Frida - Het Nationale Ballet

• Kunst
• Basisschool
• Groep 5-8

Instructies

Docentenhandleiding Frida.pdf

FRIDA

In dit voorbereidende materiaal:

______________

• maak je kennis met de kunstenaar Frida Kahlo;
• met de kunstenaar Diego Rivera en het communisme;
• ontdek je wat de Día de los muertos is;
• hoor je alvast hoe de muziek van de voorstelling klinkt;
• en zie je hoe Frida's schilderijen in de kostuums zijn verwerkt.

____________________________

Wie was Frida?

Frida Kahlo leefde een behoorlijk tragisch leven. In dit filmpje leer je eerst haar verhaal kennen.

______________

Trailer

Bekijk nu de trailer van de voorstelling.

_______

Frida is geen klassiek ballet, maar laat juist een modernere vorm van ballet zien. Vraag de leerlingen op een aantal zaken te letten voordat ze de trailer bekijken:

- Wat voor soort dansbewegingen zie je? Snel of langzaam, sierlijk of hoekig?

- Welke sfeer vind je dat er in de dans en muziek zit? Vrolijk of droevig, energiek of sloom?

- Hoe ziet de vormgeving van de voorstelling eruit? Wat valt je op aan de vormen en kleuren van alles wat je ziet?

The making of

Het is ook interessant om met uw leerlingen de videoserie Becoming Frida te bekijken, beschikbaar op YouTube. Hierin krijgt u een kijkje achter de schermen en ontdekken de leerlingen wat er komt kijken bij het maken van een balletvoorstelling. Deel 1 is te vinden via deze link: https://www.youtube.com/watch?v=Q3O3SU0ElyY

Communisme

Het communisme is een politieke stroming die ervoor wil zorgen dat alle rijkdom in een land eerlijk wordt verdeeld. Deze video legt het verder uit.

Diego Rivera was de grote liefde van Frida's leven. Door hem maakte ze kennis met het communisme.

Frida & Diego

_____________

Politieke kunst

Diego Rivera was een kunstenaar die veel muurschilderingen maakte. Hierin liet hij zien hoe hij over de wereld dacht. Hij schilderde bijvoorbeeld helden uit het communisme, zoals Vladimir Lenin.

Klik op de icoontjes om de pop-ups te laten zien. U kunt vervolgens op de plaatjes zelf klikken om ze uitvergroot te bekijken.

Zelfportretten

In het filmpje zag je dat Frida Kahlo veel tegenslagen te verduren kreeg in haar leven. Ze probeerde gelukkig te zijn, maar voelde zich niet vaak vrolijk. Al haar grote emoties wilde ze laten zien in haar schilderijen.

Omdat ze vaak alleen was, schilderde Frida veel zelfportretten. Om haar heen liet ze zien waar ze wél gelukkig van werd. Wat zie jij op dit portret?

_____________

U kunt op de afbeelding klikken om hem groter te maken.

Vraag de leerlingen wat ze op dit schilderij zien. Waarom zou Frida planten en een aapje om zichzelf heen hebben geschilderd?

-> Het aapje op het schilderij was haar huisdier, waar ze veel van hield. Daarnaast haalde ze veel inspiratie uit de schoonheid van de natuur.

Zelfportret met doornketting en kolibrie (1940)

Boom van de hoop, houd stand (1946)

Wortels (1943)

Hier zie je nog meer van Frida's zelfportretten. Bekijk ze samen goed.

Klik op de icoontjes om de schilderijen te laten zien. U kunt vervolgens op de schilderijen zelf klikken om ze uitvergroot te bekijken.

Stel de leerlingen bij elk schilderij een aantal vragen om samen te beantwoorden:

-  Wat zien we hier? Wat wordt er afgebeeld? (Frida Kahlo schilderde zichzelf heel vaak, in allerlei verschillende symbolische situaties. Zo staat de doornketting voor het lijden, houdt ze een korset vast (daar droeg ze wel 28 verschillende soorten van!) en staan de wortels die uit haar komen voor de levenskracht die uit haar verdwijnt.)

- Hoe wordt dat afgebeeld? (Wat voor kleuren en vormen zie je?)

- Waar doet het schilderij je nog meer aan denken? (Wat zijn de associaties, welke sfeer roept het op?)

Día de los muertos

In de voorstelling wordt Frida vaak begeleid door dansende skeletten in zwarte pakken. Die zien er misschien griezelig uit, maar in Mexico zijn skeletten en doodskoppen elk jaar te zien. Ze vieren daar de Día de los Muertos: de Dag van de Doden.

__________________

Día de los muertos

De dood is een onderwerp dat veel mensen eng vinden. Daarom hebben we het er vaak maar niet te veel over. In Mexico doen ze dat juist wél: op de Dag van de Doden wordt er op begraafplaatsen volop gepicknickt, steken mensen kaarsjes aan en zie je overal bont gekleurde skeletten en doodskoppen op straat!

__________________

Bekijk deze video van het Jeugdjournaal om de leerlingen beter kennis te laten maken met de Día de los Muertos. 

Vraag aan de leerlingen: waarom denken jullie dat deze dag in Mexico wordt gevierd?

-> Ze staan heel bewust stil bij de mensen die zijn overleden, omdat ze hen op die manier toch een beetje bij zich houden. Door ze te blijven herdenken blijven de doden 'bestaan'; ze worden niet vergeten. (De film Coco gaat hier heel expliciet over.)

