VSO - 3 x Respect

• Burgerschap
• Maatschappijkunde
• +2
• Voortgezet speciaal onderwijs

Introductie

Respect is een woord dat op veel verschillende manieren wordt gebruikt. Ook de exacte betekenis is voor iedereen en in elke situatie anders. Om een goede start te maken met dit begrip gaan we het van drie kanten bekijken. Respect voor jezelf, voor elkaar en voor de omgeving. Respect gaat in de kern over elkaar in je waarde te laten en er vertrouwen in te hebben dat een ander jou hoe dan ook respecteert. Vertrouwen is hierin een belangrijk basis-ingrediënt. Deze lessenreeks heeft daarom vertrouwen als onderliggend thema. Het vertrouwen in jezelf, elkaar en de omgeving. In de drie verschillende delen wordt hier aandacht aan besteed.

Instructies

Praktisch
De les 3x Respect gaat over respect voor jezelf, respect voor elkaar en respect voor de omgeving. De les bestaat uit drie delen van ieder ongeveer 20 minuten. Bij de les is een klik-klare presentatie voor op het digibord beschikbaar die jou en je leerlingen door de les begeleidt. Lees de begeleidende docententeksten en tips bij alle slides. De leerlingen gaan in groepjes van vier aan de slag met het bijbehorende 3x Respect-speelbord en hebben daarnaast één werkblad per leerling nodig.

Lesduur: 60 minuten (zo’n 20 minuten per deel)

Lesinstructie
Je kan de drie lessen/delen achter elkaar gebruiken of de drie lesdelen spreiden.
TIP: Wil je de hele Week van Respect aan de slag? Doe bijvoorbeeld deel 1 en 2 op maandag, en deel 3 op de woensdag!


Bijlagen:

• Het 3x Respect werkblad per leerling

• 1 Bucketlist poster per klas
  

Nodig:
•    Pennen/potloden
•    Scharen

Instructies

Handleiding_3x_Respect_SO.pdf

Werkbladen

A2_Poster_BUCKETLIST_WvR2022.pdf

A4_SO_WERKBLAD.pdf

3 x Respect

Respect klinkt als iets heel groots maar wist je dat alle kleine stappen die je zet en keuzes die je maakt samen kunnen zorgen voor een enorme positieve verandering? In deze lessenserie gaan we op drie manieren concreet én samen aan de slag met het begrip respect. Als eerste respect voor jezelf, daarna respect voor elkaar én last but not least je respect voor je omgeving. Dus hou je vast voor het 3x-respect- avontuur!
Let’s go!

Klassikaal

Vraag: Waar denk je aan bij respect voor jezelf?
Verken in een klassikale brainstorm waar de leerlingen aan denken bij ‘Respect voor jezelf’.
Schrijf mee en noteer de antwoorden die de leerlingen geven in steekwoorden op het bord.   

Alle antwoorden zijn goed ;)

TIP: Het kan lastig zijn voor leerlingen om zo’n abstracte zin op zichzelf te betrekken.

Misschien noemen de leerlingen lief zijn voor jezelf en vertrouwen hebben in jezelf (zelfvertrouwen). Maar misschien ook een goede gezondheid (fit, sport en gezond) of vertellen wat je wel of niet prettig vindt (grenzen aangeven en zelfrespect). 

Verken met de klas wat er speelt bij hen in de groep.

Oké, we beginnen dus met onszelf! Naar jezelf kijken en eerlijk zijn naar jezelf is heel belangrijk. Ook weten wat je wil en wat juist niet hoort daarbij. De een houdt van een lekker muziekje tijdens het huiswerk, de ander leest liever stil een boek in de natuur en weer een andere rent naar de hoogste achtbaan zodra de kermis in de stad is…  

Zelf weten wat JIJ fijn vindt en wat bij jou past? Daar gaan we mee aan de slag in de eerste opdracht!

Klassikaal

Hoe goed ken je jezelf eigenlijk? Weet jij waar je allemaal goed in bent? Wat je leuk vindt om te doen en wanneer je het aller-allergelukkigst bent?

En ook de andere kant: waar ben je minder goed in? Waar kun jij je echt aan ergeren? En waar houd je juist niet van?  Als je jezelf goed leert kennen dan weet je wat je wil. Je maakt dan goede keuzes voor jezelf en zo groeit ook je zelfvertrouwen.
Geef wat voorbeelden van waar specifieke leerlingen goed in zijn! Het is ook leuk om te benoemen waar je zelf goed in bent.

Deel de 3x-respect werkbladen uit, één per leerling.

Leg het werkblad uit. Je ziet drie blauwe ‘hier ben ik goed in’ kaartjes, hier ga je invullen waar jij vind dat je écht goed in bent! Per kaart één talent. Je mag ook eventueel tekenen in plaats van schrijven als dat beter werkt.

Individueel (5 tot 10 min.)

