Thema 10 Blok 1 De Eerste Wereldoorlog

• mens en maatschappij
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Thema 10 Europa 

Wat betekent een verenigd Europa? 

Deeltaak 4

Toets over Blok 1 t/m 4

Topotoets Europa - Landen en hoofdsteden

Planning les 1

• Agenda invullen
• Voorkennis activeren
• Uitleg blok 1 (Europa voor 1914/oorzaken en aanleiding WOI)
• Zelfstandig werken 
• Samenwerken  

Agenda invullen

M. Blok 1 :  1, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 en 24

Havo: 4

L: begr Blok 1

L. Kennen en Kunnen blok 1

L. topo Europa 

2A& 2B& 2C & 2D bij 5 februari

2E  & 2F bij 7 februari

2ABCD  Topotoets 19 februari  

2EF Topotoets 21 februari

(voor)kennis activeren

• Je mag je boek gebruiken
• Werk in duo's

Waarom werken
Europese landen samen?

Duitsland verloor de Eerste Wereldoorlog. Welk antwoord is juist?

1. Duitsland deed niet mee aan de Eerste Wereldoorlog.
2. Duitsland was neutraal in de Eerste Wereldoorlog
3. Duitsland heeft WOI gewonnen.
4. Duitsland heeft WOI verloren

Welke landen waren neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog?

1. Frankrijk en Engeland
2. Belgie en Duitsland
3. Nederland en Zweden
4. Duitsland en Oostenrijk

Welke landen werden tijdens de Eerste Wereldoorlog de Centralen genoemd?

1. Oostenrijk-Hongarije en Duitsland
2. Rusland en Frankrijk
3. Frankrijk en Engeland
4. Duitsland en Servië

Noem drie landen die wel lid zijn van de EU maar niet de euro hebben.

Hoofdvraag: Wat betekent een verenigd Europa? 

Deelvraag: Welke gevolgen had WOI voor Europa? 

• Je kan uitleggen wat nationalisme is en hier twee voorbeelden van noemen. 
  
• Je kan uitleggen waarom nationalisme en militarisme indirecte oorzaken zijn voor het het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (WOI)
  
• Je kan uitleggen wat modern imperialisme is. 
  
• Je kan verklaren waarom kolonien een indirecte oorzaak waren voor het uitbreken van WOI
  
• Je kan uitleggen wat bondgenootschappen zijn en waarom deze een indirecte oorzaak waren voor het uitbreken van WOI. 
  
• Je kan uitleggen waarom we WOI een 'totale oorlog' noemen.
  
• Je kan het verschil tussen een directe en indirecte oorzaak uitleggen en hier een voorbeeld bij bedenken. 

Welke grenzen zijn anders dan nu 

op deze kaart uit 1914? 

Wat zijn de directe oorzaken van WOI? 

Het late ontstaan van Duitsland

• Duitsland was eind van de 19e eeuw ontstaan uit 36 kleine staatjes die samen tegen de Fransen vochten in Frans-Duitse oorlog van 1870-1871. 
• Duitsland won met gemak… En de Fransen waren kwaad en uit op wraak! 
  

Europa in 1914

• In Europa is de industrialsatie eind 19e eeuw goed op gang gekomen. Vooral Duitsland is snel en succesvol geindustrialiseerd. 
• In Oostenrijk-Hongarije woonden veel verschillende volkeren (Serven, Kroaten, Hongaren etc)  en in Zuidoost-Europa lag het Turkse Rijk. Het Turkse Rijk was zwak, het werd ook we de ´zieke man van Europa´ genoemd.  Juist Turkije had altijd de rust op de Balkan een beetje bewaakt… 
• Duitsland wilde graag erkenning voor hun macht maar Engeland, Rusland en Frankrijk wilden niet dat Duitsland een machtiger land dan het hunne werd.  
• Ook Italië was tussen 1861 en 1871 één land geworden. Het had weinig industrie en  macht maar wilde heel graag belangrijk (gevonden) worden!  
  

Wat is nationalisme? 

Nationalisme => Eind negentiende eeuw waren veel Europeanen (overdreven) trots op hun land, cultuur en volk, wilden laten zien dat zij het beste waren en zij willen in één land bij elkaar horen. 

We kijken een filmpje, schrijf het leerdoel over in je schrift (blz 18) en laat zien dat je het leerdoel beheerst. 

