PO - Bovenbouw - Vrijheid
1 / 23
Lesduur is: 80 minIntroductie
Deze les staat in het teken van vrijheid! De laatste tijd horen we steeds vaker om ons heen dat we in Nederland in een ‘vrij’ land leven. Vrij om te zeggen wat je denkt, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.
Het is ook niet voor niets dat ‘Vrijheid’ samen met ‘Solidariteit’ en ‘Gelijkheid’ behoort tot de drie kernwaarden van de Nederlandse samenleving. Toch voelt het met de huidige spanningen in de samenleving en de oorlog in Oost-Europa soms of ‘vrijheid’ niet meer zo vanzelfsprekend is. Hoe zorgen we voor onze vrijheid en wat is vrijheid precies?
Instructies
In duo's en klassikaal
In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen. Dit doen we door het gebruik van verschillende stellingen die we bespreken aan de hand van meningkaarten.
De stellingen in deze les gaan over drie thema’s.
Elke thema (deel) heeft 3 stellingen:
Deel 1) Vrijheid om te zijn wie je bent
Deel 2) Vrijheid om te zeggen wat je wilt
Deel 3) Vrijheid om te doen wat je wilt
Kies één van de drie thema’s of behandel ze allemaal. Je kunt deze dialoogles ook in delen geven en dus een aantal keer terug laten komen.
Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan. Gebruik hiervoor de laatste (lege )slide achteraan de les.
Bij elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd.
Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden.
Deze informatie is een richtlijn, wellicht gaat jullie gesprek ergens anders over. Wil je zelf kennis en informatie toevoegen? Dat kan natuurlijk.
Doel van de les
Met elkaar in dialoog gaan over maatschappelijke vraagstukken die te maken hebben met het thema ‘vrijheid’. Wat vind jij en wat vind ik en hoe verhoudt zich dat tot elkaar? Het verkennen van het woord vrijheid: welke betekenis dit heeft voor ieder? Verkennen waarom je samen vrijheid moet waarborgen.
Werkvormen
Meningkaarten-spel, individueel en klassikaal dialoog
Benodigdheden / voorbereiding
Bijlagen
MeningKaartjes
Kennis/competenties/vaardigheden
Bewustwording, zelfbewustzijn, empathie, betrokkenheid, actief luisteren, mening delen, zelfkennis.
Leerdoelen
De leerling…
...oefent met interviewtechnieken (zoals: actief luisteren, hoor en wederhoor, doorvragen, terugkoppelen en tekst samenvatten)
...oefent met zijn/haar mening te verwoorden
...oefent met actief luisteren naar de mening van de ander
…neemt actief deel aan een groepsgesprek over een maatschappelijk vraagstuk gekoppeld aan het thema vrijheid
…kan een eigen interpretatie van de term vrijheid verwoorden
…heeft kennis opgedaan over verschillende meningen rondom maatschappelijke vraagstukken gekoppeld aan het thema vrijheid
Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:
In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen. Dit doen we door het gebruik van verschillende stellingen die we bespreken aan de hand van meningkaarten.
De stellingen in deze les gaan over drie thema’s.
Elke thema (deel) heeft 3 stellingen:
Deel 1) Vrijheid om te zijn wie je bent
Deel 2) Vrijheid om te zeggen wat je wilt
Deel 3) Vrijheid om te doen wat je wilt
Kies één van de drie thema’s of behandel ze allemaal. Je kunt deze dialoogles ook in delen geven en dus een aantal keer terug laten komen.
Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan. Gebruik hiervoor de laatste (lege )slide achteraan de les.
Bij elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd.
Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden.
Deze informatie is een richtlijn, wellicht gaat jullie gesprek ergens anders over. Wil je zelf kennis en informatie toevoegen? Dat kan natuurlijk.
Doel van de les
Met elkaar in dialoog gaan over maatschappelijke vraagstukken die te maken hebben met het thema ‘vrijheid’. Wat vind jij en wat vind ik en hoe verhoudt zich dat tot elkaar? Het verkennen van het woord vrijheid: welke betekenis dit heeft voor ieder? Verkennen waarom je samen vrijheid moet waarborgen.
Werkvormen
Meningkaarten-spel, individueel en klassikaal dialoog
Benodigdheden / voorbereiding
- Ieder duo heeft MeningKaartjes nodig, er staan 2 sets op de print
- Scharen om de kaartjes uit te knippen
Bijlagen
MeningKaartjes
Kennis/competenties/vaardigheden
Bewustwording, zelfbewustzijn, empathie, betrokkenheid, actief luisteren, mening delen, zelfkennis.