Vul de blauwe kaartjes in. Je doet de opdracht zelf maar als je ergens niet uitkomt mag je best even overleggen met een klasgenoot die jou goed kent. Maar denk goed na, misschien noteer je ineens iets wat je klasgenoot vindt in plaats van wat je zelf echt vindt! Opletten dus!

Vul alle drie de blauwe kaartjes in.

Individueel (5 min.)

Naast de blauwe kaartjes staan twee roze ‘dit wil ik nog leren of nog beter kunnen’ kaartjes. Hier vul je op elk van de kaartjes iets in waar je (nog) niet zo goed in bent.

Vul alle twee de roze kaartjes in.

Klassikaal

Nabespreken.

Zo wat een hoop talenten! Bespreek de kaartjes en de opdracht klassikaal na:

• Wie wil er wat delen over de opdracht?
• Hoe was het om zo met jezelf bezig te zijn? (waarom?)
• Was het lastig om dit allemaal op te schrijven over jezelf? (waarom?)
• Wat willen jullie nog leren?
• Wist je dit van jezelf?

Respect hebben voor elkaar is fijn en belangrijk. Als je in een groep, bijvoorbeeld jullie klas, respect hebt voor elkaar, dan is er een fijne sfeer. Iedereen durft dan zijn mening te geven zonder dat daar ruzies of flauwe opmerkingen over ontstaan.

Als je iemand waardeert om wie diegene is dan heb je respect voor de ander. Je hoeft het niet altijd met elkaar eens te zijn, of de beste vrienden te zijn. Je accepteert dan dat iemand andere dingen vindt en anders denkt. Het niet met elkaar eens zijn kan juist heel goed in een groep.

Knippen!

We gaan beginnen met het uitknippen van de blauwe en roze kaartjes die jullie in de vorige opdracht hebben beschreven!
Daar gaan we zo iets leuk mee doen.

We gaan zo een ‘talenten in zicht’ plek in de klas inrichten!
Dit kan een stuk muur zijn, een prikbord, je kunt alle talenten op een groot vel plakken of ze uitspreiden op een tafel. Wat werkt het beste voor jouw klas?

Lever alle kaartjes in bij de leerkracht, en let op! Hou de blauwe en de roze kaartjes gescheiden.

Richt jullie ‘talenten in zicht’ plek in. Het doel hiervan is dat alle talenten bij elkaar staan en alle ‘nog te leren’-kaartjes bij elkaar staan op een zichtbare plek. Zo kun je goed zien wat een hoop talenten er in de klas zitten en zien de leerlingen dat ook van elkaar!

Misschien komen er het aankomend jaar wel talenten bij of vallen er ‘nog te leren’-kaartjes af!
 

Ga allemaal voor jullie ‘Talenten in zicht’-plek staan in de klas. En bespreek wat jullie zien.
Wat voor talenten zien we allemaal?
Wie wist dat van de ander?
Misschien jullie misschien nog een talent bij iemand?
Kun je misschien een blauw kaartje (talent) koppelen aan een roze kaartje (hulpvraag)?

Nu gaan we door naar Respect voor je omgeving!

Wat betekent dat eigenlijk: respect voor je omgeving hebben?
Vraag de leerlingen wat hun idee hierbij is.

Er komen zo vier thema’s voorbij. Je mag zelf kiezen welke voor jou op dit moment het belangrijkst is of welke je het leukst vind. Bij het thema wat je kiest ga je vervolgens drie acties bedenken waarin jij het verschil kan maken! Oftewel, waarin jij de wereld om je heen een stukje mooier kan maken.

Optioneel: je kan de klas dit ook in tweetallen of drietallen laten doen.

Elkaar ontmoeten

Jij vind het belangrijk dat verschillende mensen uit de buurt elkaar ontmoeten en beter leren kennen. Ken jij je buren eigenlijk wel? Of dat oude omaatje verderop?
Als mensen elkaar meer ontmoeten en leren kennen dan zijn er ook minder mensen eenzaam en kan je sneller hulp vragen aan elkaar. Misschien is het omaatje wel heel goed in rekenen bijvoorbeeld en ben jij daar toevallig heel slecht in. Dan kunnen jullie elkaar misschien wel helpen! Als jij dan af en toe de boodschappen voor haar tilt…

Als je dit onderwerp kiest ga je zo meteen drie acties bedenken waardoor mensen in de buurt elkaar kunnen leren kennen.  

Recyclen

Vind jij het belangrijk dat niet alles zomaar wordt weggegooid en vaak dus maar kort nodig was? Het kost super veel energie of iets te maken, zeker als het bijvoorbeeld van plastic is. Dat is ook nog eens heel slecht voor de natuur. We kunnen veel objecten vaker gebruiken of er iets nieuws van maken, dat heet recyclen. Als je oude plastic flessen door de helft knipt kun je plantenpotten of pennenbakjes maken, maar je kan het plastic ook om laten smelten om er een nieuw plastic object van te maken. En van oude kleding kun je super goed nieuwe kleding of objecten van stof maken.

