedback op onze lessen. We zijn altijd op zoek naar verbeterpunten. Vul onderstaande vragenlijst in, als docent of samen met je klas! Klik op de link!