Leerdoelen
De leerling…
...oefent met interviewtechnieken (zoals: actief luisteren, hoor en wederhoor, doorvragen, terugkoppelen en tekst samenvatten)
...oefent met zijn/haar mening te verwoorden
...oefent met actief luisteren naar de mening van de ander
…neemt actief deel aan een groepsgesprek over een maatschappelijk vraagstuk gekoppeld aan het thema vrijheid
…kan een eigen interpretatie van de term vrijheid verwoorden
…heeft kennis opgedaan over verschillende meningen rondom maatschappelijke vraagstukken gekoppeld aan het thema vrijheid
Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:
- Kerndoel 1. Veilige schoolcultuur:
- Zorgen voor een veilige schoolomgeving met aandacht voor diversiteit en inclusie.
- Stimuleren van kritische denkvaardigheden, morele en ethische oordeelsvorming en het offline en online respectvol communiceren daarover.
- Samen met leerlingen vormgeven van een democratische cultuur
- Kerndoel 2. Diversiteit:
- In gedrag rekening houden met ervaringen en perspectieven van anderen.
- Kerndoel 3. Democratische waarden:
- Kennis over de ontwikkeling en de betekenis van de democratische waarden vrijheid, gelijkheid en solidariteit.
- Verkennen van de grenzen aan vrijheid, gelijkheid en solidariteit op individueel, collectief en planetair niveau.
- Verkennen op basis van morele en ethische perspectieven wat rechtvaardigheid en met verantwoordelijkheid handelen betekent voor jezelf
- Afwegen hoe het eigen handelen effect heeft op de omgeving en het welzijn van anderen, nu en in de toekomst.
- Kerndoel 5. Democratische betrokkenheid
- Communiceren op een respectvolle wijze
- Kerndoel 6. Maatschappelijke vraagstukken:
- Uitdrukken van persoonlijke idealen en opvattingen.
- Reflecteren hoe de eigen identiteit en waarden het handelen kunnen beïnvloeden.
- Verkennen welke individuele en collectieve bijdragen aan oplossingen mogelijk zijn.
Werkbladen
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Introductie
Deze les staat in het teken van vrijheid!
De laatste tijd horen we steeds vaker om ons heen dat we in Nederland in een ‘vrij’ land leven. Vrij om te zeggen wat je denkt, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.
In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf belangrijk vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.
Deze stellingen gaan over drie thema’s
1) Vrijheid om te zijn wie je bent
2) Vrijheid om te zeggen wat je wilt
3) Vrijheid om te doen wat je wilt
Kies één van de drie thema’s, of speel ze allemaal! Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan. (Gebruik hiervoor de laatste (lege) slide.)
Na elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd. Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden.
Deze les staat in het teken van vrijheid!
De laatste tijd horen we steeds vaker om ons heen dat we in Nederland in een ‘vrij’ land leven. Vrij om te zeggen wat je denkt, vrij om eigen keuzes te maken en vrij om te zijn wie je bent.
In deze les verkennen we wat vrijheid is, wat jullie zelf belangrijk vinden en tot slot hoe en waarom je samen vrijheid moet waarborgen.
Deze stellingen gaan over drie thema’s
1) Vrijheid om te zijn wie je bent
2) Vrijheid om te zeggen wat je wilt
3) Vrijheid om te doen wat je wilt
Kies één van de drie thema’s, of speel ze allemaal! Voeg eventueel stellingen toe, haal weg wat niet bij je groep past of pas stellingen aan. (Gebruik hiervoor de laatste (lege) slide.)
Na elke stelling is er een INFO/UITLEG toegevoegd. Hiermee kun je in je klas elke stelling en dialoog afronden.
Slide 2 - Tekstslide
Wat is vrijheid?
Kijk, daar begint het al… deze vraag is heel moeilijk te beantwoorden want vrijheid bestaat er op verschillende vlakken en op verschillende manieren. Kun je je bijvoorbeeld vrij (in je gedachten) voelen als je opgesloten zit? En wat als je in een dictatuur leeft maar dat zelf niet weet, voel je je dan vrij? Ben je het dan ook? Is vrijheid misschien ook een gevoel van jezelf?
