Periode 2: Les 2: sociale problematiek

• Ontwikkelingsfasen
• MBO
• Studiejaar 2

Hoe gaat het nu met je?

1. 
2. 
3. 
4. 

Even een terugblik..

Les 1: normale en niet normale ontwikkeling

Binnenuit

Buitenaf

Verstandelijke beperking

Stofwisselingsziekte

Slechte huisvesting

Problemen in het gezin

Erfelijke aandoening

Achterstelling in de maatschappij

'Een verstandelijke beperking. Is een voorbeeld van buitenaf'

1. Waar
2. Niet waar

Risicofactoren kunnen liggen op drie gebieden. Welk antwoord is goed?

1. kind, hele familie, wijk
2. kind, tante, familie
3. kind, ouders/gezin, omgeving
4. zusjes, hele familie, school

Voorbeelden van sociale problemen zijn..
Meerdere antwoorden zijn goed

1. Vroeggeboorte baby
2. Werkeloosheid
3. Laag inkomen
4. Verstandelijke beperking

Psychische problemen bij de vader is een risicofactor vanuit..

1. Het kind
2. De ouders/gezin
3. De omgeving

Voeg een foto toe van risico factor de omgeving

In Hoofdstuk 1 hebben we geleerd dat door problemen in de ontwikkeling een normale ontwikkeling kan leiden tot een niet-normale ontwikkeling. Ook hebben we geleerd dat deze problemen kunnen worden vergroot door risicofactoren. Het onderstaande schema laat dit nog eens zien.

Door een niet-normale ontwikkeling kunnen mensen in probleemsituaties terecht komen. We spreken van sociale problematiek als mensen zich langdurig in probleemsituaties bevinden, die hen op achterstand zetten ten opzichte van andere mensen. 

Als je het hebt over de maatschappij dan bedoel je de samenleving, met daarin groepen mensen en de relaties die tussen de mensen bestaan. Sociale problematiek is maatschappelijk bepaald en treft daarom groepen mensen. Daarom spreken we ook wel van maatschappelijke problematiek.

Welke sociale problemen zijn er?

Mensen kunnen te maken hebben met verschillende sociale problemen. Je kunt denken aan een laag inkomen, werkloosheid, verslaving, huiselijk geweld en slechte woonomstandigheden.  

'Sociale problematiek is vaak makkelijk op te lossen'

1. Waar
2. Niet waar

'Weinig mensen hebben met sociale problematiek te maken'

1. Waar
2. Niet waar

Bij sommige gezinnen zijn er meerdere problemen tegelijk, Een combinatie van problemen is geen toeval. Vaak zie je dat het ene probleem het andere probleem uitlokt. 

Ook zie je dat het mensen niet of nauwelijks lukt om uit de problemen te komen. Deze mensen hebben gevraagd of ongevraagd hulp nodig. Zonder hulp lopen ze vast.

Bij nogal wat kinderen en jongeren zien we meervoudige problematiek; er spelen dan meerdere problemen tegelijkertijd. We spreken in dat geval van kinderen in achterstandssituaties of kinderen die kansarm zijn. Kinderen die opgroeien in een achterstandssituatie lopen een veel groter risico op problemen in hun ontwikkeling. En ouders die in een achterstandssituatie zitten, lopen een groter risico dat ze problemen krijgen bij de opvoeding van hun kinderen.

Vaak lokt het ene probleem het andere uit. Sommige ouders/verzorgers reageren hun frustratie en onmacht af op het kind, andere ouders /verzorgers hebben geen energie meer over om in de opvoeding te steken. Deze ouders/verzorgers stellen geen grenzen en in hun houding is sprake van onmacht, onverschilligheid en koelheid. In zo’n opvoedingssituatie ontwikkelt het kind zich niet goed. Een ontwikkelingsachterstand, maar ook probleemgedrag, kan het gevolg zijn.

Sociale problematiek kan van generatie op generatie in een bepaalde familie een rol spelen. Een kind dat zich niet optimaal ontwikkelt, heeft een grote kans ook als volwassene in een achterstandssituatie terecht te komen. Je kunt dan niet zeggen dat het (alleen) je eigen schuld is. Op de eerste plaats kan een kind zich niet onttrekken aan de situatie waarin hij zit. Een kind is altijd helemaal afhankelijk van zijn of haar verzorgers. Op de tweede plaats valt niet te ontkennen dat in Nederland sprake is van sociale ongelijkheid. In Nederland bestaat een kloof tussen arm en rijk, tussen laag- en hoogopgeleid, tussen onbeperkte en beperkte toegang tot gezondheidszorg. 

Als je gaat werken met kinderen, is het belangrijk dat je oog hebt voor de omgeving waarin een kind opgroeit. Die omgeving kan een kind een voorsprong geven, maar ook een achterstand. Uit onderzoeken blijkt telkens weer dat kinderen die opgroeien met een voorsprong, een veel kleinere kans hebben op ontwikkelingsproblemen.

Wat vind je hier van?

Bij nogal wat kinderen en jongeren zien we meervoudige problematiek; er spelen dan meerdere problemen tegelijkertijd. We spreken in dat geval van kinderen in achterstandssituaties of kinderen die kansarm zijn. Kinderen die opgroeien in een achterstandssituatie lopen een veel groter risico op problemen in hun ontwikkeling. En ouders die in een achterstandssituatie zitten, lopen een groter risico dat ze problemen krijgen bij de opvoeding van hun kinderen.

Ook bij ouderen kan sprake zijn van sociale problematiek. We spreken over kwetsbare ouderen. Het begrip kwetsbaarheid verwijst naar fysieke, psychische en/of sociale kwetsbaarheid. Kwetsbare ouderen zijn meestal zelfstandig wonende ouderen die verschillende chronische aandoeningen en matige of ernstige bewegingsbeperkingen hebben en het niet meer goed alleen redden.

Dat deze ouderen het niet redden komt niet alleen door de aandoeningen en beperkingen, het heeft ook te maken met gebrek aan ondersteuning. Ze hebben bijvoorbeeld geen partner (meer), hebben weinig sociale contacten en krijgen geen huishoudelijke hulp.

Ouderen, vrouwen, weduwen en weduwnaars en mensen met een lage opleiding behoren veel vaker tot de groep kwetsbare ouderen dan anderen. De kans op vroegtijdig overlijden is voor kwetsbare ouderen bijna drie keer groter dan voor andere ouderen. Ook worden ze veel vaker opgenomen in een ziekenhuis en zorginstelling.

Afsluiting

Sociale problematiek is problematiek die..

1. De overheid bepaald
2. Maatschappelijk is bepaald
3. Persoonlijk is bepaald
4. Niemand bepaald, het is gewoon zo

Wat is een riscofactor?

1. Zaken die de kans op problemen vergroten
2. Zaken die de kans op problemen verkleinen

Zijn er nog vragen?

Omschrijf de les in
3 woorden..

Tot volgende week!

Huiswerk: zie planning periode overzicht!

Les 3: kenmerken van sociale problematiek