Als je dit onderwerp kiest ga je zo meteen drie acties bedenken waardoor spullen beter gerecycled worden.

Lief zijn voor elkaar

Vind jij het belangrijk dat mensen een beetje liever zijn voor elkaar? Dan kies je dit symbool! De wereld kan soms hard en gemeen zijn dus is het belangrijk dat we lief zijn voor elkaar. De buurman groeten, een spontaan cadeautje, of iemand troosten die verdrietig is. Misschien zijn er mensen die het moeilijk hebben en net een beetje meer aandacht verdienen.

Als je dit onderwerp kiest ga je zo meteen drie acties bedenken wat zorgt voor een beetje meer liefde onder de mensen of waardoor mensen makkelijk iets liefs doen voor elkaar.

Dier en natuur

Vind jij het belangrijk dat we goed voor de natuur en de dieren om ons heen zorgen? Het parkje, het grasveld voor de deur, de insecten en alle andere dieren die om jullie heen leven kunnen echt wat meer aandacht gebruiken! Zijn er wel genoeg verschillende bloemen dichtbij voor de bijtjes en kunnen de egels wel veilig oversteken? En wie ruimt dat afval eigenlijk op in de bosjes?  

Als je dit onderwerp kiest ga je zo meteen drie acties bedenken die goed zijn voor dier en natuur in je directe omgeving.

Kies je onderwerp!

Kleur het plaatje in of vink het aan.

Respect moet je doen!

Bedenk die acties die jij kan doen die te maken hebben met het onderwerp dat je gekozen hebt. Belangrijk is dat je de actie redelijk makkelijk kan uitvoeren met hulp van anderen in je omgeving. Hoe kan jij het verschil maken? Respect moet je doen!

Wat een mooie acties!

Bespreek met zijn allen welke mooie acties er zijn bedacht in de klas.
Jullie gaan zo de leukste, meest effectieve en makkelijk haalbare acties samenvoegen op de Bucketlist Poster!

Wat gaan we écht doen?!

Klassikaal
Jullie hebben net allemaal mooie plannen en dromen gehoord. Probeer nu samen, klassikaal maximaal zeven op vrij korte termijn uitvoerbare plannen/acties te komen. En vergeet ook niet welke sterke talenten jullie in de klas hebben! Wat gaan jullie écht doen? En wanneer?

Als jullie het lijstje definitief hebben gemaakt, noteer je dit op de bucketlist-poster. Hang jullie ‘klassen-bucketlist’ ergens zichtbaar op. Dit kan natuurlijk in de klas, maar ook op een andere plek in de school (op bijvoorbeeld de gang of bij de ingang waar iedereen het ziet!). En misschien kunnen de andere klassen hun bucketlist daar ook ophangen.

Wij maken het verschil! Let’s go!

Check elke dag of elke week de punten van de bucketlist en noteer het aantal leerlingen dat zich heeft ingezet voor dit specifieke punt! Blijf de aantallen optellen zodat er aan het eind van de afgesproken periode een eindscore staat. Deze eindstand kun je noteren op de poster.

Voorbeeld ‘Dier en natuur’:
Deze klas heeft:
•    15 x afval geprikt;
•    4 x bloemenzaadjes gestrooid;
•    2 x een gastles gehad van de dierenambulance;
etc.

Wat kunnen we samen veel voor elkaar krijgen!
En stoppen we na een week of twee? Of gaan we gewoon door?
En niet onbelangrijk: inspireer ook anderen om mee te doen! Vraag broers, zusjes, leraren, de school, je ouders, je oude tante Truus om ook mee te doen. En de hippe buurman met z’n dure auto kan ook best een keer op de fiets! Samen maak je een steeds groter verschil.

Nabespreken

Klassikaal
Nu hebben we over onszelf geleerd, over elkaar en over wat we samen voor de omgeving kunnen doen. Hoe was dat? Heb je het idee dat we een verschil hebben kunnen maken? Hebben we anderen meegekregen in onze actie?

• Was het moeilijk om deze stappen te zetten?
• Was het makkelijker om samen te doen dan alleen?
• Zou je het vol kunnen houden?
• Denk je dat het nut heeft?

DELEN? JA GRAAG:
Wij zijn bij REF heel benieuwd naar alle missies die scholen door heel Nederland uitvoeren.
Deel jullie bucketlist (en resultaat) met de #WeekvanRespect of tag @respectfoundation, dan kunnen we alle mooie acties en missies bijhouden.

Klik hier

Evaluatie invullen? Ja graag!
Vul deze vragenlijst (9 vragen) zelf in of met je klas!
Wij zijn heel blij met alle reacties, tips en feedback.

Alvast bedankt!

Team educatie / Respect Foundation

Lege slide