In een samenleving zijn er voor elke vorm van vrijheid afspraken en regels nodig om die vrijheid te waarborgen. In Nederland vinden we dat heel belangrijk! Maar, regels...? Da's toch het tegenovergestelde van vrijheid? Tja… zo eenvoudig is het dus blijkbaar niet.
Kijk, daar begint het al… deze vraag is heel moeilijk te beantwoorden want vrijheid bestaat er op verschillende vlakken en op verschillende manieren. Kun je je bijvoorbeeld vrij (in je gedachten) voelen als je opgesloten zit? En wat als je in een dictatuur leeft maar dat zelf niet weet, voel je je dan vrij? Ben je het dan ook? Is vrijheid misschien ook een gevoel van jezelf?
In een samenleving zijn er voor elke vorm van vrijheid afspraken en regels nodig om die vrijheid te waarborgen. In Nederland vinden we dat heel belangrijk! Maar, regels...? Da's toch het tegenovergestelde van vrijheid? Tja… zo eenvoudig is het dus blijkbaar niet.
Slide 3 - Tekstslide
Klassensafspraken
Het is belangrijk om afspraken te maken over hoe je in de klas met elkaars mening omgaat. Er zijn namelijk altijd verschillen, zowel bij kleine als bij grote onderwerpen.
Het is belangrijk dat je je altijd bewust bent van je eigen standpunt en openstaat voor mening van de ander. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar is soms nog knap lastig. Het vormen en uiten van een mening is geen wedstrijdje ‘meeste stemmen gelden’. Er is altijd ruimte voor verschillende meningen.
Naar elkaar luisteren, elkaar begrijpen, maar het helemaal niet eens zijn… dat kan!
Maak afspraken over:
Hebben jullie al een set klassenafspraken of dialoogafspraken gemaakt? Perfect! Haal deze erbij. Zo niet, dan kan het handig zijn om eerst de les Pittige Gesprekken te doen.
Het is belangrijk om afspraken te maken over hoe je in de klas met elkaars mening omgaat. Er zijn namelijk altijd verschillen, zowel bij kleine als bij grote onderwerpen.
Het is belangrijk dat je je altijd bewust bent van je eigen standpunt en openstaat voor mening van de ander. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar is soms nog knap lastig. Het vormen en uiten van een mening is geen wedstrijdje ‘meeste stemmen gelden’. Er is altijd ruimte voor verschillende meningen.
Naar elkaar luisteren, elkaar begrijpen, maar het helemaal niet eens zijn… dat kan!
Maak afspraken over:
- Elkaar uit laten praten.
- Hoe luisteren we naar elkaar?
- Op je beurt wachten.
- Wat doen we als iemand echt even heel kwaad wordt?
- Hoe voegen we de mening van de iets meer verlegen klasgenoten toe?
- Wat gebeurt er als iemand zich niet aan de afspraken houdt?
Slide 4 - Tekstslide
Meningspel
Verdeel de klas in duo’s.
Elk duo krijgt 5 kaarten.
Elk duo krijgt 5 kaarten.
1. SUPER EENS (GROEN)
2. Eens (BLAUW)
3. Oneens (ORANJE)
4. HELEMAAL ONEENS (ROOD)
5. Geen mening (GRIJS)
We gaan vrijheid van verschillende kanten bekijken. Na elke stelling heb je met je duo kort de tijd (1 à 2 minuten) om deze samen te bespreken en een keus te maken tussen de kaarten.
Zijn jullie het meteen samen eens of oneens? Dan is het makkelijk kiezen.
Zitten jullie nog niet op een lijn?
Ga in dialoog!
Zoals je ziet hebt je naast ‘geen mening’, ‘eens‘ en ‘oneens’ ook de kaarten ‘HELEMAAL ONEENS’ en ‘ SUPER EENS’. Deze gebruik je als je echt een duidelijke mening hebt.
Belangrijk: jullie moeten samen één kaart kiezen! Leg deze kaart goed zichtbaar voor jullie op tafel.
Slide 5 - Tekstslide
Open dialoog & actief luisteren
Het is superbelangrijk dat we geen discussie gaan voeren en elkaar gaan proberen te overtuigen van elkaars mening, maar dat we een ‘open dialoog’ voeren.
Wat is dat precies en hoe doe je dat?
Wat we met een open dialoog bedoelen, is dat je luistert naar de ander met oprechte nieuwsgierigheid. Je stelt krachtige, goede vragen waardoor je elkaar écht probeert te begrijpen. Je probeert bij de essentie van de mening van de ander te komen. Dat is best lastig maar je kan het oefenen! Daarbij is ‘actief luisteren’ automatisch heel belangrijk: iemand aankijken, samenvatten en doorvragen.
