PO - Bovenbouw - KlassenThermometer

• Burgerschapskunde
• Godsdienst
• +3
• Basisschool
• Groep 5-8

Introductie

Deze les gaat over de temperatuur van de klas! Wat vind je oké en waarvan kun je ontploffen? Iedereen heeft een punt waar je grens wordt overschreden; jouw kookpunt. Waar ligt deze grens eigenlijk? En heb je er weleens aan gedacht dat deze grens niet voor iedereen hetzelfde is? Wat voor de één ‘normaal’ is kan voor de ander een belediging zijn. En als je deze grens dan (blijkbaar) overgaat, wat gebeurt er dan? Heb je iemand per ongeluk gekwetst? Hoor je er ineens niet meer bij? Of vliegt iemand je letterlijk in je haren! Deze les is bedoeld om samen met je klas inzichtelijk te maken hoe iedereen over bepaalde onderwerpen denkt. Hoe verschillend standpunten zijn en waar het gevoelig of misschien zelfs explosief wordt! Met de les ‘Klassenthermometer’ breng je in kaart wat in jullie klas het nulpunt en het kookpunt is bij verschillende onderwerpen. Wat zijn de uiterste standpunten en waar sta jij? Het is boeiend en vooral handig om van elkaar te weten waar de grenzen liggen. Je zit immers toch nog een tijdje met elkaar in de klas... Tip: voor docenten: oefen deze tool eerst met eenvoudige onderwerpen zodat je hem ook kan toepassen als er heftige onderwerpen spelen! Als docent krijg je inzicht in de ‘temperatuur’ van je klas. Daarnaast kun je zien hoe jij je zelf verhoudt tot jouw klas; de generatie van de toekomst! ;-)

Instructies

Doel van de les
Erkennen en accepteren van verschillen in meningen en het

respecteren van ieders persoonlijke grenzen.

Voorbereiding per leerling:
•    werkblad
•    pen/ potlood;
•    scharen

•    liefst ook een rood potlood/ pen/ stift.

Werkvormen
Klassikale brainstorm, in groepjes werken met een individueel
element.

KENNIS/COMPETENTIES/VAARDIGHEDEN
Samenwerken, betrokkenheid, empathie, acceptatie,
zelfbewustzijn, zelfvertrouwen, eigenwaarde, bewustwording.

Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:

• Kerndoel 1. Veilige schoolcultuur:
• Zorgen voor een veilige schoolomgeving met aandacht voor diversiteit en inclusie.
• Aanbieden van activiteiten die de betekenis van democratische waarden laten zien.
• Stimuleren van kritische denkvaardigheden, morele en ethische oordeelsvorming en het offline en online respectvol communiceren daarover.
• Samen met leerlingen vormgeven van een democratische cultuur.
• Aandacht besteden aan actualiteit en maatschappelijke vraagstukken in samenhang met verschillende leergebieden.

• Kerndoel 2. Diversiteit:
• In gedrag rekening houden met ervaringen en perspectieven van anderen.

• Kerndoel 3. Democratische waarden:
• Verkennen van de grenzen van vrijheid, gelijkheid en solidariteit
• Verkennen op basis van morele en ethische perspectieven wat rechtvaardigheid en verantwoordelijk handelen betekent voor jezelf.
• Afwegen hoe het eigen handelen effect heeft op de omgeving en het welzijn van anderen, nu en in de toekomst.

• Kerndoel 4. Maatschappelijke betrokkenheid:
• Benoemen en waarderen van de eigen bijdrage aan de samenleving in dagelijkse situaties.
• Verkennen van de eigen mogelijkheden om maatschappelijke betrokkenheid vorm te geven.

• Kerndoel 5: Democratische betrokkenheid
• Communiceren op respectvolle wijze
• Leren omgaan met de wensen en de stem van de minderheid in besluitvormingsprocessen
  

• Kerndoel 6. Maatschappelijke vraagstukken:
• Uitdrukken van persoonlijke idealen en opvattingen.
• Reflecteren hoe de eigen identiteit en waarden het handelen kunnen beïnvloeden.
• Verkennen welke individuele en collectieve bijdragen aan oplossingen mogelijk zijn.

