Het Oranjegevoel VO

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Het Oranjegevoel

Aardappeloproer

1917

Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug

Dit weet je al

Dit leer je nu

Doen!

Terugkijken

Afbeelding vergroten

Klik op de hotspot

Navigeren door de les

Kijken

Het Oranjegevoel

Hoe werkt deze les?

De code van de les: deze kunt u met uw leerlingen delen als zij gebruik maken van een device (zoals telefoon of tablet). Zij kunnen nu interactief deelnemen aan de les.

Devices in de klas: vink aan als uw leerlingen gebruik maken van een device (zoals telefoon of tablet), vink uit als u klassikaal gebruik wilt maken van de les.

Waar denk je aan
bij de kleur oranje?

Eerste dia: 

'Waar denk je aan bij de kleur 'oranje'?' 

Doel:

In kaart brengen waar de leerlingen aan denken bij de kleur 'oranje'.

Hetgeen door de leerlingen wordt genoemd, kan worden gebruikt in de rest van de les.

Aan het einde van de les kan ik….

- uitleggen welke rol de kleur oranje in het verleden heeft gespeeld en welke rol deze kleur nu heeft.

-  het begrip 'saamhorigheid' uitleggen en voorbeelden noemen van momenten waarop saamhorigheid aanwezig is.

- met behulp van een voorbeeld uitleggen dat sport verbindt en dat sport kan leiden tot het 'Oranjegevoel'.

Deze vensterplaat draait om 'Het Oranjegevoel'. 

De lesdoelen kunnen worden besproken om aan de leerlingen te laten zien wat hen te wachten staat tijdens deze les.

Willem van Oranje

De kleur oranje hoort al eeuwenlang bij Nederland. Dat komt door ons koningshuis. De familie Van Oranje speelt al sinds de zestiende eeuw een belangrijke rol in de Nederlandse politiek. Dat begon met Willem van Nassau. Op elfjarige leeftijd erfde hij het prinsdom Orange (Oranje) in Frankrijk. Sindsdien mocht hij zich Willem van Oranje-Nassau noemen.

1.

In deze dia:

-informatiebutton 1: Willem van Oranje

De kleur oranje

Van eind 16e tot eind 18e eeuw gebruiken de ‘orangisten’ de kleur oranje om hun steun te uiten voor de stadhouders uit het Huis van Oranje. Ze zetten zich af tegen hun politieke tegenstanders, de patriotten.

2.

In deze dia:

-informatiebutton 2: de kleur oranje

Doel:

informatie aanreiken over de geschiedenis van de kleur oranje + amuseren.

schooltv.nl

Eventueel een extra opdracht over het onderwerp. Eventuele koppeling naar de patriotten of meer informatie over de Nederlandse (politieke) geschiedenis.

Eind 18e eeuw was de kleur oranje het symbool van deze groep...

1. De patriotten
2. De orangisten

Doel:

-informatie over informatiebutton 2 verwerken/herhalen.

Oranje als kleur van het verzet

In de loop van de tijd werd Oranje de kleur die mensen in Nederland verbond, vooral in tijden dat andere landen de baas waren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld was oranje de kleur van het verzet tegen nazi-Duitsland. 

Met allerlei oranje voorwerpen, zoals hangertjes, speldjes en armbanden, laten mensen zien dat zij vóór het Nederlandse koningshuis zijn en tégen de Duitse bezetter. Oranje wordt hierdoor de kleur van verzet, van ‘wij tegen zij’.

3.

Rood-wit-blauw

Naast oranje zijn rood-wit-blauw, de kleuren van de Nederlandse vlag, populaire verzetskleuren. Zo hangen sommige mensen bewust hun wasgoed in de rood-wit-blauwe volgorde aan de waslijn, tot ergernis van Duitse soldaten. Oranje en het rood-wit-blauw spelen op deze manier een verbindende rol tussen Nederlanders.

4.

In deze dia:

-informatiebutton 3: Oranje als kleur van het verzet
-informatiebutton 4: Rood-wit-blauw

Doel:

informatie aanreiken over de geschiedenis van de kleur oranje + amuseren.

Het Oranjegevoel is vandaag de dag vooral een niet-politieke verbindende factor.

De stap maken naar verandering van Het Oranjegevoel qua betekenis.

Saamhorigheid

Nationale ‘saamhorigheid’, het gevoel bij elkaar te horen, wordt opgeroepen bij een nationale feestdag zoals Koningsdag. Iedereen gaat in het oranje verkleed over straat, doet mee aan een spelletje zoals koekhappen, eet een oranje-tompouce of verkoopt oude spullen op de plaatselijke rommelmarkt.

5.

In deze dia:

-informatiebutton 5: Saamhorigheid, het gevoel bij elkaar te horen

Koningsdag is een voorbeeld van een dag van 'nationale saamhorigheid'. Zijn er voor jou nog andere dagen/momenten waarop er nationale saamhorigheid is?

Terugblik op de vorige dia: 'Koningsdag werd als voorbeeld genoemd voor een dag van 'nationale saamhorigheid'. 

Vraag:

Zijn er voor jou nog andere dagen/momenten waarop hier ook sprake van kan zijn?

Ga het gesprek met de leerlingen aan.

Doel:

nationale saamhorigheid verbinden aan een concrete dag met als doel herkenbaar/begrijpelijk maken van het begrip 

Oranjegekleurde tribunes

Vanaf halverwege de jaren 1960 kleurden de eerste tribunes oranje. Tijdens internationale schaatswedstrijden droegen supporters oranje mutsjes. Vanaf 1970 zie je ook steeds meer oranje gekleurde tribunes tijdens voetbalwedstrijden van het Nederlands Elftal.

6.

In deze dia:

-informatiebutton 6: Oranjegekleurde tribunes

Doel:

-informeren over het ontstaan van oranjegekleurde tribunes en het gevoel van eenheid en succes

Stelling: "Als je naar een wedstrijd van het Nederlands elftal gaat, moet je je in het oranje kleden."

1. Ja
2. Misschien
3. Nee

Er kan verder na worden gedacht over het volgende: "Historicus Maarten van Rossem denkt dat het overdreven in oranje uitdossen komt door onzekerheid. We doen dit met voetbalwedstrijden en feestdagen omdat we eigenlijk bang zijn onze eenheid te verliezen."

Ga in gesprek met de leerlingen over hun meningen en laat de leerlingen deze meningen onderbouwen.

Filmpje over het EK van 1988; leerlingen krijgen hiermee een beeld van de gekleurde tribunes uit die tijd.

Waarom zou jij trots zijn op het Nederlands elftal als je zelf niet hebt meegespeeld?

Laat de leerlingen verder nadenken over het onderwerp.
‘Sporters winnen natuurlijk zelf. Maar ze doen het ook voor hun land.‘

Dit moet langzaamaan duidelijk worden voor de leerlingen 

Fanny Blankers-Koen

Fanny Blankers-Koen (1918-2004) won tijdens de Olympische Spelen in 1948 maar liefst vier gouden medailles in de atletiek. Zij was een sportheldin, maar ook een voorbeeld voor vrouwen. Met haar prestaties liet ze zien dat vrouwen veel kunnen bereiken in een tijd waarin dat nog niet vanzelfsprekend gevonden werd. 

7.

Johan Cruijff

Voetballer Johan Cruijff (1947-2016) is als voetballer wereldberoemd geworden. Hij werd ook bekend door zijn ‘cruijffiaanse’ uitspraken, zoals ‘elk nadeel heb z’n voordeel’.

8.

In deze dia:

-informatiebutton 7: Fanny Blankers-Koen, een sportheldin

-informatiebutton 8: Johan Cruijff, een sportheld

Wie is jouw (sport)idool?

'Wie is jouw (sport)idool?'

Ga het gesprek met de leerlingen aan over hun sportheld(in)!

Voetbal en het oranjegevoel

In 1988 wint Nederland het Europees Kampioenschap (EK) voetbal. Vanaf dat moment barst bij elk nieuw kampioenschap het Oranjegevoel los.  

Straten worden oranje versierd, mensen trekken de meest vreemde oranje uitdossingen aan en kijken gezamenlijk de wedstrijd.

9.

In deze dia:

-informatiebutton 9: Voetbal en de oranjegekte

Doel:

De leerlingen begrijpen dat sport, en dan met name internationale voetbalkampioenschappen, 'oranjegekte' aanwakkert. Er worden een aantal voorbeelden genoemd die de oranjegekte illustreren. 

Een voorbeeld wat die typische oranjegekte laat zien en de reactie van allerlei mensen op deze 'gekte'.

De 'Leeuwinnen'

In 2017 werd het Nederlands vrouwenteam Europees kampioen. Het is de doorbraak van het vrouwenvoetbal in Nederland. Maar liefst 4,1 miljoen mensen keken naar de finale. Na hun winst kregen de 'Leeuwinnen' een grootse huldiging in Utrecht. Opnieuw een uitbarsting van het Oranjegevoel.

10.

In deze dia:

-informatiebutton 10: De Leeuwinnen

Doel:

-de leerlingen begrijpen dat Oranje door de jaren heen de sportieve en maatschappelijke veranderingen in de Nederlandse polder weerspiegelt.

Liedjesopdracht

We gaan deze twee liedjes luisteren:

- Liedje 1: In naam van Oranje

- Liedje 2: Wij houden van Oranje

Daarna maken we een vraag over de

liedjes.

Liedjes opdracht; luister de liedjes en daarna de vraag beantwoorden van de volgende slide.

Wat betekent de kleur oranje in de liedjes? Schrijf in een paar woorden jouw antwoord op per liedje. Zet voor elk antwoord 1 of 2 zodat duidelijk is om welk liedje het gaat.

De betekenis van oranje, die veranderd is door de tijd, wordt door de liedjes gebruikt. Liedje 1 gaat over de politieke betekenis en liedje 2 over Het Oranjegevoel. Dit verschil ook zo aantonen en tegelijkertijd de les herhalen.

Ik kan….

- uitleggen welke rol de kleur oranje in het verleden heeft gespeeld en welke rol deze kleur nu heeft.

-  het begrip 'saamhorigheid' uitleggen en voorbeelden noemen van momenten waar saamhorigheid aanwezig is.

- met behulp van een voorbeeld uitleggen dat sport verbindt en dat sport kan leiden tot het 'Oranjegevoel'.

Deze vensterplaat draait om 'Het Oranjegevoel'. 

De lesdoelen kunnen worden besproken om aan de leerlingen te laten zien wat hen te wachten staat tijdens deze les.

Wat vond je van de les?

😒🙁😐🙂😃

Afronding van de les en evaluatie van de les bespreken.