Door bijvoorbeeld te vragen:
“Wat bedoel je precies met…”
“Als ik het goed begrijp bedoel jij...(samenvatting)”
“Waarom betekent dat voor jou zoveel?”
“Hoe voel je je daarbij?”
"Hoe weet je dat? (waar komt een mening vandaan?)
“Waarom vind/denk je dat, denk je?”
Uitdaging: probeer gesloten vragen, waarbij de ander alleen met ja of nee kan antwoorden, te vermijden!
Let’s go!
Het is superbelangrijk dat we geen discussie gaan voeren en elkaar gaan proberen te overtuigen van elkaars mening, maar dat we een ‘open dialoog’ voeren.
Wat is dat precies en hoe doe je dat?
Wat we met een open dialoog bedoelen, is dat je luistert naar de ander met oprechte nieuwsgierigheid. Je stelt krachtige, goede vragen waardoor je elkaar écht probeert te begrijpen. Je probeert bij de essentie van de mening van de ander te komen. Dat is best lastig maar je kan het oefenen! Daarbij is ‘actief luisteren’ automatisch heel belangrijk: iemand aankijken, samenvatten en doorvragen.
Door bijvoorbeeld te vragen:
“Wat bedoel je precies met…”
“Als ik het goed begrijp bedoel jij...(samenvatting)”
“Waarom betekent dat voor jou zoveel?”
“Hoe voel je je daarbij?”
"Hoe weet je dat? (waar komt een mening vandaan?)
“Waarom vind/denk je dat, denk je?”
Uitdaging: probeer gesloten vragen, waarbij de ander alleen met ja of nee kan antwoorden, te vermijden!
Let’s go!
Slide 6 - Tekstslide
DEEL 1: Vrijheid om te zijn wie je bent!
Je mag zijn wie je bent in Nederland! Deze vrijheid is zelfs opgenomen in de wet. Zo mag je geloven wat je wil, heb je het recht om je eigen levensstijl te bepalen, mag je houden van wie je wil, en ben je de baas over je eigen lichaam. Niemand kan je over bovengenoemde punten opleggen wat je moet doen. In Nederland is dit een belangrijke vorm van vrijheid.
Dat klinkt allemaal heel mooi op papier, maar in de echte wereld zijn er toch wel wat situaties te bedenken waar het misschien een beetje schuurt…
Er volgen nu drie stellingen waar je je mening op kan geven.
Kies de kaart die voor jou het beste past.
Er is geen goed of fout, het gaat om je mening!
Je mag zijn wie je bent in Nederland! Deze vrijheid is zelfs opgenomen in de wet. Zo mag je geloven wat je wil, heb je het recht om je eigen levensstijl te bepalen, mag je houden van wie je wil, en ben je de baas over je eigen lichaam. Niemand kan je over bovengenoemde punten opleggen wat je moet doen. In Nederland is dit een belangrijke vorm van vrijheid.
Dat klinkt allemaal heel mooi op papier, maar in de echte wereld zijn er toch wel wat situaties te bedenken waar het misschien een beetje schuurt…
Er volgen nu drie stellingen waar je je mening op kan geven.
Kies de kaart die voor jou het beste past.
Er is geen goed of fout, het gaat om je mening!
Slide 7 - Tekstslide
Stelling 1.1: Je mag je altijd kleden hoe je wil
Bespreken & kiezen ! (in duo's)
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.
Loop als docent rond, zo zie je welke duo’s er snel een keus maken en welke leerlingen er wat langer over doen en in gesprek zijn. Ook kun je de interactie tijdens het duogesprek goed observeren. Dit is handig als je leerlingen straks aan het woord wil laten.
INFO/UITLEG: Met deze vraag wordt bespreekbaar dat media/vrienden/ouders allemaal op een andere manier invloed hebben op je keuzes. Hoe zit dat bij jou? Zeggen je ouders bijvoorbeeld weleens dat je dingen niet moet dragen? Reageren klasgenoten weleens op je uiterlijk? en hoe voelt dat?
En je kleedt je automatisch ook wel een beetje naar hoe het 'hoort'. Oftewel, naar wat de norm is. Want je gaat natuurlijk niet met een onderbroek op je hoofd naar de supermarkt, dat zou een beetje gek zijn.
Bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.
