Muziek vroeger en nu - Muziekgeschiedenis en wereldmuziek
1 / 11
Lesduur is: 60 minIntroductie
Door middel van een spel gaan we kijken naar de geschiedenis van muziek. We beginnen in de prehistorie en eindigen rond het jaar 1900. In dit spel wordt niet alleen gekeken naar de muziekgeschiedenis, maar ook naar de wereldgeschiedenis. Op kaartjes staan verschillende uitvindingen, belangrijke gebeurtenissen, kunstenaars en componisten. Aan de klas de taak om deze kaartjes in chronologische volgorde te leggen. Na dit spel oriënteren leerlingen zich op wereldmuziek en doen ze een korte Quiz.
Instructies
Benodigdheden:
- de uitgeknipte kaartjes in de bijlagen bij deze les
- eventueel: grote stroken papier en lijm om de kaartjes op te plakken. Of een aantal meters touw en wasknijpers/paperclips.
Na deze les kennen / kunnen de leerlingen:
- betekenis geven aan muziek uit verschillende tijden, stijlen en culturen, kennis nemen van betekenissen die anderen daar aan geven (waaronder de componist) en kan deze aan die van hemzelf spiegelen;
- gericht luisteren naar muziek uit verschillende tijden, stijlen en culturen, en kan daarin de klank-, vormen betekenisaspecten herkennen en benoemen;
- enige kennis van en inzicht tonen in de betekenis die muziek heeft voor het dagelijks leven van mensen van vroeger en nu, zoals feesten, verdriet, massamedia en beïnvloeding van gedrag.
Extra uitleg:
- De kaartjes moeten dubbelzijdig geprint worden, dan staan de bijbehorende jaartallen achterop de kaartjes.
- Het is fijn om de kaartjes te printen op iets steviger papier, of karton, dan blijven ze mooier tijdens het spelen.
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Muziekgeschiedenis
Slide 2 - Woordweb
Toelichting:
- Ga met de leerlingen in een grote kring zitten. Voor de opdracht is veel ruimte nodig.
- Vertel de leerlingen dat we in deze les door middel van een spel gaan kijken naar de geschiedenis van muziek. We beginnen in de prehistorie en eindigen rond het jaar 1900.
- Vraag: Wat weet jij zoal van muziekgeschiedenis? Heb je een idee hoe muziek ontstaan is? Wat denk jij dat muziek heeft betekend in de levens van mensen vroeger? Hoe werd muziek gebruikt in de prehistorie, in de middeleeuwen, door de Grieken en Romeinen?
- De antwoorden verschijnen in de woordspin.
Slide 3 - Tekstslide
Toelichting:
Vertel de leerlingen:
- Muziek is begonnen met de komst van de mensheid. Voor zover we weten is er altijd al muziek gemaakt door mensen. In grotten zijn schilderingen gevonden van zo’n 40.000 jaar geleden waarop figuren staan afgebeeld die zingen of trommels maken en bespelen. Vanuit 8000 jaar geleden zijn er fluiten gevonden gesneden uit beenderen. De muziek verandert mee met de mensheid. Waar de mens leert om steeds ingewikkelder dingen te maken en leert praten, leert hij ook om meer en ingewikkelder instrumenten te maken.
- Muziek speelt een heel belangrijke rol in het leven van de Romeinen en de Grieken. Er zijn vazen gevonden waarop bijvoorbeeld belangrijke zangers uit die tijd staan afgebeeld.
- Muziek werd in die tijd gebruikt bij allerlei belangrijke gebeurtenissen, begrafenissen, huwelijken, sportwedstrijden, muziek was overal.
- Met het ontstaan van de eerste christelijke kloosters vanaf de vierde eeuw, worden ook koren gevormd die de mis begeleiden en andere belangrijke momenten van de dag met zang aankleden.
- Langzaamaan wordt zingen en het maken van muziek meer een kunst, compleet met opleidingen en wedstrijden.