 

Leerdoel: Je kan uitleggen wat nationalisme is en hier twee voorbeelden van noemen.

Indirecte oorzaak  

Militarisme

• Regeringen gaven veel geld uit aan wapens en het leger.  Ze wilden zo meer macht krijgen en laten zien hoe sterk ze zijn. 
• Uniformen, wapens, een groot leger en een 'echte' man zijn is erg belangrijk.
  
• Trots zijn op het leger en het land zijn belangrijk en daar wil iedereen voor vechten. 
• Militairen hebben veel aanzien in de samenleving. 

Je kan uitleggen wat militarisme is en hier twee voorbeelden van noemen.

Indirecte oorzaak

Bondgenootschappen 

Er waren twee BONDGENOOTSCHAPPEN

Geallieerden => Rusland, Engeland en Frankrijk 

Centralen => Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Turkse Rijk

Europese regeringen sloten bondgenootschappen: zij spraken af dat zij elkaar (sowieso) zouden helpen als één van de landen aangevallen werd.

Dus toen er eenmaal ruzie uitbrak trokken de landen elkaar 'mee' de oorlog in. 

 

Je kan uitleggen wat bondgenootschappen zijn en waarom deze een indirecte oorzaak waren voor het uitbreken van WOI. 

Indirecte oorzaak  

 Koloniën 

• Europese landen hadden grondstoffen en afzetmarkten nodig voor hun industrie. Hiervoor hadden zij kolonien nodig. Daar konden zij grondstoffen halen 
  
• Europese land wilden hun superieure 'cultuur' verspreiden in de wereld. 
• Europese landen wilden laten zien hoe machtig ze waren en hoeveel land ze wel niet bezaten!!
• MAAR Duitsland was 'te laat' ontstaan om nog echt goede kolonien te bemachtigen. (en dat vonden Groot Britannie en Frankrijk wel prima)  Duitsland baalde hier flink van! 
  

 

Je kan verklaren waarom kolonien een indirecte oorzaak waren voor het uitbreken van WOI. 

Indirecte oorzaak 4

De Wapenwedloop

Doordat Europese landen inmiddels geindustrialiseerd waren konden er heel snel heel veel wapens geproduceerd worden! Belangrijk om te zorgen dat je net iets meer dan je vijand had! 

Landen hielden ook veel militaire parades. Al die wapens.... wat moet je er anders mee dan ze gebruiken? 

Dus toen er éénmaal oorlog ontstond waren er heel veel wapens beschikbaar om elkaar te lijf te gaan. 

Indirecte oorzaak  

De druppel die de emmer doet overlopen. De moord op Franz Ferdinand!

• De Oostenrijks-Hongaarse kroonprins Frans Ferdinand wordt in Sarajevo (Servië) vermoord. 
  
• Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië. 
  
• Door de bondgenootschappen raakt bijna heel de wereld bij de oorlog betrokken.  
  

Deze moord is de aanleiding voor WOI,

de druppel die de emmer deed overlopen. 

Directe oorzaak 

of aanleiding 

Zelfstandig werken

Blok 1 Eerste Wereldoorlog en crisis

Lezen LB: Blok 1 blz. 74 t/m 77

Maken: 1, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 en 24

Havo: 4

Oefen Topo Europa Landen en Hoofdsteden. 

Links achterin deze les! 

Lezen: De opkomst van Hitler (achterin deze LessonUp)

Samenwerken

Blok 1 Eerste Wereldoorlog en crisis

Lezen LB: Blok 1 blz. 74 t/m 77

Maken: 1, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 en 24

Havo: 4

Oefen Topo Europa Landen en Hoofdsteden. 

Links achterin deze les! 

Afronden

Wat is een directe oorzaak?

Wat is een indirecte oorzaak? 

Planning les 2  

• Uitleg blok 1 (verloop WOI - Crisis jaren 30 en opkomst Nazi's)
• Duitsland onder Hitler
• zelfstandig werken 
• samenwerken
• Leerdoelen? Beheers je deze?   

Oorlog van 1914 tot 1918

• Duitsland was bang voor een tweefrontenoorlog
  en bedacht het Von Schlieffenplan: eerst Frankrijk aanvallen via België, daarna Rusland aanvallen. 
  
• De strijd in het westen loopt vast in de loopgraven. 
  
• én de strijd in het oosten begint eerder dan verwacht. Rusland valt na elf dagen aan. Toch toch vechten op twee fronten! 
  

Het verloop van WOI

• De Oorlog duurt lang, er wordt weinig grondgebied veroverd door de loopgraven, er vallen heel veel slachtoffers. 
• Ook in steden en dorpen vallen doden. De oorlog is overal. 

• In 1917 sluiten  de VS mee zich aan bij de Geallieerden. Zo werden de Duitsers snel verslagen!   
  

Je kan uitleggen waarom we WOI een 'totale oorlog' noemen.

Vrede van Versailles

De nieuwe regering van Duitsland moet het 'vredesverdrag tekenen. De bepalingen zijn niet mis! 

• Duitsland moet schuld erkennen voor WOI
• Alle oorlogsschade betalen aan FR, GB en B
• Gebied afstaan -> hierdoor wonen veel Duitsers ineens niet meer in Duitsland
• Geen groot leger meer (max 100.000 man)
• Koloniën afstaan

Opkomst van de nazi's

In 1920 werd Adolf Hitler leider van de NSDAP.

Nazi = aanhanger van het nationaal-socialisme, de politieke leer van Hitler.

Na de crisis van 1929 beloofde Hitler werk en een machtig Duitsland. 

Massabijeenkomsten van SS en SA met Hitler als groot leider maakten indruk op de vernederde bevolking 

De nazi’s wezen de Joden aan als zondebok. 

 andere. 

Antisemitisme = haat tegen Joden.

Zelfstandig werken

Blok 1 Eerste Wereldoorlog en crisis

Lezen LB: Blok 1 blz. 74 t/m 77

Maken: 1, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 en 24

Havo: 4

Oefen Topo Europa Landen en Hoofdsteden. 

Links achterin deze les! 

Lezen: 

Samenwerken

Blok 1 Eerste Wereldoorlog en crisis

Lezen LB: Blok 1 blz. 74 t/m 77

Maken: 1, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 en 24

Havo: 4

Oefen Topo Europa Landen en Hoofdsteden. 

Links achterin deze les! 

Planning les 3

• Werk afronden en nakijken
• Lezen Duitland onder Hitler
• Topo oefenen (links in deze les)
• samenwerken
• Leerdoelen? Beheers je deze?  Maak er een samenvatting van! 

Beheers je deze doelen? Maak een samenvatting! 

• Je kan uitleggen wat nationalisme is en hier twee voorbeelden van noemen. 
  
• Je kan uitleggen waarom nationalisme en militarisme indirecte oorzaken zijn voor het het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (WOI)
  
• Je kan uitleggen wat modern imperialisme is. 
  
• Je kan verklaren waarom kolonien een indirecte oorzaak waren voor het uitbreken van WOI
  
• Je kan uitleggen wat bondgenootschappen zijn en waarom deze een indirecte oorzaak waren voor het uitbreken van WOI. 
  
• Je kan uitleggen waarom we WOI een 'totale oorlog' noemen.
  
• Je kan het verschil tussen een directe en indirecte oorzaak uitleggen en hier een voorbeeld bij bedenken. 

Zelfstandig werken

Blok 1 Eerste Wereldoorlog en crisis

Lezen LB: Blok 1 blz. 74 t/m 77

Maken: 1, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 en 24

Havo: 4

Oefen Topo Europa Landen en Hoofdsteden. 

Links achterin deze les! 

Lezen: De opkomst van Hitler (achterin deze LessonUp les)

Kijken: WOI filmpjes

Kijken: In een loopgraaf/Klokhuis maakt geschiedenis WOI

Beheers je de leerdoelen? 

• Je kan de directe  oorzaak of aanleiding van de Eerste Wereldoorlog beschrijven
• Je kent vijf indirecte oorzaken van de Eerste Wereldoorlog en kan deze beschrijven. 
• Je kan het verloop en het einde van WOI beschrijven.  Noem twee kenmerken van deze oorlog. 
• Je kan uitleggen wat de gevolgen van de economische crisis zijn voor Duitsland
• Je kan uitleggen hoe en waarom Hitler aan de macht kwam. 

https:

https:

www.hetklokhuis.nl

Kijken naar...

loopgraven

Westelijk front

1914-1918

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Het Interbellum

Fotostrip: De opkomst van Hitler