Loop als docent rond, zo zie je welke duo’s er snel een keus maken en welke leerlingen er wat langer over doen en in gesprek zijn. Ook kun je de interactie tijdens het duogesprek goed observeren. Dit is handig als je leerlingen straks aan het woord wil laten.
GEBRUIK ONDERSTAANDE INFO EVENTUEEL OM DE LEERLINGDIALOOG TE BEGELEIDEN:
En je kleedt je automatisch ook wel een beetje naar hoe het 'hoort'. Oftewel, naar wat de norm is. Want je gaat natuurlijk niet met een onderbroek op je hoofd naar de supermarkt, dat zou een beetje gek zijn.
Slide 8 - Tekstslide
Klassikaal bespreken/in dialoog:
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw). Probeer zo veel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.
…Zijn er nog dringende opmerkingen? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven.
Bespreek met de klas een aantal meningen. Kijk goed naar de kaarten die gekozen zijn. Er zijn duidelijke meningen (rood en groen) maar ook wat minder felle (oranje en blauw). Probeer zo veel mogelijk leerlingen te betrekken bij de dialoog. Vergeet de ‘geen mening-leerlingen’ niet! Vraag hen waarom ze geen mening hebben of wat ze lastig vonden aan deze stelling om een keus te maken.
…Zijn er nog dringende opmerkingen? Laat deze leerlingen kort aan het woord en zorg dat iedereen die wil zijn mening kan geven.
Slide 9 - Tekstslide
Stelling 1.2: Bedrijven mogen mensen met tatoeages weigeren
Stap 1. In tweetallen: bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog: Wat vinden jullie? Welke meningen hebben we allemaal? Wat kunnen we van elkaars visie leren?
INFO/UITLEG:
Werkgevers hebben in Nederland de vrijheid om in specifieke gevallen bepaalde vormen van levensstijl niet zichtbaar te willen laten zien binnen hun organisatie. Dit is echter een regel van het bedrijf en deze moet goed onderbouwd zijn. Werknemers hebben op hun beurt weer de keus om wel of niet bij het bedrijf te werken. Het is dus aan de werkgever, en GEEN regel in Nederland. Daarnaast is het zomaar uitsluiten van werknemers op basis van uiterlijke kenmerken NIET toegestaan in Nederland. Dit valt onder Artikel 1: Gelijke behandeling en discriminatieverbod
Ingewikkeld... wat denken jullie?
Stap 1. In tweetallen: bespreek de stelling en maak een samen keuze in ca. 2 minuten! Leg de kaart die jullie kiezen zichtbaar op tafel.
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog: Wat vinden jullie? Welke meningen hebben we allemaal? Wat kunnen we van elkaars visie leren?
INFO/UITLEG:
Werkgevers hebben in Nederland de vrijheid om in specifieke gevallen bepaalde vormen van levensstijl niet zichtbaar te willen laten zien binnen hun organisatie. Dit is echter een regel van het bedrijf en deze moet goed onderbouwd zijn. Werknemers hebben op hun beurt weer de keus om wel of niet bij het bedrijf te werken. Het is dus aan de werkgever, en GEEN regel in Nederland. Daarnaast is het zomaar uitsluiten van werknemers op basis van uiterlijke kenmerken NIET toegestaan in Nederland. Dit valt onder Artikel 1: Gelijke behandeling en discriminatieverbod
Ingewikkeld... wat denken jullie?
Slide 10 - Tekstslide
Stelling 1.3: Als je je op school raar gedraagt is het niet heel gek dat je gepest wordt.
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
Slide 11 - Tekstslide
Deel 2: Vrijheid om te zeggen wat je wil!
Er wonen in Nederland veel verschillende mensen. Iedereen heeft in Nederland recht op zijn/haar eigen mening en mag deze ook uiten. Dit mag je vinden, uitspreken of schrijven. Ook heb je het recht om te protesteren. Maar hoe zit dat dan met rekening houden met anderen?
Er wonen in Nederland veel verschillende mensen. Iedereen heeft in Nederland recht op zijn/haar eigen mening en mag deze ook uiten. Dit mag je vinden, uitspreken of schrijven. Ook heb je het recht om te protesteren. Maar hoe zit dat dan met rekening houden met anderen?
Slide 12 - Tekstslide
Stelling 2.1: Je kunt niet altijd zeggen wat je wil
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze vraag gaat over het recht om te zeggen wat je wil. Je hebt in Nederland de vrijheid om je te uiten. Vrijheid van meningsuiting... wat is dat ook alweer precies?