- Ontwikkeling klassieke muziek op slide 4
Slide 4 - Tekstslide
Toelichting:
De ontwikkeling van de klassieke, westerse muziek kent, simpel gezegd, drie fases.
1. Bidden:
Eerst was er de kerkmuziek, waarin monniken en kerkgangers, samen of in groepsverband, religieuze liederen zingen. De muziek werd gebruikt als ondersteuning van religieuze activiteiten, met name de mis.
2. Dansen:
In deze tijd werd muziek vooral gebruikt om op te dansen. Rond deze tijd ontstaan ook de beroepsmusici, muzikanten die leven van de muziek en geen andere baan erbij naast nodig hebben. De muziek dient vooral als achtergrondgeluid en moet een duidelijk en stabiel ritme hebben zodat er goed op gedanst kan worden.
3. Luisteren:
Vanaf deze tijd wordt muziek ook gespeeld puur en alleen om naar te luisteren. Er ontstaan salons en later ook concertzalen waar het luisteren naar muziek wordt gezien als volwaardige tijdsbesteding.
Slide 5 - Tekstslide
Toelichting:
- In dit spel wordt niet alleen gekeken naar de muziekgeschiedenis, maar ook naar de westerse wereldgeschiedenis.
- Op kaartjes staan verschillende uitvindingen, belangrijke gebeurtenissen, kunstenaars en componisten.
- Aan de klas de taak om deze kaartjes in chronologische volgorde te leggen.
- Plak de grote kaarten met de verschillende periodes uit de muziekgeschiedenis op het bord zodat iedereen deze kan lezen. Deze kaarten bieden wat houvast in de zoektocht naar de juiste jaartallen bij de kaartjes.
- Kies één kaart uit de stapel als beginpunt. Deel de kaartjes op. De eerste leerling legt zijn kaart links of rechts van de eerste kaart, afhankelijk van of de afbeelding op zijn kaart eerder of later op de tijdlijn hoort dan de eerste kaart.
- Als de kaart op zijn plek ligt wordt hij omgedraaid. Als het jaartal klopt met de plek van de kaart, dan blijft deze liggen. Klopt het niet, dan wordt de kaart op een aflegstapel gelegd, met het jaartal naar beneden.
- Iedere daarop volgende leerling legt zijn kaart op de juiste plek van de tijdlijn.
- Lees na het omdraaien van de kaarten ook voor wat er op de achterkant staat. In sommige gevallen staat er informatie over een componist of gebeurtenis.
- Als iedereen zijn kaartjes kwijt is, wordt de aflegstapel geschud en uitgedeeld.
- Probeer samen, zo snel mogelijk, alle kaartjes op de goede plek te leggen.
Let op! Op sommige kaartjes staan muzieknoten, dit betekent dat de muziek te beluisteren is op deze slide op het Digibord.
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
Toelichting:
- Bekijk met de leerlingen deze slide en doe hierbij de vragen of opdrachten. Sommige fragmenten zijn enkel audio, sommigen linken naar YouTube.
- Benoem dat deze muziek maar een greep is uit alle muziek op de wereld; kennen leerlingen muziek van buiten Nederland die ze kunnen laten horen?
- Deze slide is ook toepasbaar op bijvoorbeeld een les 'Wereldoriëntatie'.
- Vraag aan de leerlingen: Welke muziek is modern en welke muziek is van vroeger?
Sleep het instrument naar het goede land!
Rusland
Indonesië
Australië
Slide 8 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Uit welk continent komt de Salsa (dans) oorspronkelijk?
A
Afrika
B
Noord - Amerika
C
Europa
D
Latijns (Zuid) Amerika
Slide 9 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Dit liedje komt uit...
A
Engeland (Groot - Brittanië)
B
Ierland
C
Griekenland
D
Australië
Slide 10 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Noem drie dingen die je hebt geleerd
Afsluiting
Slide 11 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies