Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog
1 / 27
Lesduur is: 45 minIntroductie
In deze les, behorende bij het canonvenster 38 van de Canon van Nederland, leren de leerlingen over de Eerste Wereldoorlog
Instructies
De les wordt gestart d.m.v. de rode knop Geef les. Het navigeren door deze les gaat d.m.v. de pijtjestoetsen, onderaan het scherm of het toetsenbord van de computer.
Met devices
Leerlingen kunnen tijdens deze les met hun device meedoen met de interactieve onderdelen. Hiervoor voeren de leerlingen de pincode in die onderaan het scherm (en tijdens het eerste interactieve onderdeel groot) wordt getoond. Deze pincode is voor alle interactieve onderdelen in deze les geldig.
Zonder devices
Kunnen leerlingen geen gebruik maken van devices? Dan kunnen een aantal interactieve onderdelen gedaan worden op het centrale scherm. Haal hiervoor het vinkje weg bij Devices in de klas, onderaan het scherm. Deze optie is zichtbaar nadat de les, via de rode knop Geef les, is gestart.
Alle inhoud van deze les wordt volledig getoond in het huidige tabblad van de browser.
Meer achtergrondinformatie bij de Canon van Nederland is hier te vinden.
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze iconen worden in de lessen van de Canon van Nederland gebruikt om aan te geven:
- in welke lesfase de les zich bevindt;
- welke vorm van (inter)actie in de slide aanwezig is.
Slide 3 - Tekstslide
In het eerste deel van deze les wordt teruggekeken op hetgeen al geleerd is c.q. al bekend is over het onderwerp.
Wat weet je al van de
Eerste Wereldoorlog?
Slide 4 - Woordweb
Bij het interactieve onderdeel Woordweb kunnen de leerlingen aangeven wat ze al van het onderwerp 'Eerste Wereldoorlog' weten.
Met devices
Dit woordweb werkt het beste als leerlingen gebruik kunnen maken van een device, zoals een tablet, laptop of smartphone. Dit kan individueel, waarbij de leerlingen allemaal gebruik maken van een eigen device, of in een groep met een enkel device per groep.
Zonder devices
Mocht het niet mogelijk zijn om het woordweb te doen met devices, dan kan de vraag worden getoond, waarna de leerlingen deze op papier overnemen. Ze schrijven dan rondom de vraag hun voorkennis op.
Wanneer begon de
Eerste Wereldoorlog?
A
1912
B
1914
C
1917
D
1918
Slide 5 - Quizvraag
Bij het interactieve onderdeel Quiz, kunnen de leerlingen de meerkeuzevraag beantwoorden. Dit kan zowel met- als zonder devices. Bij de variant zonder devices kan eventueel gebruik worden gemaakt van wisbordjes.
Sleep het vinkje naar het tijdvak van de Eerste Wereldoorlog
Slide 6 - Sleepvraag
Met het interactieve onderdeel Sleepvraag geven de leerlingen aan over welk tijdvak dit onderwerp gaat.
Met devices
De leerlingen kunnen met hun device het vinkje verplaatsen naar het juiste tijdvak, Wereldoorlogen.
Zonder devices
De docent versleept het vinkje op het centrale scherm, op aanwijzing van de leerlingen.
Tweede Wereldoorlog
Eerste Wereldoorlog
Slide 7 - Sleepvraag
Met het interactieve onderdeel Sleepvraag slepen de leerlingen de afbeeldingen naar een van de twee vakken.
Met deze opdracht kan niet alleen de kennis over de Eerste Wereldoorlog worden getest, maar kunnen de leerlingen ook de inhoud van de afbeelding plaatsen in de tijd. Een tank uit de Eerste Wereldoorlog is immers minder ontwikkeld dan die uit de Tweede Wereldoorlog.
Met devices
De leerlingen kunnen met hun device de afbeeldingen naar een van de twee vakken slepen.
Zonder devices
De docent versleept de afbeeldingen op het centrale scherm, op aanwijzing van de leerlingen.
Welk land hoort niet bij de Centralen?
A
Oostenrijk-Hongarije
B
Bulgarije
C
Duitsland
D
Frankrijk
Slide 8 - Quizvraag
Bij het interactieve onderdeel Quiz, kunnen de leerlingen de meerkeuzevraag beantwoorden. Dit kan zowel met- als zonder devices. Bij de variant zonder devices kan eventueel gebruik worden gemaakt van wisbordjes.
Welk land hoort niet bij de Geallieerden?
A
Engeland
B
Verenigde Staten
C
Frankrijk
D
Duitsland
Slide 9 - Quizvraag
Bij het interactieve onderdeel Quiz, kunnen de leerlingen de meerkeuzevraag beantwoorden. Dit kan zowel met- als zonder devices. Bij de variant zonder devices kan eventueel gebruik worden gemaakt van wisbordjes.
Slide 10 - Tekstslide
Met deze interactieve kijkplaat kunnen de leerlingen de verschillende onderdelen van een loopgraaf bekijken. Deze kijkplaat werkt aan de hand van Hotspots. Dit zijn interactieve knoppen die extra informatie toevoegen aan de kijkplaat.
De kijkplaat kan op het centrale scherm worden getoond, waarbij de docent de hotspots aanklikt.
Daarnaast is het mogelijk om de kijkplaat door leerlingen zelfstandig op hun device te laten bekijken. Dit kan door een vinkje te zetten voor de optie 'Deel scherm', onderaan de slide.
Met wie vocht Nederland mee in de Eerste Wereldoorlog?
