1. Slavernij op de plantages

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2-6

Introductie

Aan het einde van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom er slavernij in de tijd van Pruiken en Revoluties was, en hoe het leven van een slaaf in die tijd eruit zag.

Slavernij

1. Slavernij op de plantages

Leerdoel

Aan het einde van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom er slavernij in de tijd van Pruiken en Revoluties was, en hoe het leven van een tot slaaf gemaakte in die tijd eruit zag.

Wat weet jij eigenlijk van slavernij?

Waarom slavernij?

• Veel plantages lagen in Zuid-Amerika en waren bezit van Europeanen
• Plantageproducten, zoals koffie, tabak, katoen en suiker, zijn erg populair in Europa
• Om de producten te verbouwen waren veel landarbeiders nodig.
• De oorspronkelijke bewoners van dit gebied waren volgens de Europeanen 'ongeschikt' voor deze arbeid...of al uitgemoord in de eeuwen ervoor...

Wat is
slavernij?

1. Tegen je wil iets moeten doen, onder dwang van geweld.
2. School, huiswerk en mijn kamer opruimen
3. Iets moeten doen met tegenzin
4. Vreselijk hard moeten werken voor weinig geld

Slavenhandel

• Europese handelaren namen producten, zoals munitie, wapens en alcohol mee naar Afrika.
• Daar werden ze door Afrikaanse stammen geruild tegen tot slaaf gemaakten: dit waren meestal gevangengenomen leden van andere Afrikaanse stam. 
• Deze tot slaaf gemaakten werden vervolgens vervoerd naar slavenmarkten in Zuid-Amerika

De afbeelding laat zien op welke wijze slaven werden vervoerd op een slavenschip. Dergelijke tekeningen werden meestal gemaakt om aan te geven op welke vreselijke manier de slaven werden vervoerd. Deze tekening is gemaakt in opdracht van een commissie van de Engelse regering.

Wat klopt niet over de slavenhandel:

1. Het was winstgevend
2. Europeanen haalden de slaven uit Afrika
3. Tot slaaf gemaakten werkten op plantages
4. De tot slaaf gemaakten kostten niks

Hoe ontstond de slavernij?

Aan boord van een slavenschip

• Vervoer en behandeling van de tot slaaf gemaakten was vreselijk
• Ze werden vaak naakt en geketend aan elkaar vervoerd
• Onhygiënische en ziekmakende omstandigheden leidden vaak tot de dood
• Dode tot slaaf gemaakten werden, zonder enige vorm van respect, overboord gegooid.
• Een slavenschip kon je soms op 5 zeemijlen (9 kilometer) afstand ruiken

Wat is de belangrijkste reden voor het overlijden van slaven op schepen?

1. Mishandeling
2. Uithongering
3. Ziektes
4. Zelfmoord

Slavenmarkten

• De tot slaaf gemaakten die het overleefden werden verkocht op slavenmarkten
• Daar werden de tot slaaf gemaakten 'opgepoetst' om er goed uit te zien.
• Ze waren niet goedkoop: ongeveer 200 gulden. Dat zou tegenwoordig ongeveer €2000 zijn. Voor die tijd waren dit enorme bedragen.
• ...maar eigenlijk kocht je dus een mens voor een paar duizend euro...

Fort Elmina in Ghana, Afrika, was het fort waar vanuit Afrikaanse slaven werden 'ingekocht' en 'verscheept' naar Zuid-Amerika. 

Op de plantages

• Tot slaaf gemaakten moesten hard werken onder vreselijke omstandigheden
• Regelmatig werden ze mishandeld en/of misbruikt
• Ze werden soms gebrandmerkt, net zoals dat bij vee gebeurt. Hiermee kon iedereen zien wie de eigenaar van de tot slaaf gemaakte was
• De meeste plantagehouders hadden blanke opzichters in dienst, maar er waren ook zwarte opzichters: de basja’s. 

Een halsklem en handboeien waarmee de slaven gevangen worden gehouden.

Plantages zijn...

1. Grote landbouwbedrijven
2. Grote boederijen
3. Grote oerwouden
4. Grote bossen

Opstanden

• Slavenopstanden kwamen maar weinig voor. Dit kwam omdat:

1. de slavenhouders de tot slaaf gemaakten geboeid hadden
   
2. de slavenhouders goed bewapend waren
3. de tot slaaf gemaakten uit verschillende delen van Afrika kwamen en elkaar daardoor niet goed begrepen. Ze konden zich daardoor niet organiseren
4. sommigen bewust voor de dood kozen bijvoorbeeld door verhongering

Er is een aantal slavenopstanden geweest, bijvoorbeeld die onder leiding van Boni in Suriname (1757-1793) en die van Tula op Curaçao (1795)

Op de foto zie je Desenkadena ('verbreken van de ketenen'), ook wel het Tula monument genoemd. Het staat op de plek waar de opstand begon.

De slaven kwamen niet vaak in opstand. Wat is daar geen reden voor.

1. Ze konden niet lezen en schrijven
2. Ze hadden geen vuurwapens
3. Er was veel ruzie tussen de slavenhouders
4. De cultuur tussen de slaven verschilde ook heel erg

Europese slaven

• Tussen 1600 en 1800 zijn, naast de Afrikaanse slaven, ook rond de 1 miljoen tot slaaf gemaakten uit Europa verhandeld.
  
• Sommigen waren bijvoorbeeld gevangen genomen door piraten.
• Deze blanke christenslaven hadden overigens wel een beter bestaan dan de meeste Afrikaanse tot slaaf gemaakten, en werden vaak ook vrijgekocht

Moet Nederland zich officieel verontschuldigen voor de slavenhandel?

Begrippen uit deze les

• slavernij
• Transatlantische slavenhandel
• slavenmarkten
• plantages

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen