Over polen en planeten

• Muziek, fotografie
• Basisschool
• Groep 3

Introductie

Met deze activiteit onderzoeken leerlingen welke muziek ze vinden passen bij foto’s uit de ruimte. Ze beluisteren en bespreken muziek van de ‘Voyager Golden Record’ en raden uit welke landen deze muziek komt. De leerlingen benoemen in een muziekstuk korte en lange tonen en door middel van tekenen laten ze het verschil zien. Leerlingen associëren op muziek en maken een ruimte-tekening op muziek.

Instructies

Benodigdheden:

• wascokrijtjes en/of kleurpotloden
• de (liggende) kleurplaat (zie bijlagen)

Aan het einde van de les:

• De leerling kan actief luisteren naar muziek uit een breed muziek repertoire, aansluitend bij zijn belevingswereld.
• De leerling herkent liedjes in meerdere talen en van diverse culturen.
• De leerling kan kennisnemen van betekenissen die anderen aan muziek geven, waaronder de componist.
• De leerling kan met taal of beeld zijn eigen betekenis geven aan muziek in binnenen buitenschoolse situaties.
• De leerling kan verschillen in klank en de vormaspecten herhaling en contrast in een breed repertoire van muziek herkennen en benoemen.
• De leerling kan betekenissen en klanktegenstellingen in muziek van een breed repertoire onderscheiden en vertalen naar beeld. 
• De leerling kan muzikale ideeën globaal weergeven in beeld (picturaal, basaal grafisch).
• De leerling kan (in overleg) muzikale keuzes maken en daarover vertellen.

Over polen en planeten

1

Tip!

Klik op het notitie icoontje rechtsonder de volgende slides voor een korte lesuitleg.  

leerlijn fotografie en muziek

Welk gevoel krijg je bij de foto's?

Toelichting slide 2

• Laat klassikaal de slide zien. Hierop staan vier ruimtevaart foto’s. Wat zien we op de foto’s? (een spaceshuttle, het noorderlicht, maanlandschap en aarde en een astronaut in de ruimte).
• Vraag de leerlingen: Welk gevoel krijg je bij deze foto’s? 

1

2

3

4

Toelichting slide 3

• Laat alle leerlingen hun ogen dichtdoen en luisteren naar muziekfragment 1. Stel je voor dat je in de ruimte zweeft. Bedenk (in stilte) wat je allemaal om je heen ziet en wat er om je heen gebeurt. Je kunt de muziek zo lang laten spelen als de spanningsboog van de kinderen. Bespreek hun bevindingen na afloop.
• Als je nogmaals naar de foto’s kijkt. Welke foto vind je dan het beste passen bij de muziek die je net hebt gehoord? (elk antwoord is goed, zolang je maar kunt vertellen waarom je dat vindt).
• Beluister ook de andere fragmenten en sleep naar de foto die de leerlingen het beste bij de muziek vinden passen.

1

2

4

3

Kies een fragment en bedenk een verhaal!

Toelichting slide 4

• Kun je met de leerlingen een kort verhaal verzinnen wat er gebeurt op de muziek? 
• Kies een geluidsfragment
• Bedenk een verhaal
• Vertel het verhaal terwijl de muziek speelt
• Evalueer: waarom zijn bepaalde elementen uit het verhaal passend bij de muziek?

De muziekfragmenten op een rij:

1. Stravinsky – Sacre du Printemps deel 2

2. Moessorgski – Night on bald mountain

3. Prokofiev – Night

4. R. Strauss – Also sprach Zarathustra

In 1977 werd een gouden grammofoonplaat ‘The Voyager Golden Record’ in een ruimtevaartuig de ruimte in gezonden. Via een grammofoonplaat kun je muziek en geluiden afspelen. De gouden plaat bevat geluiden en beelden die geselecteerd werden om de het leven en de verschillende culturen op aarde zo goed mogelijk weer te geven. Ze zijn bedoeld als boodschap aan buitenaardse levensvormen.

Voyager Golden Record

Toelichting slide 5

Lees voor.

Wat zou jij de ruimte in willen sturen?

Toelichting slide 6

• Bespreek klassikaal: Welke afbeeldingen en geluiden zou jij de ruimte in sturen om buitenaards leven kennis te laten maken met de wereld, Europa, Nederland of jouw klas?

Waarom is de grammofoonplaat gemaakt van goud?

1. Dat is mooi!
2. Dan gaat hij langer mee
3. Dan is hij meer waard
4. Dat is willekeurig

Toelichting slide 7

Antwoord B: (dan gaat de

plaat heel lang mee; de levensduur van de plaat is berekend op 1 miljard jaar!).

Denk je dat er buitenaards leven bestaat? En zal de plaat ooit worden gevonden?

Toelichting slide 8

Antwoord: Gezien de uitgestrektheid van de ruimte is de kans dat de platen ooit gevonden worden heel erg klein. De opname wordt daarom vooral gezien als een boodschap aan het mensdom zelf, in plaats van een serieuze poging om te

communiceren met buitenaardsen.

Uit welk land komt de muziek?

1. Amerika
2. Peru
3. Oostenrijk
4. Azerbeidzjan

Uit welk land komt de muziek?

1. Amerika
2. Peru
3. Oostenrijk
4. Azerbeidzjan

Uit welk land komt de muziek?

1. Amerika
2. Peru
3. Oostenrijk
4. Azerbeidzjan

Uit welk land komt de muziek?

1. Amerika
2. Peru
3. Oostenrijk
4. Azerbeidzjan

Kort of lang?

Kort

Lang

Toelichting slide 13

Bespreek klassikaal: Muziek kan je op veel verschillende manieren spelen. Hard/zacht, snel/langzaam, maar ook kort en lang. De verschillende noten die je speelt, de klanken die je maakt kan je kort en lang maken.

Kunnen de leerlingen horen welk fragment meer korte noten heeft en welk fragment langere noten?

Teken wat je hoort!

Tekening 1

Tekening 2

Toelichting slide 14

• Laat de leerlingen nogmaals naar de muziekstukken luisteren. Ditmaal met een papier voor zich en een wasco/kleurpotlood in de hand. 
• Laat ze ritmisch tekenen; zo tekenen dat de bewegingen van het krijtje/potlood op het papier passen bij de muziek. 
• De tekeningen worden abstract en hoeven dus niets uit te beelden. 
• Leerlingen mogen verschillende kleuren gebruiken.

Tip: Probeer de leerlingen goed te laten luisteren. In het eerste muziekstuk volgen

veel korte nootjes elkaar snel op. De noten worden duidelijk los van elkaar gespeeld, staccato. Dit levert tekeningen op met korte streepjes of stippen. Terwijl in het tweede stuk juist lange noten worden gespeeld die in elkaar vloeien, legato.

Variatie: gebruik de kleurplaat (zie werkbladen) en laat de leerlingen op de

muziek sterren, stippen en golvende lijnen tekenen rondom het ruimteschip. De leerlingen kunnen zowel ritmisch stippen tekenen op de muziek als associatief: Luister naar de muziek; hoe klinkt de ruimte volgens jou? Kun je dat tekenen? Laat ook de raket inkleuren en hang de kleurplaten in de klas.

Noem 2 dingen

Wat heb je deze les geleerd?

Toelichting slide 15

Bespreek met de leerlingen wat ze hebben geleerd deze les. Laat de leerlingen hun antwoord geven via een device, of vul de antwoorden zelf in.

Wat vond je het leukst om te doen?

Wat vond je lastig?