5.3 De kerk in de late middeleeuwen 1V

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

De tijd van steden en staten

§5.3 de kerk in de late Middeleeuwen 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat het christelijke geloof in de late middeleeuwen inhield.
  
• Je kunt beschrijven hoe de kerk in de late middeleeuwen was georganiseerd.
  
• Je kunt uitleggen hoe de kerk in de late middeleeuwen omging met mensen met andere geloofsopvattingen.

• Hogere opbrengsten + Bevolkingsgroei + heropleving handel = ontstaan steden

• Verschil ontginningen en drieslagstelsel.
• Voordeel gilden: minder concurrentie, goedkoper transport, opleiding, voorzieningen voor weduwen en wezen

Herhaling 5.1 en 5.2

Katholieke kerk 

= De christelijke kerk die werd geleid door de paus in Rome.

In ME meeste mensen in Europa christen

• Leven na de dood was het belangrijkste
• Mensen van nature zondig;
    een zonde is wat God verboden heeft: stelen/liegen
• Biechten en bidden
• Gedenk te sterven --> Hemel of Hel

Geloof in heiligen 

= Overledene die in verleden veel voor het geloof heeft gedaan / voor het geloof is gestorven. 
Staat dicht bij God + kan wonderen verrichten.

• Reis naar een heilige plek = Bedevaart (Rome/Jeruzalem).
• Relieken = botten van heiligen.

reliekenhouder met schedel

Architecten probeerden hun kerken zo hoog en sierlijk mogelijk te maken – alsof ze met hun torens naar God reikten.

Elke stad wilde de grootste en mooiste kerk hebben. Hoezo?

Hoger, beter, mooier

De bouw van de dom (latijn: domus, huis) in Keulen is begonnen in 1248, maar de kerk was pas in 1880(!) klaar. De bouw lag vaak jaren stil omdat het geld op was, of omdat delen van de kerk tijdens de bouw instorten. De beide torens van de kerk zijn ongeveer 160 meter hoog.

Organisatie van de kerk

• Kerken in een bepaald gebied vormen een bisdom.
  --> Bestuurd door een bisschop = baas over de pastoors in het Bisdom.
   

• Kathedraal = belangrijkste kerk in bisdom 
   

• Bisschoppen benoemd door paus = hoofd van de katholieke kerk (Rome)

Ketters

• Ketterij = mensen die afweken van de officiële kerkelijke leer.
  --> brandstapel
  Bijv ook:
• Joden (verantwoordelijk voor kruisiging Christus)
• Moslims (de baas in Palestina; Jeruzalem en omstreken)

Hier zie je de route van de eerste kruistocht

Huiswerk

Maken §5.3: 3 t/m 8

Wat is een zonde?

Wat is een ketter?

Hoe noem je iemand die voor het geloof is gestorven?

Eerste kruistocht

• 1096-1099
  
• Christelijke legers
• Doel: Jeruzalem veroveren op de moslims
• 100.000 mensen gaan mee, 15.000 komen aan
• Na een bloedige strijd nemen de christenen de stad over

Gevolgen kruistochten

1. Handel tussen Europa en het Midden-Oosten in producten zoals suiker, katoen, papier en kruiden.
   
   
2. Kennis van de Arabische cultuur, zoals wiskunde, geneeskunde en instrumenten om posities op ze te bepalen, zoals het kompas.
   
   
3. Uiteindelijk geen succes. Jeruzalem blijft in handen moslims.
   

Hoe noem je de geestelijke die de kerkdiensten voor de gelovigen verzorgt?

1. Priester
2. Monnik
3. Bisschop
4. Kardinaal

Wie was het hoofd van de katholieke kerk?

1. Bisschop
2. Paus
3. Kardinalen
4. Priester

Hoe noem je iemand die voor het geloof is gestorven?

1. Monnik
2. Priester
3. Heilige
4. Bisschop

Waarom was het bouwen van kerken en kathedralen zo belangrijk voor de Middeleeuwse mens? Noem een reden