Maria van Bourgondië PO

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 6-8

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

Dit weet je al

Dit leer je nu

Doen!

Terugkijken

Afbeelding vergroten

Klik op de hotspot

Navigeren door de les

Kijken

Deze iconen worden in de lessen van de Canon van Nederland gebruikt om aan te geven:

in welke lesfase de les zicht bevindt;

welke vorm van (inter)actie in de slide aanwezig is.

In deze les leer ik...

• wie Maria van Bourgondië was
  
• wanneer Maria van Bourgondië leefde
• wat het Groot Privilege is

Leerdoelen met de leerlingen bespreken. Op deze manier hebben leerlingen een idee wat ze kunnen verwachten.

Waar denk jij aan als je deze naam leest: Maria van Bourgondië?

Waar denken de leerlingen aan bij de woorden 'Maria van Bourgondië'? De gedachten kunnen eventueel op gang worden gebracht met vragen als: 

Heb je ooit van Bourgondië gehoord? of gegeten als een echte Bourgondiër?

Bourgondië

• Het is een gebied in Noord-Frankrijk. 
• Het ontstaat als de Franse koning dit       gebied uitleent aan zijn zoon Filips de   Stoute. 
• Door oorlogen, huwelijken en erfenissen kunnen de Bourgondiërs hun gebied enorm uitbreiden.

Deze kan worden getoond en eventueel worden voorgelezen door de leerkracht en/of de leerlingen.

Kaart: Het Bourgondische rijk.

Kaart van het Bourgondische Rijk, de gebieden die Maria in 1477 van haar vader Karel de Stoute erft als die sneuvelt in de strijd. 

In deze slide:

Stamboom van de Bourgondiërs. 

Doel: achtergrondkennis verschaffen rondom de hoofdpersoon van deze vensterles: Maria van Bourgondië.

Stamboom van  Bourgondiërs

Meer kennis opdoen over de Bourgondiërs en een stamboom.

Ook een filmpje van "Verre Verwanten" van Teleac over Filips de Stoute. Door erop te klikken wordt het filmpje vergroot. 

1

Maria van Bourgondië werd in 1457 geboren als kleindochter van hertog Filips de Goede. Haar rijke grootvader kwam niet naar haar doop, want ze was ‘maar een meisje’. 

2a

Haar opa was Filips de Goede en hij was de baas van Bourgondië. Filips wist zijn land uit te breiden met een groot aantal Nederlandse gewesten (provincies) binnen de Lage landen. De Lage Landen of de Nederlanden ken jij ook! Dat zijn de landen België en Nederland.

3

Grootvader Filips stierf en Maria’s vader Karel nam het over. Karel was dol op oorlog voeren. Hij kreeg de naam ‘Karel de Stoute’, wat dapper betekent. Door al dat oorlog voeren werd Karel steeds minder populair. Om de oorlog te kunnen betalen verhoogde hij de belasting. De Nederlandse gewesten waren ook niet blij met Karel, omdat hij veel macht naar zich toe trok. 

2b

Filips bedacht voor de Lage Landen de Staten-Generaal. Dit was een vergadering waarbij afgevaardigden van de Nederlandse gewesten samenkwamen om besluiten te nemen. Op deze manier regeren alle losse gewesten samen het het land.

Een hertog(in) bestuurde een groot stuk land en hoorde bij de adel: rijke en voorname families met veel macht

In deze dia: 

Algemene informatie over de linker scènes van de vensterplaat. Deze verbeelden de situatie vóór het regeerschap van Maria van Bourgondië.

Doel: de leerlingen komen meer te weten over de enscenering van de vensterplaat.

Belangrijk om te weten:

De informatie wordt zichtbaar door te klikken op de hotspots. Deze zijn genummerd. 

De behandeling van de informatiebuttons:

In verschillende dia's worden verschillende informatiebuttons behandeld. Deze opzet dient als routekaart; de leerlingen bestuderen gericht de stof en het biedt de mogelijkheid om gericht vragen te stellen. 

De leerlingen kunnen tijdens de les eventueel een vraag stellen via hun mobiel/tablet/computer.

bronnen:

• Beeld Filips de Goede: website van de canon
• Beeld Karel de Stoute: wikicommons

Sleepvraag: in welk tijdvak leefde Maria van Bourgondië? 

Met het interactieve onderdeel Sleepvraag geven de leerlingen aan over welk tijdvak dit onderwerp gaat. 

Ze leefde van 1457 - 1482,  Tijd van steden en staten (4)

6

Ook trouwde ze met Maximiliaan van Oostenrijk. Hij hoorde bij de familie Habsburg. Deze familie reageerde over een groot deel van Europa, onder andere Oostenrijk. Maximiliaan kon als baas van het Habsburgse rijk Maria en haar landen beschermen. 

