4B Thema 5 Gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Thema 5 Gaswisseling

Bs 1 Het ademhalingsstelsel van de mens

Bs 2 Inademen en uitademen

Bs 3 Aandoeningen aan longen en luchtwegen

Bs 4 Gaswisseling bij dieren

PO 1: 10 december & PO 2: 7 januari 2021

Proefwerk 11 of 12 januari

Thema 5 Gaswisseling

Bs 1 Het ademhalingsstelsel van de mens

Bs 2 Inademen en uitademen

Bs 3 Aandoeningen aan longen en luchtwegen

Bs 4 Gaswisseling bij dieren

PO 1: 10 december & PO 2: 7 januari 2021

Proefwerk 11 of 12 januari

Flitskaarten:

sleepvraag

ruimte tussen de neusgaten en de keel, bekleed met slijmvlies

ruimte tussen de mond en keel; is bekleed met slijmvlies

sluit de luchtpijp af bij het slikken

sluit de neusholte af bij het slikken

ruimte tussen de mond en de luchtpijp

zintuig in de neusholte dat waarschuwt voor vieze of gevaarlijke geuren

neusholte

mondholte

strotklepje

huig

keelholte

reukzintuig

slijmvlies dat de binnenkant van de neusholte bedekt; maakt de ingeademende lucht warm en vochtig

lucht verversen

kleine bloedvaten om de longblaasjes

zuurstof opnemen en koolstofdioxide afgeven

dunne haartjes in het (neus)slijmvlies die slijm naar de keelholte vervoeren

haren aan het begin van de neus die grote stofdeeltjes tegenhouden

heel krachtig uitademen om voedsel uit de luchtpijp en slijm uit de luchtwegen te verwijderen

neusslijmvlies

ademhalen

longhaarvaten

gaswisseling

trilharen

neusharen

hoesten

uiteinden van de luchtpijptakjes waarin de gaswisseling plaatsvindt

vertakkingen van de luchtpijp

kleinste vertakkingen van de bronchiën

buis waardoor lucht naar de longen gaat

ringen aan de binnenkant van de luchtpijp en bronchiën om deze open te houden

via dit deel komt ingeademende lucht vanuit de keelholte in de luchtpijp

longblaasjes

bronchiën

luchtpijptakjes

strottenhoofd

luchtpijp

kraakbeenringen

Het opnemen van zuurstof en   

het afgeven van koolstofdioxide

Het verversen van de lucht in de longen

Gaswisseling

Ademhaling

Letter A =

1. Bronchie
2. Luchtpijp
3. Middenrif
4. Slokdarm

Letter B =

1. Bronchie
2. Longblaasje
3. Luchtpijptakje
4. Middenrif

Letter C =

1. Bronchie
2. Longblaasje
3. Luchtpijptakje
4. Neusholte

Letter D =

1. Ader
2. Longblaasje
3. Luchtpijptakje
4. Slagader

Letter E =

1. Ader
2. Longblaasje
3. Luchtpijptakje
4. Slagader

Letter F =

1. Ader
2. Longblaasje
3. Luchtpijptakje
4. Slagader

Letter G =

1. Longblaasje
2. Luchtpijp
3. Luchtpijptakje
4. Strottenhoofd

Letter H =

1. Bronchie
2. Longblaasje
3. Luchtpijp
4. Luchtpijptakje

Letter I =

1. Keelholte
2. Mondholte
3. Neusholte
4. Strottenhoofd

Letter J =

1. Bronchie
2. Long
3. Luchtpijp
4. Strottenhoofd

Letter K =

1. Bronchie
2. Long
3. Luchtpijp
4. Strottenhoofd

Letter L =

1. Bronchie
2. Long
3. Luchtpijp
4. Strottenhoofd

Letter M =

1. Bronchie
2. Long
3. Luchtpijp
4. Luchtpijptakje

Sleepvraag

Adem-halen

Door-slikken

Thema 5 Gaswisseling

Bs 1 Het ademhalingsstelsel van de mens

Bs 2 Inademen en uitademen

Bs 3 Aandoeningen aan longen en luchtwegen

Bs 4 Gaswisseling bij dieren

PO 1: 10 december & PO 2: 7 januari 2021

Proefwerk 11 of 12 januari

Het opnemen van zuurstof en  

het afgeven van koolstofdioxide

Het verversen van de lucht in de longen

Gaswisseling

Ademhaling

Ademhaling waarbij 

het middenrif beweegt

Stevig, gespierd vlies dat 

de borstholte van de buikholte scheidt

Ademhaling waarbij de ribben 

en het borstbeen bewegen

Middenrifspieren

Buikademhaling

Borstademhaling

Borstholte:

• wervelkolom
• ribben
• borstbeen

Middenrif = 

stevig, gespierd vlies dat tussen de borstholte en de buikholte zit.  

Inademen =  omhoog en naar voren.  

Uitademen =  omlaag en terug.

Borstademhaling: ribben en borstbeen bewegen.

Buikademhaling: middenrif en buik bewegen.  

Inademen =  

middenrif omlaag &  buik naar voren.