Fragment 1

Fragment 2

Fragment 3

Peter Salem schreef muziek waar je echt goed op kunt dansen, vol (verschillende) emoties en gevoelens. Beluister hier alvast een aantal fragmenten uit de voorstelling!

De muziek voor dit ballet werd geschreven door componist Peter Salem.

Klik op het icoontje om het muziekfragment af te spelen.

Vraag de leerlingen na het beluisteren van elk fragment het volgende:

- Hoe kan je dit fragment omschrijven? Is het snel of langzaam? Vrolijk of verdrietig? Energiek of sloom?

- Welke sfeer wordt in dit fragment neergezet? Welke emoties hoor je terug in de muziek?

- Wat voor soort dansbewegingen vind je passen bij dit muziekfragment?

In de voorstelling wordt ook echte traditionele Mexicaanse muziek gebruikt, zoals het lied La Llorona:

Een ander voorbeeld van Mexicaanse volksmuziek zijn mariachi's. Dit zijn kleine orkestjes, die (meestal op straat) bekende liedjes zingen voor voorbijgangers.

Mexicaanse muziek

___________________

La Llorona

La Llorona (uitspraak: 'Jorona') is een bestaand Mexicaans lied dat in de voorstelling wordt gebruikt. Het is een mooi voorbeeld van écht emotionele volksmuziek. De titel betekent 'De huilende vrouw'.

Luister het lied door op de knop te klikken.

Haast alle kostuums in de voorstelling zijn gebaseerd op Frida's schilderijen. Ontdek hier hoe de kostuumontwerpster dat heeft gedaan!

Van schilderij naar kostuum

__________________________

1: Schilderij

Het gewonde hert (1946)

Dit schilderij was de inspiratie voor één van de kostuums. Frida beeldde zichzelf af als een gewond hert, nadat een belangrijke operatie haar niet van haar pijn verlost had...

2: Ontwerp

Kostuumontwerp

Op basis van het schilderij maakte de ontwerpster een schets van een kostuum waarmee ze een danser kan laten veranderen in een gewond hert.

3: Kostuum

Kostuum

Vanuit het ontwerp wordt - na veel passen en meten - een kostuum gemaakt waar de danser soepel en vrij in kan bewegen.

Klik op de icoontjes om de pop-ups te laten zien. U kunt vervolgens op de plaatjes zelf klikken om ze uitvergroot te bekijken.

Tijd om te kijken wat je hebt onthouden. Sleep de uitspraken naar het juiste vak: waar of niet waar?

WAAR

NIET WAAR

Frida was een danseres

Frida hield van het leven

Frida maakte vooral zelfportretten

Communisme en kapitalisme zijn twee woorden voor hetzelfde idee.

Laat de leerlingen individueel de woorden naar het juiste vak slepen, of doe dit gezamenlijk op het grote scherm.

NB  Hoewel ze bijna altijd pijn had en ze veel tegenslag moest verduren, hield Frida wel degelijk ontzettend van het leven!

Maak je eigen zelfportret!

Frida Kahlo schilderde zichzelf vaak met dingen waar ze blij van werd, maar ook met dingen waar ze juist bang voor was.

Maak nu een eigen zelfportret. Begin door jezelf te tekenen in het midden van een vel papier. Bedenk dan waar jij blij - of juist bang - van wordt, en teken die dingen om je heen!

_________________________

Optionele opdracht:

Laat de leerlingen op een vel papier een zelfportret tekenen. U kunt ze vrij laten in hoe ze dit precies doen: alleen hun gezicht of hun hele lichaam, van voren gezien of juist van de zij- of achterkant, in kleur of in zwart-wit etc. Vraag ze goed te bedenken waar ze vrolijk of juist bang van worden, en al die dingen om zichzelf heen te tekenen.

U kunt de opdracht ook omdraaien: laat de leerlingen in duo's een portret van elkaar maken, omringd door de dingen waar zij (volgens de ander) van houden. Hoeveel weten ze eigenlijk van elkaar?

Straks zijn jullie te gast in Nationale Opera & Ballet. Ben je ooit eerder in een theater geweest? Wat gebeurt er als het licht uitgaat in de zaal? Mag je eten, en foto's maken? Wanneer klap je wel en wanneer niet? Bekijk hier het filmpje over de spelregels in het theater.

Naar het theater!

_________________

We vragen u om de leerlingen goed voor te bereiden op het voorstellingsbezoek. In het theater gelden een aantal ‘spelregels’ die ervoor zorgen dat iedereen zo goed mogelijk van de voorstelling kan genieten. Zo hebben de dansers en musici er last van als er wordt gepraat terwijl ze spelen, maar voor de andere bezoekers is het ook storend. Tussendoor klappen is ook niet de bedoeling, tenzij de dansers een duidelijke buiging maken en de rest van het publiek ook applaus geeft.

Hoeveel zin heb je nu om naar de voorstelling te gaan?

😒🙁😐🙂😃

Veel plezier bij de voorstelling Frida!

EINDE

Leuk om te weten: deze mannen staan allemaal voor één van de zelfportretten die Frida maakte. Dat zie je terug in wat ze op hun hoofd dragen: de één draagt een traditioneel kledingstuk (een huipil), de ander een hertengewei, weer een ander draagt bladeren.

Het is voor ons heel waardevol om te horen wat uw ervaring is met dit lesmateriaal en/of de voorstelling. Zou u hiervoor een korte enquête kunnen invullen? Deze vindt u via deze link: https://www.survio.com/survey/d/E2I9H2L5L0U5L5E4M

Hierbij het zaaldansje om nog eens goed met elkaar te oefenen!