Het recht op vrijheid van meningsuiting betekent dat je mag denken, zeggen en schrijven wat je wilt, dat je mag lezen, luisteren en kijken wat je wilt, en dat je overal informatie mag verzamelen, want op basis daarvan kun je een mening vormen.
Maar je mag hierbij geen wetten overtreden, er zitten dus wel grenzen aan deze vrijheid. Je mag niet iemand bewust beledigen op basis van afkomst, levensovertuiging, handicap of seksuele voorkeur. En je mag ook niet anderen openbaar aanzetten tot discriminatie, haat of geweld.
De vrijheid om te zeggen wat je vindt of denkt is soms iets anders dan je houden aan gedragsafspraken die belangrijk zijn om goed en fijn met elkaar te kunnen omgaan. Denk bijvoorbeeld aan de afspraken op school, de buurt of thuis. Je zal niet overal zomaar altijd zeggen wat je vindt.
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze vraag gaat over het recht om te zeggen wat je wil. Je hebt in Nederland de vrijheid om je te uiten. Vrijheid van meningsuiting... wat is dat ook alweer precies?
Het recht op vrijheid van meningsuiting betekent dat je mag denken, zeggen en schrijven wat je wilt, dat je mag lezen, luisteren en kijken wat je wilt, en dat je overal informatie mag verzamelen, want op basis daarvan kun je een mening vormen.
Maar je mag hierbij geen wetten overtreden, er zitten dus wel grenzen aan deze vrijheid. Je mag niet iemand bewust beledigen op basis van afkomst, levensovertuiging, handicap of seksuele voorkeur. En je mag ook niet anderen openbaar aanzetten tot discriminatie, haat of geweld.
De vrijheid om te zeggen wat je vindt of denkt is soms iets anders dan je houden aan gedragsafspraken die belangrijk zijn om goed en fijn met elkaar te kunnen omgaan. Denk bijvoorbeeld aan de afspraken op school, de buurt of thuis. Je zal niet overal zomaar altijd zeggen wat je vindt.
Slide 13 - Tekstslide
Stelling 2.2: Online ben je veel vrijer om te zeggen wat je denkt
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG: Deze dialoog zou moeten gaan over of je online alles zomaar kan plaatsen. Ben je juist vrijer of voorzichtiger? Hoe denken de leerlingen over het geven van commentaar op klasgenoten? Wat zien ze bij anderen? En wat er eenmaal op het internet is geplaatst, dat blijft op het internet. Natuurlijk kun je anoniem heel veel doen, maar is alles online altijd terug te vinden? Hoe verstandig is het om online alles te zeggen wat je denkt?
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG: Deze dialoog zou moeten gaan over of je online alles zomaar kan plaatsen. Ben je juist vrijer of voorzichtiger? Hoe denken de leerlingen over het geven van commentaar op klasgenoten? Wat zien ze bij anderen? En wat er eenmaal op het internet is geplaatst, dat blijft op het internet. Natuurlijk kun je anoniem heel veel doen, maar is alles online altijd terug te vinden? Hoe verstandig is het om online alles te zeggen wat je denkt?
Slide 14 - Tekstslide
Stelling 2.3: Kranten en nieuwssites mogen alles zeggen wat ze willen
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG: De media heeft de vrijheid om altijd onafhankelijk te schrijven. Dat is iets anders dan de waarheid. Maar WAT de ‘waarheid’ dan is, wordt de laatste tijd steeds vaker in twijfel getrokken.
Er ontstaan discussies over de media, hun daadwerkelijke onafhankelijkheid en welke bronnen je nog wel kunt vertrouwen. Hoe denken de leerlingen hierover? Hoe weet je welke nieuwssites je wel en niet kunt volgen? Waar haal jij je informatie vandaan?
Hebben de media zoals het NOS-journaal of de kranten een verantwoordelijkheid om altijd de waarheid te schrijven? Meningen zijn toch nooit waarheden?
En mogen kranten dan minder schrijven dan roddelbladen?
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG: De media heeft de vrijheid om altijd onafhankelijk te schrijven. Dat is iets anders dan de waarheid. Maar WAT de ‘waarheid’ dan is, wordt de laatste tijd steeds vaker in twijfel getrokken.
Er ontstaan discussies over de media, hun daadwerkelijke onafhankelijkheid en welke bronnen je nog wel kunt vertrouwen. Hoe denken de leerlingen hierover? Hoe weet je welke nieuwssites je wel en niet kunt volgen? Waar haal jij je informatie vandaan?