Uitademen =  

buik naar achteren &  middenrif weer omhoog. 

Thema 5 Gaswisseling

Bs 1 Het ademhalingsstelsel van de mens

Bs 2 Inademen en uitademen

Bs 3 Aandoeningen aan longen en luchtwegen

Bs 4 Gaswisseling bij dieren

PO 1: 10 december & PO 2: 7 januari 2021

Proefwerk 11 of 12 januari

Welke stoffen zitten
er in tabaksrook?

Stoffen in de lucht:

Bacteriën, stuifmeel, fijnstof, uitlaatgassen, tabaksrook, koolstofmono-oxide, enz.

Tabaksrook:

Nicotine = verslavende stof.

Teer => blijft in je longen plakken, trilhaartjes kunnen minder goed bewegen, dus slijm wordt minder goed afgevoerd.

00:21

Wat is er ontstoken bij astma?

01:34

Wat gebeurd er bij een astma-aanval?

01:13

Wat is het verschil tussen astma en COPD?

01:46

Als de longblaasjes beschadigd zijn,
is dit onherstelbaar.
Hoe noemen we dit ook wel?

Astma

COPD

Long-emfyseem

Chronische bronchitis

Gezonde luchtwegen

Gezonde longblaasjes

Gezonde luchtwegen

Pollenkalender grassen

&

bomen en struiken.

Hooikoorts = 

overgevoelig voor stuifmeelkorrels.

Pollen = stuifmeelkorrels

ontsteking van de bronchiën; plotselinge benauwdheid bij prikkeling van de luchtwegen

blijvende ontsteking van de bronchiën waardoor ademhalen moeilijker gaat

beschadiging van de longblaasjes waardoor minder zuurstof wordt opgenomen in het bloed

allergie voor stuifmeel (pollen)

chronische bronchitis en longemfyseem

astma

chronische bronchitis

longemfyseem

hooikoorts

COPD

Een sterke afweerreactie op een stof die niet in je lichaam thuishoort =

Thema 5 Gaswisseling

Bs 1 Het ademhalingsstelsel van de mens

Bs 2 Inademen en uitademen

Bs 3 Aandoeningen aan longen en luchtwegen

Bs 4 Gaswisseling bij dieren

PO 1: 10 december & PO 2: 7 januari 2021

Proefwerk 11 of 12 januari

Organen voor de ademhaling

Longen:

• vanuit de lucht
• zoogdieren, vogels, reptielen en volwassen amfibieën

Tracheeën

• vanuit de lucht
• insecten
• Kieuwen
• vanuit het water
• 
  

Organen voor de ademhaling

Longen:

• vanuit de lucht
• zoogdieren, vogels, reptielen, volwassen amfibieën
  

Tracheeën:

• vanuit de lucht
• insecten
  

Kieuwen:

• vanuit het water
• vissen, jonge amfibieën

Zonder aparte organen:

• vanuit de omgeving van het dier, kan water of lucht zijn
• ééncellige dieren
  

https:

Reptielen, amfibieën

• Zijn koudbloedig
• Hebben minder zuurstof nodig
• Inwendige oppervlakte van de longen is kleiner
  

Vogels, zoogdieren

• Zijn warmbloedig
• Hebben meer    zuurstof nodig
• Inwendige oppervlakte van de longen is groter
  

Oppervlakte longen (inwendig)

Amfibieën:

Halen ook met de huid adem, 

dus zijn de longen nog eenvoudiger.

Door Chris 73 / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=487098

Kieuwen van een tonijn

Kieuwen:

• Bek open = vers water in de bek
• Dit verse water gaat langs de kieuwen via de kieuwdeksel weer de vis uit.
• De kieuwen bevatten kieuwplaatjes waar de koolstofdioxide aan het water wordt afgegeven en de zuurstof uit het water wordt opgenomen in het bloed.
• Kieuwplaatjes zijn vergelijkbaar met de longblaasjes in longen.
• Kieuwplaatjes zijn erg goed doorbloed.
  

Tracheeën:

• Stigma = opening aan de buitenkant van het insect.
• Tracheeën = sterk vertakte luchtbuizen in het insect.
• Tracheeën eindigen bij een stigma om de lucht in en uit het lichaam van het insect te laten.
  

spieren

trachee

stigma

Ééncellige dieren

Hebben geen aparte organen, maar halen adem door het celmembraan. Zuurstof en koolstofdioxide gaan door het celmembraan heen.

opening waardoor lucht in een trachee komt

ademhalingsorgaan waarmee dieren boven water ademhalen

luchtbuis in het lichaam van een insect

ademhalingsorgaan waarmee dieren onder water ademhalen

stigma

long

kieuw

trachee

Thema 5 Gaswisseling

Bs 1 Het ademhalingsstelsel van de mens

Bs 2 Inademen en uitademen

Bs 3 Aandoeningen aan longen en luchtwegen

Bs 4 Gaswisseling bij dieren

PO 1: 10 december & PO 2: 7 januari 2021

Proefwerk 11 of 12 januari