De Arbeidsinzet: door de ogen van een dwangarbeider
1 / 17
Lesduur is: 25 minIntroductie
Wat was de Arbeidsinzet?
Hoe was het om als jonge man dwangarbeid te moeten verrichten in Duitsland?
In deze les gaan leerlingen zelfstandig of in tweetallen aan de slag met originele bronnen en een interview om de ervaringen van een dwangarbeider tijdens de Arbeidsinzet te bestuderen. Zo leren ze, kijkend door de ogen van een dwangarbeider, wat de Arbeidsinzet was en hoe dit tijdens de oorlog veranderde. Ondertussen oefenen leerlingen met het gebruik van primaire en secundaire bronnen, het reproduceren van informatie en het leggen van verbanden.
Leerdoelen:
• Leerlingen kunnen aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat de Arbeidsinzet inhield.
• Leerlingen kunnen uitleggen hoe en waarom de Arbeidsinzet in de loop van de oorlog veranderde.
Instructies
Archiefdoos
Archiefdozen zijn korte en lange lessen die het beste werken als aanvulling op de lesmethode. In deze lessen bestuderen leerlingen één onderwerp of persoon binnen een breder thema aan de hand van verschillende bronnen. Bij archiefonderzoekers ligt de nadruk op vaardigheidsontwikkeling met enige kennisontwikkeling of -verdieping.
Instructie
De les is zodanig gemaakt dat leerlingen deze zelfstandig kunnen gebruiken, in de klas of als huiswerk. Leerlingen kunnen de les daarvoor het beste op hun eigen device openen.Na een algemene inleiding, die gezamenlijk kan worden gedaan, beantwoorden leerlingen met behulp van bronnen in de online les vragen op een werkblad. Er zijn twee versies van het werkblad. Versie A geeft bij verschillende vragen al een opzet van het antwoord, zodat leerlingen zich meer kunnen focussen op de inhoud van hun antwoord en minder op de formulering. Bij versie B moeten leerlingen hun antwoord zelf formuleren. Daarnaast hebben de werkbladen verdiepingsvragen waarbij leerlingen hun kennis moeten toepassen of contextualiseren. Docenten kunnen zelf bepalen of deze vragen voor hun klas geschikt zijn. Aan het einde van de online les volgen twee controlevragen die weer gezamenlijk behandeld kunnen worden.
Instructies
Werkbladen
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Archiefdoos:
Archiefdozen zijn korte en lange lessen die het beste werken als aanvulling op de lesmethode. In deze lessen bestuderen leerlingen één onderwerp of persoon binnen een breder thema aan de hand van verschillende bronnen. Bij archiefdozen ligt de nadruk op vaardigheidsontwikkeling met enige kennisontwikkeling of -verdieping.
Kaart met locaties waar Henri Labrie is geweest. Privécollectie Dick Labrie.
Afbeelding:
Portretfoto Henri Labrie (8 februari 1941). Privécollectie Dick Labrie.
Slide 2 - Tekstslide
Doel van deze slide:
Uitleg van de interactieve elementen.
Zie ook de docentenhandleiding voor uitleg en achtergrondinformatie.
Slide 3 - Tekstslide
Tijdvak:
Tijd van Wereldoorlogen.
Slide 4 - Tekstslide
Voorkennis:
Om deze les te kunnen doen, moet je al wat weten over het verloop van de Tweede Wereldoorlog en de bezetting van Nederland. Ook moet je het verschil kennen tussen een primaire en secundaire bron.
Waar maken deze
posters reclame voor?
posters reclame voor?
Waar maken deze
posters reclame voor?
A
De NSDAP
B
Het Duitse leger
C
Werken in Duitsland
D
De Europese Unie
Slide 6 - Tekstslide
Afbeeldingen:
Duitse Propaganda (1942), NIOD.
Slide 7 - Tekstslide
Afbeeldingen (l-r):
Duitse Propaganda (1942), NIOD.
Duitse Propaganda (1942), NIOD.
Duitse Propaganda (1942), NIOD.
Oproep Utrecht (1943), NIOD.
Oproep Zevenaar (1944), Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie.
Oproep Rotterdam (1944), Nationaal Archief.
Slide 8 - Tekstslide
Afbeeldingen (l-r):
Henri Labrie op de Don Boscoschool (8 november 1939). Privécollectie Dick Labrie.
Portretfoto Henri Labrie (8 februari 1941). Privécollectie Dick Labrie.
Slide 9 - Tekstslide
Afbeeldingen (l-r):
Henri Labrie (helemaal links) in de Nederlandse Arbeidsdienst (november 1941). Privécollectie Dick Labrie.
Henri Labrie in arbeidsdienstuniform (3 april 1942). Privécollectie Dick Labrie.
Achterkant foto van Henri Labrie in arbeidsdienstuniform (3 april 1942). Privécollectie Dick Labrie.
Slide 10 - Tekstslide
Afbeeldingen (l-r):
Paspoortaanvraag Henri Labrie (10 augustus 1942). Stadsarchief Amsterdam.
Paspoort Henri Labrie. Privécollectie Dick Labrie.
Slide 11 - Tekstslide
Afbeeldingen (l-r):
Transportlijst Amsterdam - Duitsland (13 november 1942). Stadsarchief Amsterdam.
Transportlijst Amsterdam - Duitsland (14 september 1942). Stadsarchief Amsterdam.
Slide 12 - Tekstslide
Video's (l-r):
Interview met Dick Labrie: introductie en dwangarbeid.
Interview met Dick Labrie: leefomstandigheden.
Slide 13 - Tekstslide
Video's (l-r):
Interview met Dick Labrie: bombardement van Koningsbergen.
Interview met Dick Labrie: angstige momenten.
Slide 14 - Tekstslide
Afbeeldingen (l-r):
Financiële administratie Gewestelijk Arbeidsbureau Amsterdam (1942). Stadsarchief Amsterdam.
Financiële administratie Gewestelijk Arbeidsbureau Amsterdam (1943). Stadsarchief Amsterdam.
Financiële administratie Gewestelijk Arbeidsbureau Amsterdam (1944). Stadsarchief Amsterdam.
Slide 15 - Tekstslide
Video's (l-r):
Interview met Dick Labrie: terugreis.
In de video zegt Dick dat Glanerbrug bij Eindhoven ligt. Dat moet Enschede zijn.
Interview met Dick Labrie: ontvangst.
Leg uit wat de Arbeidsinzet was.
Gebruik Henri Labrie als voorbeeld in je uitleg.
Slide 16 - Open vraag
Tip:
Denk aan:
Waarom ging Henri naar Duitsland?
Wat deed Henri in Duitsland?
Hoe was Henri's leven in Duitsland?
Sleep naar het juiste jaar!
Ontwikkeling van de Arbeidsinzet
1942
1944
Grote razzia's
Zelfstandig aanmelden
Alle mannen van 18 tot 35
Specifieke doelgroepen
Dreigen met geweld
Positieve propaganda
Slide 17 - Sleepvraag
Tip:
Klik en sleep de kenmerken naar het juiste jaar.