Hebben de media zoals het NOS-journaal of de kranten een verantwoordelijkheid om altijd de waarheid te schrijven? Meningen zijn toch nooit waarheden?
En mogen kranten dan minder schrijven dan roddelbladen?
Slide 15 - Tekstslide
Deel 3: Vrijheid om te doen wat je wil
"Vrijheid, dat is gewoon doen waar je zin in hebt!" Eeeeh, ja én nee. Je kunt tot op zekere hoogte doen wat je wil in Nederland, maar voor sommige dingen zijn er afspraken en regels. Deze zijn belangrijk om de vrijheid van iedereen te waarborgen!
In Nederland moet iedereen zich veilig kunnen voelen in de openbare ruimte. Dus daar zijn regels waar je je aan moet houden. Zo zijn er een aantal dingen die misschien toch niet zomaar kunnen.
"Vrijheid, dat is gewoon doen waar je zin in hebt!" Eeeeh, ja én nee. Je kunt tot op zekere hoogte doen wat je wil in Nederland, maar voor sommige dingen zijn er afspraken en regels. Deze zijn belangrijk om de vrijheid van iedereen te waarborgen!
In Nederland moet iedereen zich veilig kunnen voelen in de openbare ruimte. Dus daar zijn regels waar je je aan moet houden. Zo zijn er een aantal dingen die misschien toch niet zomaar kunnen.
Slide 16 - Tekstslide
Stelling 3.1: Je moet je altijd aan de regels houden!
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG: Deze vraag gaat onder andere over zelfstandig (kritisch) nadenken. Moet je altijd doen wat er wordt opgedragen, of is het belangrijk om zelf na te blijven denken?
Bespreek na deze dialoog dat het belangrijk is om je informatie altijd te checken en goed te weten waarom regels en wetten er zijn. Zo ben je op de hoogte en kun je ook de vrijheid voelen om zelf keuzes te maken met betrekking tot die regels.
Slide 17 - Tekstslide
Stelling 3.2: Ik hoef geen rekening te houden met anderen
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze stelling verkent de verschillen tussen iets doen voor jezelf of iets doen omdat je rekening houdt met een ander. Hoe denken de leerlingen hierover en waar verschillen ze van mening?
Voor de ene leerling kan het veel vrijer voelen om juist rekening te houden met anderen, terwijl een ander dit moeilijk vindt. Deze verschillen hebben te maken met je persoonlijke voorkeur. Het één is niet slechter dan het ander.
Benoem in deze dialoog juist de verschillen die er zijn in het ervaren van wat vrijheid is. Iedereen is immers ook vrij om anders te zijn!
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
Deze stelling verkent de verschillen tussen iets doen voor jezelf of iets doen omdat je rekening houdt met een ander. Hoe denken de leerlingen hierover en waar verschillen ze van mening?
Voor de ene leerling kan het veel vrijer voelen om juist rekening te houden met anderen, terwijl een ander dit moeilijk vindt. Deze verschillen hebben te maken met je persoonlijke voorkeur. Het één is niet slechter dan het ander.
Benoem in deze dialoog juist de verschillen die er zijn in het ervaren van wat vrijheid is. Iedereen is immers ook vrij om anders te zijn!
Slide 18 - Tekstslide
Stelling 3.2: Je moet altijd doen wat er gezegd wordt
Stap 1. In tweetallen
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
Stap 2. Klassikaal bespreken/in dialoog
INFO/UITLEG:
Deze dialoog zou moeten gaan over het verschil tussen het opvolgen van gezag of zelfstandig (kritisch) nadenken. En hoe dit zich tot elkaar verhoudt.We kunnen er in Nederland van uitgaan dat agenten en anderen mensen met gezag het ‘juiste’ doen en dat opvolgen van een instructie dus goed is. Maar dat is iets anders dan ‘een politieagent heeft altijd gelijk’.
Wat vinden jullie daarvan?
Kun je agenten altijd vertrouwen?
En hoe zit dat eigenlijk in andere landen? Moet je daar ook doen wat agenten zeggen?
Is daar een verschil?
Slide 19 - Tekstslide
Best ingewikkeld, die vrijheid…
Afsluiting
Vrijheid? Eenvoudig is het niet.
Maar wel heel erg mooi en belangrijk!