Slide 11 - Open vraag
Bij het interactieve onderdeel Open vraag kunnen leerlingen een langer antwoord invoeren. Hiervoor hebben de leerlingen een device nodig. De antwoorden verschijnen dan als kaartjes op het centrale scherm.
Uiteraard kan de vraag ook zonder devices getoond worden. Er zal dan echter geen invoer mogelijk zijn.
Uiteraard kan de vraag ook zonder devices getoond worden. Er zal dan echter geen invoer mogelijk zijn.
Het antwoord is uiteraard dat Nederland neutraal was. Hiermee wordt een bruggetje gemaakt naar het tweede deel van deze les.
Slide 12 - Tekstslide
De leerlingen gaan nu aan de slag met het onderdeel 'Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog'.
Maak met de paardensprong een woord van acht letters. Leg het woord daarna uit.
A
N
U
L
R
E
A
T
Slide 13 - Sleepvraag
Deze sleepvraag is optioneel. De leerlingen zoeken een woord aan de hand van de paardensprong van het schaakspel.
Het woord dat wordt gevormd is: neutraal. Wederom een bruggetje naar de volgende informatieve slide.
Slide 14 - Tekstslide
Neutraal is meer dan niet meevechten in een oorlog. Het betekent ook dat je in geen enkele situatie partij kiest. Voor Nederland als handelsland was dat lastig.
Tevens was er ook in Nederland een discussie gaande welke kant wij zouden moeten kiezen. Zo neigde het koningshuis en veel officieren meer naar Duitsland, terwijl de regering meer sympathie had voor de Geallieerden.
Slide 15 - Tekstslide
Belangrijk is om het begrip mobilisatie even uit te (laten) leggen.
Slide 16 - Tekstslide
De meeste leerlingen zullen wel bekend zijn met het gegeven 'vluchtelingen'. Wat wellicht opvalt zijn de aantallen. Waar in 2019 ongeveer 22.000 vluchtelingen naar Nederland kwamen, waren dit gedurende de Eerste Wereldoorlog ongeveer 1 miljoen! Ook toen vanwege het oorlogsgeweld: het front lag voor een groot deel in België.
Slide 17 - Video
Dit is een video met authentiek beeldmateriaal van Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Slide 18 - Tekstslide
Deze slide is onderdeel van de video.
Slide 19 - Tekstslide
De Dodendraad was door de Duitsers aangelegd tussen België en Nederland.
Zo wilden ze voorkomen dat geallieerde soldaten, Duitse deserteurs, spionnen of oorlogsvrijwilligers naar, van óf door België konden reizen Op de draad stond 2000 volt. Vermoedelijk zijn rond de 1000 mensen om het leven gekomen.
Voor veel mensen was elektriciteit nog een grote onbekende en hadden daarom ook geen besef wat het met je kon doen.
Goed om te weten: de dodendraad was niet bedoeld om burgervluchtelingen tegen de houden.
Slide 20 - Tekstslide
Dit zijn foto's van de replica van De Dodendraad uit het Nederlands Openluchtmuseum. Via de hotspot met het vraagteken zien de leerlingen een passeursraam. Dit was een houten constructie die kon worden opengeklapt en vervolgens tussen de draden werd geplaatst. Hiermee konden met name smokkelaars veilig tussen België en Nederland smokkelen.
Ga eventueel in op het 'waarom' van smokkelen in oorlogstijd: schaarste.
Slide 21 - Tekstslide
Oorlog is slecht voor de handel: er ontstaat ook in Nederland schaarste. Ook Nederlandse schepen zijn slachtoffer van de Onbeperkte Duikbotenoorlog, maar soms ook van oorlogshandelingen van de Geallieerden.
Met de Onbeperkte Duikbotenoorlog wilden de Duitsers voorkomen dat wapens werden geleverd (via schepen) aan de Geallieerde landen.
Slide 22 - Tekstslide
Drie afbeeldingen die ingaan op de gevolgen van de Duitse onbeperkte Duikbotenoorlog.
Met name de eerste afbeelding, waarin te zien is hoe Nederlandse schepen werden beschilderd met een grote Nederlandse vlag, levert in de klas een leuk gesprek op: zou dit écht veilig zijn?
Slide 23 - Tekstslide
Ook in Nederland ontstond er tekorten door de oorlog in de landen om ons heen. Met name in de grote steden ontstonden er voedseltekorten, waardoor sommige levensmiddelen op de bon gingen.
Het Aardappeloproer is dan ook niets anders dan een 'rooftocht' uit pure noodzaak.
Slide 24 - Tekstslide
Op deze slide staan de belangrijkste begrippen uit deze les.
Slide 25 - Tekstslide
In deze slide staan de belangrijkste jaartallen uit deze les.
Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd
Slide 26 - Open vraag
Met een exit ticket geef je leerlingen de mogelijkheid om te reflecteren op de les, zowel op de inhoud als hun eigen rol en/of de opgedane kennis. De les krijgt hiermee meer een cyclisch karakter, waar wordt teruggekomen op het leerdoel. Maar door het exit ticket heb je ook meteen weer input voor het startpunt van de volgende les.
Het eerste deel van dit exit ticket bestaat uit: Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.
Stel 1 vraag over iets dat nog niet hebt begrepen
Slide 27 - Open vraag
Met een exit ticket geef je leerlingen de mogelijkheid om te reflecteren op de les, zowel op de inhoud als hun eigen rol en/of de opgedane kennis. De les krijgt hiermee meer een cyclisch karakter, waar wordt teruggekomen op het leerdoel. Maar door een exit ticket heb je ook gelijk weer input voor het startpunt van de volgende les.
Het tweede deel van dit exit ticket bestaat uit: Stel 1 vraag over iets dat je nog niet hebt begrepen.