2quiz - regenten en vorsten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Regenten en vorsten

Wat weten jullie al?

In welke periode valt de tijd van de Regenten en vorsten?
Noem de jaartallen.

Wat is een regent?

Waarom moest de adel van Lodewijk XIV op het paleis Versailles verblijven?

"De koning heeft alle macht"
Welk begrip hoort hierbij?

1. abolutionisme
2. nationalisme
3. feminisme
4. absolutisme

Gouden Eeuw was de

1. 15e eeuw
2. 16e eeuw
3. 17e eeuw
4. 18e eeuw

Wanneer vond het 'Rampjaar' plaats?

1. 1662
2. 1666
3. 1672
4. 1679

Welke van deze twee beweringen over het rampjaar (1672) is waar?
1. In 1672 werd de Republiek aangevallen door Engeland, Frankrijk, Keulen en Münster (Duitse staten)
2. Raadspensionaris Johan de Witt werd door een woedende menigte vermoord.

1. alleen stelling 1 is juist
2. alleen stelling 2 is juist
3. beide stellingen zijn onjuist
4. beide stellingen zijn juist.

Wanneer was de vrede van Munster?

1. 1622
2. 1642
3. 1648
4. 1652

Hoe liep het af met raadpensionaris Johan de Wit?

Welke (tijds)volgorde is juist?

1. VOC - WIC - Oostzeehandel
2. Oostzeehandel - VOC - WIC
3. Oostzeehandel - WIC - VOC
4. VOC - Oostzeehandel - WIC

Waar staat de afkorting WIC voor?

Wat is een monopolie?

1. Dat je specerijen mag kopen
2. Dat je geweld mag gebruiken om specerijen te kopen
3. een ziekte die je aan boord kon krijgen
4. Dat jij als enige mag handelen in specerijen

de WIC had het monopolie op handel met

1. Noord-en Zuid-Amerika, Australië
2. West-Afrika, Azië en Zuid-Amerika
3. Noord-en Zuid-Amerika, West-Afrika
4. Noord- en Zuid-Amerika en Zuid-Afrika

Waarom werd de VOC opgericht?

1. Om concurrentie tegen te gaan.
2. Om vijanden uit te schakelen.
3. Om te handelen met Indië.
4. Om een monopolie te krijgen op Indische specerijen.

Wat waren de twee overeenkomsten tussen de VOC en de WIC?

1. Ze werkten samen in een compagnie.
2. Ze voeren met grote handelsschepen op Indië.
3. Ze brachten allebei hun handelswaar naar Amerika.
4. Ze hadden allebei een monopolie op de handel.

Wat betekent het begrip 'monopolie' in de context van de VOC

1. Alleenrecht op bepaalde verhandelbare specerijen en daarop ook de prijs kunnen bepalen
2. Bepaalde specerijen alleen verhandelen en anderen niet
3. Alleenrecht op bestuur in bepaald gebied
4. Zoveel mogelijk winst maken

Wat betekent kapitalisme?

1. Geld geven aan een goed doel
2. Geld investeren
3. Geld investeren om winst te maken
4. Geldzaken

Producten opslaan om later te verhandelen noem je:

1. handelskapitalisme
2. stapelmarkt
3. VOC-principe
4. pakhuispolitiek

0

Immigratiestroom

• Religieus, politiek en economisch gemotiveerd.

1. Religieus: bijv. hugenoten uit Frankrijk.
   
2. Politiek: bijv. door oorlogen in andere gebieden.
3. Economisch: bijv. joodse kooplieden.

• Gevolg: sterke groei van steden (vooral Amsterdam)
  

Meer bevolking betekent ook:

• Meer ruimte nodig voor huizen, in bijvoorbeeld Amsterdam: uitbreiding met drie brede grachten met grote woonhuizen er langs

• Meer voedsel nodig: inpolderen en droogmaken van meren, zoals de Beemster en de Wormer (zorgt ook voor minder overstromingen)

Rijk...

• Regenten (rijke bestuurders), kooplieden en handelaren

• Woonden in grote grachtenpanden ('De Gouden Bocht') in Amsterdam of in grote buitenhuizen (aan de Vecht)

Vrede van Münster

Vrede tussen Spanje en de Republiek (NL) in 1648 

(einde 80-jarige oorlog)

Meteen nieuwe spanningen tussen NL en GB

Eerst Spanje, dan Engeland

• Nadat de Nederlandse Republiek vrede heeft gesloten met Spanje met de Vrede van Münster, kan de Republiek haar aandacht volledig op de handel richten
  
  
• De Nederlanders overheersen de zeeën ten koste van de Engelsen
  
  
• De Republiek en Engeland komen op zee vaak met elkaar in oorlog
  
  
• Michiel de Ruyter is halverwege de 17e eeuw de aanvoerder van de vloot

Wat wil Groot-Brittannië? 

- Einde maken aan de Nederlandse overmacht in de handel

Gevolg: 

Drie Engelse Zeeoorlogen 

- handelsoorlogen

- Michiel de Ruyter (Johan de Witt)

- Succesvol! 

0

0

Derde zeeoorlog: Engeland én Frankrijk VS De Republiek 

Lodewijk XIV sluit een geheim verbond met Engeland, Keulen én Münster.

Zijn macht richting het noorden uitbreiden.

Rampjaar: 1672 

De vier vijanden vallen de Republiek aan. 

PANIEK in de Republiek!

De stadhouder terug

• Er was in de Republiek een strijd gaande tussen mensen die de stadhouder terug wilden(oranjegezinden)
  
  
• en mensen die de raadspensionaris wilden behouden(staatsgezinden)
  
  
• Michiel de Ruyter was staatsgezind

Raadspensionaris (belangrijkste ambtenaar en adviseur van de staten van Holland en Zeeland) Johan de Witt krijgt de schuld van het zwakke leger. 

Volk: Willem III wordt nieuwe stadhouder

De Witt wordt vermoord 

Willem III

1689: Wordt koning van Engeland -> Engeland en NL vechten samen tegen Frankrijk. 

Nederland is niet meer economische grootmacht (Dure oorlogen)

Leg in je eigen woorden uit wat een 'stapelmarkt' betekent