5.3 De verstedelijking van Duitsland en 5.4 het Ruhrgebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

5.3 De verstedelijking van Duitsland

Welk deel van Duitsland was veel welvarender?

1. Oost-Duitsland
2. West-Duitsland

In een communistisch systeem is er ....(welk antwoord klopt NIET)

1. vrijheid van meningsuiting
2. een dictatuur
3. geen concurrentie
4. arbeid geregeld door de staat

Veel mensen verlieten het oude Oost-Duitsland, wat was een gevolg daarvan

1. Ontgroening
2. Vergrijzing
3. Werkloosheid
4. Lage lonen

De leegloop in het voormalige Oost-Duitsland is dramatisch. Welke stad is daarop een uitzondering?

1. Hamburg
2. Munchen
3. Berlijn
4. Magdeburg

Wat is NIET een goed voorbeeld van een afstotingsfactor voor Oost-duitsers?

1. Bereikbaarheid
2. Hoge werkloosheid
3. Veel leegstand van huizen
4. Het verdwijnen van voorzieningen

Leerdoelen

• Je weet de kenmerken van de Duitse verstedelijking
• Je weet hoe de suburbanisatie in Berlijn verliep voor en na de Berlijnse Muur.
• Je kunt de gevolgen van de suburbanisatie in Berlijn beschrijven
• Je weet welke verschillen er zijn in herinrichting tussen de stad Berlijn en de  andere Oost-Duitse steden + waarom

Begrippen 

• Integratie
• Segregatie
• Sociale ongelijkheid

Stedelijke gebieden in Duitsland

Lijkt op Nederland:

- er zijn grote agglomeraties en stedelijke gebieden

- er is steeds minder landelijk gebied hierdoor

- elk stedelijk gebied heeft eigen specialiteit => net als de Randstad in Nederland.

Specialisatie stedelijke gebieden Duitsland

1. Ruhrgebied: industrie
2. Bremen en Hamburg: haven
3. Berlijn: parlement, hoofdstad
4. Frankfurt: financiele hoofdstad, groot vliegveld
5. Munchen: Hightech 

✔ Lijkt op de steden in de Randstad met hun specialisatie

4

2

3

1

5

Suburbanisatie Berlijn

• 1961-1987: Berlijnse Muur deelt de stad in 2 delen => suburbanisatie was niet mogelijk.
• 1990 Hereniging Duitsland
• Groot verschil tussen Oost en West-Berlijn. In Oost waren veel vervallen woonwijken => stadsvernieuwing zorgt voor verbetering.
• Na de hereniging pas suburbanisatie in Berlijn => jonge gezinnen vertrekken naar nieuwbouwwijken buiten de stad.

Berlijn: Gevolgen suburbanisatie

• Vertrekoverschot binnenstad en flatwijken ➡ mensen met laag inkomen en vaak migranten blijven achter. Ze integreren niet in de Duitse samenleving.
• Segregatie = apart wonen van groepen met dezelfde achtergrond en kenmerken.

• Door suburbanisatie + segregatie is de sociale ongelijkheid in Berlijn toegenomen:

- de ene groep heeft meer kans op werk, een goed inkomen en welvaart dan de andere groep. 

- integratie van migranten verloopt slecht door segregatie, ze leren vaak de taal niet en blijven zo in hun eigen kringetje. 

Steden in Oost-Duitsland -> na de val van de Muur

• herinrichting net als in Oost-Berlijn
• Flats afgebroken, nieuwe huizen op die plaats
• Minder huizen nodig omdat veel mensen weggaan uit die wijk 

5.4 Het Ruhrgebied

Ontstaan en groei Ruhrgebied

• vanaf 1870
• mijnbouw en industrie, vooral steenkool
• ligging langs rivier de Ruhr en Rijn gunstig
• Steden werden supersnel groot
• woonwijken groeiden aan elkaar vast tot 

een groot stedelijk gebied => zie kaart

Ruhrgebied

Steden in het Ruhrgebied

Bijvoorbeeld: Bottrop, Duisburg, Essen, Oberhausen 

=> bijnaam = de Kohlenpot

Hoe zien de steden eruit?

• woonwijken naast de fabriek/mijn
• slechte huizen
• geen centrum/winkels/scholen
• veel luchtvervuiling 
• bodemvervuiling

Waarom is het Ruhrgebied een krimpgebied? Wat doet de overheid hieraan?

• vanaf 1960 gaan steeds meer fabrieken en mijnen sluiten 

     Gevolg = grote werkloosheid -> veel mensen trekken weg.

     Leefbaarheid was slecht, veel leegstaande fabrieken.

• Oplossing = schoonmaken en herinrichten van deze industrieterreinen.
• Bijvoorbeeld: museum in oude fabriek, uitgaan, winkelcentrum

=> reikwijdte is groot, er komen veel mensen uit Nederland om hier te gaan winkelen. (CentrO in Oberhausen)

• woonwijken heringericht, lucht water en bodem minder vervuild.

Ruhrgebied 1960 - nu 

Economie Ruhrgebied

Verschillen en overeenkomsten Randstad en Ruhrgebied

• overeenkomsten:

- aantal inwoners

- infrastructuur: beide gebieden vaak slecht bereikbaar -> files

- leefbaarheid: achterstandswijken, luchtvervuiling enz.

- voorzieningen: grote voorzieningen, grote reikwijdte

• verschillen:

- In Ruhrgebied daalt aantal inwoners, in Randstad komen meer inwoners. Let op-> aantal inwoners in Ruhrgebied neemt laatse 3 jaar weer toe!

- in Ruhrgebied werken meer mensen in de industrie

www.bnnvara.nl