Instructies

HANDLEIDING_BOILING POINT_PO.pdf

Werkbladen

REF_Werkblad_PO_Kookpunt_Leeg.pdf

REF_Werkblad_PO_Kookpunt_Pesten.pdf

REF_Werkblad_PO_Kookpunt_VrijheidMening.pdf

Introductie

Deze les gaat over de temperatuur van de klas! Wat vind je oké en waarvan kun je ontploffen?

Iedereen heeft een punt waar je grens wordt overschreden; jouw kookpunt. Waar ligt deze grens eigenlijk? En heb je er weleens aan gedacht dat deze grens niet voor iedereen hetzelfde is?

In deze les is ga je met je klas inzichtelijk maken hoe iedereen over bepaalde onderwerpen denkt. Hoe verschillend standpunten zijn en waar het gevoelig of misschien zelfs explosief wordt!

Het is boeiend en vooral handig om van elkaar te weten waar de grenzen liggen. Je zit immers toch nog een tijdje met elkaar in de klas...

Tip! Oefen deze tool eerst met eenvoudige onderwerpen zodat je hem ook kan toepassen als er heftige onderwerpen spelen! Als docent krijg je inzicht in de ‘temperatuur’ van je klas. Daarnaast kun je zien hoe jij je zelf verhoudt tot jouw klas; de generatie van de toekomst! ;-)

Voorbereiding per leerling:
•    werkblad
•    pen/ potlood;
•    schaar
•    liefst ook een rood potlood/ pen/ stift.

Onderwerp kiezen

We gaan onze ‘klassentemperatuur’ opmeten over een onderwerp. Welk onderwerp dit is, kun je vooraf bepalen of klassikaal kiezen.

De les gaat over welke meningen we kunnen verzinnen. Wat is daarbij het nulpunt en wat is het kookpunt?

Je kunt gebruik maken van de voorbeeld onderwerpen: 1. Pesten, 2. Vrijheid van meningsuiting, of kies een eigen onderwerp.

Let op: In de bijlagen zijn de werkbladen van de twee onderwerpen toegevoegd.
Het nulpunt is hier bepaald als voorbeeld. Wil je zelf het nulpunt bepalen of een eigen onderwerp gebruiken? Neem dan het lege werkblad.

Klassikaal en dan in groepjes:
Presenteer het onderwerp en verken met de klas hoe de meningen over dit onderwerp zijn verdeeld. In groepjes van 3 á 4 gaan de leerlingen aan de slag met stap 1 van het werkblad.

Klassikaal en dan in groepjes:
Presenteer het onderwerp en verken met de klas hoe de meningen over dit onderwerp zijn verdeeld. In groepjes van 3 á 4 gaan de leerlingen aan de slag met stap 1 van het werkblad.

Schrijf hier een eigen onderwerp

Klassikaal en dan in groepjes:
Bepaal het onderwerp en verken met de klas hoe de meningen over dit onderwerp zijn verdeeld.

Bepaal samen het nulpunt! Dit is het neutrale punt waar niet echt een heftige mening of emotie in zit. In groepjes van 3 á 4 gaan de leerlingen daarna aan de slag met stap 1 van het werkblad.

In groepjes

Maak groepjes van 3 á 4 leerlingen

Samen gaan ze aan de slag met stap 1.

Stap 1
Welke standpunten kun je allemaal bedenken over dit onderwerp?
Bedenk samen welke meningen je kent, hebt gehoord of gewoon kan verzinnen. Let op: het moet wel realistisch blijven want rare dingen verzinnen kan iedereen en daar leer je niet zoveel van ;)

Schrijf de standpunten op bij stap 1.

Klassikaal - Standpunten
Verken even kort hoe het ging en welke denkrichtingen de leerlingen op zijn gegaan. Laat de groepjes die willen, kort wat delen.