In Nederland is vrijheid gelukkig al heel lang een belangrijke kernwaarde waar iedereen hard voor werkt! De overheid doet haar best om vrijheid zo goed mogelijk te waarborgen. Op school heb je in ieder geval de mogelijkheid om over vrijheid en dit soort onderwerpen te praten en je mening te geven. Dat is niet in alle landen in de wereld vanzelfsprekend.
Twee afsluitende vragen voor de klas:
Hoe zouden we er samen voor kunnen zorgen dat iedereen zich vrij voelt?
Hoe kunnen we beter rekening houden met elkaar en wat zou jij hier zelf in kunnen veranderen?
TIP 1: Laat de leerlingen hier individueel over nadenken en dat opschrijven. Verzamel de briefjes en laat het onderwerp even bezinken. Kom er een volgende les op terug en maak concrete afspraken en doelen zodat iedereens vrijheid wordt gewaarborgd in jullie groep!
TIP 2: Deel de uitkomsten met je collega's van beeldende vorming en vraag of deze een inspirerende postercampagne wil opzetten voor de hele school!
Afsluiting
Vrijheid? Eenvoudig is het niet.
Maar wel heel erg mooi en belangrijk!
In Nederland is vrijheid gelukkig al heel lang een belangrijke kernwaarde waar iedereen hard voor werkt! De overheid doet haar best om vrijheid zo goed mogelijk te waarborgen. Op school heb je in ieder geval de mogelijkheid om over vrijheid en dit soort onderwerpen te praten en je mening te geven. Dat is niet in alle landen in de wereld vanzelfsprekend.
Twee afsluitende vragen voor de klas:
Wanneer voelen jullie je echt vrij?
Is dat bijvoorbeeld als de wind door je haren wappert op het strand? Of wanneer je danst, of wanneer je klaar bent met al je klussen en huiswerk?
Hoe zouden we er samen voor kunnen zorgen dat iedereen zich vrij voelt?
Hoe kunnen we beter rekening houden met elkaar en wat zou jij hier zelf in kunnen veranderen?
TIP 1: Laat de leerlingen hier individueel over nadenken en dat opschrijven. Verzamel de briefjes en laat het onderwerp even bezinken. Kom er een volgende les op terug en maak concrete afspraken en doelen zodat iedereens vrijheid wordt gewaarborgd in jullie groep!
TIP 2: Deel de uitkomsten met je collega's van beeldende vorming en vraag of deze een inspirerende postercampagne wil opzetten voor de hele school!
Slide 20 - Tekstslide
Klassikale reflectie
Bespreek de les klassikaal na. Maak eventueel gebruik van de onderstaande vragen:
Bespreek de les klassikaal na. Maak eventueel gebruik van de onderstaande vragen:
- Wie vond de vragen, of sommige vragen, lastig?
- Wat vonden jullie van de onderwerpen?
- Heeft er iemand een nieuw inzicht gekregen door wat een klasgenoot heeft gezegd?
- Waarom zouden we hier vaker aandacht aan moeten besteden?
- Wie heeft het er later of thuis nog over gehad?
- Hoe vonden jullie deze les?
Slide 21 - Tekstslide
Tot slot
Vrijheid kun je letterlijk nemen, maar vrijheid zit eigenlijk ook diep van binnen.
Ze zeggen wel eens: 'Je kunt iemand alles afnemen behalve diens vrije gedachten.' Zolang jouw gedachten er zijn, kun jij ermee doen wat je wil. Die vrijheid verdwijnt nooit. Dus wees daar zuinig op!
Vrijheid kun je letterlijk nemen, maar vrijheid zit eigenlijk ook diep van binnen.
Ze zeggen wel eens: 'Je kunt iemand alles afnemen behalve diens vrije gedachten.' Zolang jouw gedachten er zijn, kun jij ermee doen wat je wil. Die vrijheid verdwijnt nooit. Dus wees daar zuinig op!
Slide 22 - Tekstslide
Evaluatie invullen? Graag!
We zijn bij Respect Foundation heel blij met alle reacties, tips en feedback op onze lessen. We zijn altijd op zoek naar verbeterpunten. Vul onderstaande vragenlijst in, als docent of samen met je klas! Klik op de link!
We zijn bij Respect Foundation heel blij met alle reacties, tips en feedback op onze lessen. We zijn altijd op zoek naar verbeterpunten. Vul onderstaande vragenlijst in, als docent of samen met je klas! Klik op de link!
Slide 23 - Tekstslide
Lege slide