VSO - Klimaat! Kom in actie

• Aardrijkskunde
• Mentorles
• +9
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Introductie

Het klimaat verandert, de aarde warmt op! Heel veel mensen -en op dit moment vooral jongeren- maken zich druk over wat de gevolgen hiervan zijn. Hoe ziet de toekomst eruit? Hoe ziet Nederland eruit als de zeespiegel stijgt? En stijgt deze echt zo hard? Klimaatverandering kunnen we niet meer ontkennen. Kijk maar naar alle stormen, overstromingen en smeltende ijskappen. Ondanks dat dit misschien als een grote verantwoordelijkheid voelt kunnen we zelf een positief verschil maken! Hoe... daar gaan jullie samen over nadenken! Kleine dingen doen er toe!

Instructies

Kennis:
De leerlingen...
... begrijpen dat actief handelen effect heeft
… begrijpen dat actief handelen inspirerend kan zijn
… hebben kennis van klimaat en de mening van klasgenoten

Vaardigheden:
... kunnen zichzelf uiten over klimaat
... oefenen met hun mening delen en onderbouwen
... luisteren naar elkaar
… oefenen met ideeën omzetten naar actief handelen

Houding:
Reflectief, zelfverzekerd, actief, en creatief.

Deze les vindt aansluiting bij de burgerschapsdomeinen & doelen van:
- Denk- en handelswijzen
- Duurzaamheid
- Democratische cultuur
- Solidariteit
- Vrijheid en gelijkheid

Het klimaat verandert, de aarde warmt op! Heel veel mensen -en op dit moment vooral jongeren- maken zich druk over wat de gevolgen hiervan zijn. Hoe ziet de toekomst eruit? Hoe ziet Nederland eruit als de zeespiegel stijgt? En stijgt deze echt zo hard?

Klimaatverandering kunnen we niet meer ontkennen. Kijk maar naar alle stormen, overstromingen en smeltende ijskappen. Ondanks dat dit misschien als een grote verantwoordelijkheid voelt kunnen we zelf een positief verschil maken!

Hoe... daar gaan jullie samen over nadenken! Kleine dingen doen er toe!

https:

Bekijk één van de volgende twee filmpjes: bepaal zelf welk filmpje het beste bij jouw klas past!

Dit eerste filmpje is een algemeen filmpje over de 'klimaatspijbelaars' van februari 2019.

Bespreek het filmpje met je klas.

Wat hebben jullie gezien? Wat hebben we allemaal in de media gehoord naar aanleiding van dit protest? Wat vind je van de term ‘klimaatspijbelaars’?

 

Bespreek vervolgens met de klas dat het makkelijk is om erover te praten en met vingers naar elkaar te wijzen. Maar wat kunnen we eigenlijk zélf doen voor een beter milieu?

In deze optie worden jongeren geconfronteerd met hun tegenstrijdige acties na het 'klimaatspijbelen'.

Bespreek dat het soms lastig is om te beseffen dat je zelf ook iets kunt doen. Veel mensen blijven hangen in de gedachte: “Wat maak één actie van mij nou uit? Dat maakt geen verschil.”

Dit is niet waar, elke stap is er eentje! Één actie of een voorbeeld kan er voor zorgen dat de maatschappij gaat veranderen. En bedenk je eens wat al die kleine acties bij elkaar opgeteld kunnen betekenen!

Brainstorm klassikaal over dingen die je zelf wél kunt doen om energie te besparen en bij te dragen aan een betere wereld. Noteer de brainstorm op het bord.

TIP: laat de voorbeelden en ideeën zoveel mogelijk uit de leerlingen zelf komen. Dit vergroot de kans dat deze opdracht echt iets van henzelf wordt.

Mocht de brainstorm toch stroef verlopen, doe dan zelf wat suggesties. Zoals: korter douchen, apparaten en lampen uitdoen die je niet gebruikt, fietsen in plaats van met de scooter of auto, afval scheiden, minder/geen vlees eten, als je toch met de auto moet, carpoolen, geen vuilnis/kauwgom op straat gooien, plastic flesjes oprapen in het park, de verwarming niet superhoog maar een extra trui aandoen, etc, etc.

Maak met de klas een bucketlist van bijvoorbeeld 5 (of meer?) dingen om zelf te doen om bij te dragen aan een beter klimaat en daag elkaar uit om dit klassikaal samen allemaal te doen voor… één week, twee weken, een maand? Wat vindt de klas zelf redelijk?

Volgers zijn in een ‘movement’ niet onbelangrijk. Betrek zoveel mogelijk anderen om mee te doen: Je broer, je zusjes, docenten, je ouders, je oude tante Truus en de knappe buurman met z’n dure auto, die kan ook best een keer op de fiets! Bring on the followers!

TIP: Doe deze les in afspraak met je collega van een paralelklas en maak er een pittige challenge van!

TIP 2: Doe zelf als docent ook mee!

De volgende keer dat je je klas ziet haal je de Bucketlist tevoorschijn.

Je vraagt je klas wie er wat heeft gedaan (of juist heeft gelaten) van de lijst.

Noteer het aantal leerlingen bij ieder onderwerp van de lijst.

Bijvoorbeeld:

10 x korter dan 10 minuten gedoucht

4 x geen vlees gegeten

10 x brommer laten staan.

Etc.

En vervolgens: hoeveel volgers hebben we klassikaal aan ons weten te binden?

Herhaal dit elke keer (kort bij de start van je les) voor zolang jullie hebben afgesproken. En tel de aantallen steeds op, tot jullie uiteindelijke eindscore. 

Eventueel kun je deze eindscore vergelijken met de parallelgroep als je er een challenge van hebt gemaakt. Welke klas verdient de klimaat-award van jullie tweeën??

Tip:  Het kan zijn dat een klas fanatiek aan de slag gaat en de aantallen hoog zijn.  

Het kan ook zijn dat leerlingen het juist absoluut niet doen. Je komt dan in een gesprek waar je probeert uit te zoeken waaróm leerlingen niet doen wat ze zelf belangrijk vinden. Dit kan het succes van de les in de weg zitten.

Context ontwikkelingspsychologie:

Jongeren op VO zijn in de ontwikkelingsfase op twee dingen gefocust:

1. Reputatie in de groep: hun status/populariteit en 
2. Autonomie, onaardig gezegd; ze zijn vooral met zichzelf bezig. Dat is geen ‘lelijke puberhouding’ maar een ontwikkelfase waardoor leerlingen moeite kunnen hebben ook echt daden bij woorden te voegen. 

Bespreek samen waarom de leerlingen het lastig vinden? Wat houdt ze tegen?  Wat hebben ze nodig? Wat vinden ze belangrijk?

Probeer je leerlingen echt te overtuigen dat je zelf aan de bak moet als je iets wil veranderen.

Als je als docent zelf hebt meegedaan (dingen wel hebt gedaan, of gelaten) kun je dit tegen ze uitspelen ;) Als ik het kan, kunnen jullie het toch zeker tien keer beter en sneller?!

Moedig nog een keer aan om mee te doen: hoeveel kunnen we samen voor elkaar krijgen?

Vul deze vragenlijst (9 vragen) zelf in of met je klas!
Wij zijn heel blij met alle reacties, tips en feedback.

Alvast bedankt!

Team educatie / Respect Foundation