Wie nog niet veel standpunten had verzameld, heeft nu de tijd om nog wat aan te vullen van wat hij hoort van zijn klasgenoten  ;)  Dat is oké! 
Er moeten straks voldoende standpunten per groepje zijn.

Klassikaal

Nu we heel veel meningen over dit onderwerp hebben verzameld, zoeken we samen naar het absolute kookpunt. Welke reactie, mening of welk gedrag is het heftigst dat we kunnen verzinnen? Noteer deze allemaal op je werkblad.  

Zorg wel dat het reëel blijft en geen fantasie verzinsels wordt ;)

Kookpunt = De heftigste reactie die we samen kunnen bedenken!  De absolute bovengrens!

In groepjes
Nu we het nulpunt en kookpunt hebben én veel verschillende standpunten kunnen we op het werkblad door met stap 2! De groepjes knippen al hun standpunten uit. 

Vervolgens gaan ze met elkaar kijken welke 5 standpunten er passen tussen het nulpunt en kookpunt. 

Tip voor groepjes: het kan prettig zijn om dezelfde groepjes te hanteren. Je zou ook kunnen kiezen voor nieuwe groepjes. Zo krijg je nieuwe standpunten bij andere leerlingen. Je weet zelf wat het beste werkt met jouw groep. 

 

In groepjes
De leerlingen leggen de knipsels op tafel en zoeken samen naar een logische opbouw van nulpunt naar kookpunt. Van onder naar boven. 

Leg uit wat er bedoeld wordt met 'kookpunt'. Dus van een gemoeddelijke mening naar de meest pittige mening.

Laat ze maar flink schuiven en met elkaar in dialoog uitvogelen wat een logische volgorde zou zijn.

In groepjes

Stap 3:
Als er vijf goede stappen zijn, schrijft iedereen deze over op zijn eigen werkblad naast de thermometer.
Dus: in de volgorde die ze hebben bedacht van nul- naar kookpunt!

Thermometer invullen
Iedereen heeft nu een werkblad met nulpunt – standpunten – kookpunt
We gaan nu zelf kijken waar je zelf zit op deze thermometer!

Hoe hoog is jouw temperatuur bij dit onderwerp?  Bekijk zelf alle standpunten goed en kleur op de thermometer waar jouw mening zit!

Uitwisselen en afronding

Na het invullen ronden we de les af met uitwisselen.

Optie 1 : in dialoog
Daag de leerlingen uit om in de klas op zoek te gaan naar iemand met een andere thermometer. Voer een gesprek over wat jullie verschillen en overeenkomsten zijn over dit onderwerp. Iedereen heeft een andere mening over het onderwerp en dat is ok! Durven jullie elkaar te vertellen over jullie mening en waar je grenzen liggen?

Optie 2: klassikaal afronden
Sluit de les af door klassikaal terug te kijken op de oefening.
Benoem een aantal verschillen en overeenkomsten over dit onderwerp en vraag leerlingen die iets willen delen om dat te doen.  Iedereen heeft een eigen mening over het onderwerp en dat is heel ok!

Leg uit dat het belangrijk is om elkaars grenzen af en toe te horen en te waarderen. Je hoeft niet altijd een ander te overtuigen! Misschien zijn er nu meer  leerlingen die willen vertellen hoe zij hun thermometer hebben ingekleurd.
Geef hen de ruimte.

Vertel ook over jouw thermometer. Waar zit jouw mening als docent eigenlijk?

Tip 1:
Hang de thermometers ergens zichtbaar op! Zo zie je de klassentemperatuur over het gekozen onderwerp.

Tip 2: 

Doe deze oefening over een tijdje opnieuw over hetzelfde onderwerp. Door hetzelfde onderwerp te kiezen, kun je mooi vergelijken of meningen anders zijn! Spreekt het onderwerp dan niet meer zo aan? Kies iets anders!

Lege slide

Gebruik deze slide om evt. zelf iets toe te voegen.