5a

Maar Maria wilde niet dat Bourgondië inclusief de Nederlandse gewesten bij Frankrijk gingen horen. Ze vroeg de Staten-Generaal daarom om geld en soldaten. De Staten-Generaal had door dat Maria hun hulp nodig had en maakte slim gebruik van deze situatie. Zij zouden helpen maar zij wilden daar een aantal voorrechten voor (terug) krijgen. 

4

Toen Maria’s vader tijdens één van zijn oorlogen overleed, werd Maria op 19-jarige leeftijd hertogin. Ze werd daarmee in één klap de rijkste erfgenaam van Europa. Meteen begon de Franse koning de aanval op Bourgondië. Hij vond dat een vrouw niet onder een koning kon dienen. En hij had een voorstel: als Maria met zijn zoon trouwde, dan zouden ze samen één gigantisch groot Frankrijk bezitten.

5b

Maria ging akkoord en ondertekende het Groot Privilege. Daarmee gaf ze de Nederlandse gewesten veel van de rechten die haar vader had afgepakt weer terug. In ruil daarvoor moesten zij haar steunen bij haar oorlogen.

In deze dia:

-Informatiebutton 4 De Franse koning erkent Maria niet als vrouw aan de troon

-Informatiebutton 5a en b: Maria ondertekent het Groot Privilege

-Informatiebutton 6: Huwelijk met Maximiliaan

Allen hebben te maken met het leven van Maria van Bourgondië.

Doel: interesse wekken en op verschillende manieren (beeld, audio, tekst) info aanbieden voor de vragen in de volgende dia.

Let op: de hotspots van de informatie over het ene beeldelement moeten worden gesloten, voordat de informatie over een ander beeldelement wordt geopend. 

Huwelijk van Maria met Maximiliaan van Oostenrijk.
Haar man nam voortaan alle beslissingen. Zo ging het in die tijd. De Lage Landen hoorden voortaan bij het Habsburgse rijk. Maria moest zorgen voor kinderen en ze kreeg er drie. 

Zoals veel rijke tijdgenoten laat Maria een ‘getijdenboek’ maken. Dit versierde gebedenboek zal ze gebruikt hebben voor haar dagelijkse toewijding aan God. 

Getijdenboeken zijn in de middeleeuwen populair. Het is een handig boek maar ook een pronkstuk dat de rijkdom en status van de bezitter laat zien.

In 1482 overlijdt Maria, enkele weken nadat ze met haar paard ten val is gekomen. Ze wordt in een graftombe gelegd, die nog altijd in Brugge te bezoeken is. Ze is pas 25 jaar.

In deze slide zijn afbeeldingen te vinden van haar huwelijk, haar getijdenboek en het noodlottige val. 

Alle afbeeldingen zijn te vergroten door erop te klikken.

Bij welk rijk hoorden de Nederlanden nadat Maria met Maximiliaan trouwt? 

1. Het Habsburgse rijk
2. Het Bourgondische rijk

Doel: informatie verwerken.

Bij het interactieve onderdeel Quiz, kunnen de leerlingen de meerkeuzevraag beantwoorden. Dit kan zowel met- als zonder devices. Bij de variant zonder devices kan eventueel gebruik worden gemaakt van wisbordjes.

Met het Groot Privilege gaf Maria de Nederlandse gewesten rechten die een vorst niet af mocht pakken. Dit document bleef lang het grote voorbeeld hoe een vorst afspraken kon maken met zijn volk. Een van deze rechten was dat de vorst niet langer zonder toestemming van de gewesten belasting mocht heffen.

Op de foto zie je al een deel van het Groot Privilege! Wil je het Groot Privilege beter bekijken? Ga dan naar de website van het Nationaal Archief

Afsluitende dia, met Maria's erfenis. Kan gebruikt worden voor een latere les over de Nederlandse opstand. 

In de dia is onder het hotspot met het oogje ook een link opgenomen naar het Nationale Archief. Hier is het groot privilege op grotere schaal te bekijken.

Kinderarbeid

• Goedkope arbeidskrachten

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan

• Ze zijn goedkoper dan mannen en vrouwen

• Hun kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines

Kan jij de woorden uitleggen? 

Draai aan het rad!

Aan de hand van de Spinner, een rad, met daarin de belangrijkste begrippen uit deze les, kijken de leerlingen terug op de onderwerpen uit de les.

Doel: controleren of de informatie goed verwerkt is. Het is belangrijk dat de leerlingen een beeld hebben van wat de begrippen inhouden.

Het rad wordt door de leerkracht op het centrale scherm gedraaid, waarna een leerling het begrip dat wordt getoond moet uitleggen.

Wat heb je vandaag geleerd?

Nabespreken van leerdoelen en op een leuke manier samen bespreken. Kijken of de leerdoelen behaald zijn en de informatie duidelijk is voor de leerlingen.

Wat vond je van de les?

😒🙁😐🙂😃

Evaluatie.