4V 2.3 dl2 Osmose + 3.1 Onderzoek

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H2: Cel en leven

Deze les:

- Herh. vorige les

- 2.3 dl2: Opnemen van grotere deeltjes + Osmose

- Nakijken HW + Opdrachten 2.3

- 3.1 Experimenteel onderzoek

- Voorbereiden practicum Osmose

Waaruit bestaat een celmembraan voornamelijk?

1. Eiwitten
2. Cholesterol
3. Fosfolipiden
4. Dekweefsel

Fagocytose:

opnemen van bacteriën en grote deeltjes door witte bloedcellen.

Na fusie met een lysosoom kan het deeltje/ de bacterie worden afgebroken.

Endocytose:

opnemen van grote partikels, deeltjes die het membraan niet kunnen passeren (ijzerionen, grote vetachtige stoffen).

Na binding aan een receptor.

Exocytose: 

Afgeven van een stof in een blaasje aan de buitenwereld van een cel.

Wordt ook gebruikt om receptoren aan de buitenkant van het membraan te krijgen.

Watertransport

Water kan deels via diffusie door het celmembraan heen. Dit is echter langzaam (door de hydrofobe binnenkant van het membraan).

Snel watertransport kan via een waterkanaal (transporteiwit).

Het proces van watertransport over een semipermeabel membraan heet osmose.

Osmose

Hoeveel water zich verplaatst wordt bepaald door de osmotische waarde aan beide zijden van het membraan.

Osmotische waarde: hoeveelheid opgeloste stoffen in het water.

Hoge osmotische waarde: veel opgeloste stoffen.

Lage osmotische waarde: weinig opgeloste stoffen.

Water stroomt van een lage -> hoge osmotische waarde.

Hypotoon/ isotoon/ hypertoon

Dierlijke cellen

Streven naar isotone omstandigheden.

Plantencellen

Streven naar hypertone celinhoud om druk op de celwand te houden (turgor): stevigheid

Plasmolyse: celmembraan laat los van de celwand.

Grensplasmolyse: turgor=nul maar celmembraan laat nog net niet los

De vorm van transport helemaal links op het plaatje is...

1. Passief transport
2. Diffusie
3. Osmose
4. Actief transport

De middelste twee vormen van transport zijn...

1. Passief transport
2. Diffusie
3. Actief transport
4. Gefaciliteerde diffusie

De vorm van transport helemaal rechts op het plaatje is...

1. Passief transport
2. Diffusie
3. Actief transport
4. Gefaciliteerde diffusie

de osmotische waarde van zuiver water is ......... ten opzichte van een zoutoplossing

1. Hypertoon
2. Hypotoon
3. Isotoon

Op het moment dat de omgeving een hogere osmotische waarde heeft noem je dit ....

1. hypotoon
2. isotoon
3. hypertoon

Een plantencel wordt in een oplossing
gelegd. Is deze oplossing isotoon,
hypertoon of hypotoon ten opzichte
van de plantencel?

1. isotoon
2. hypertoon
3. hypotoon

biologiepagina.nl

Opdrachten

- Nakijken HW 2.2 opdr. 2 t/m 5 en 2.3 opdr. 1 + 2

- Maak 2.3 opdr. 3 t/m 7

2.3 Leerdoelen en begrippen

9. Je beschrijft verschillende manieren van membraantransport

10. Je verklaart de veranderingen bij een cel in een omgeving met een afwijkende osmotische waarde

11. Je beschrijft de rol van receptoreiwitten in het celmembraan

Celmembraan, Fosfolipiden, Hydrofoob/Apolair, Hydrofiel/Polair, Diffusie, Passief transport, Transporteiwit, Gefaciliteerd transport, Actief transport, Selectief permeabel, Receptoreiwitten, Endocytose, Exocytose, Osmose, Semipermeabel membraan, Osmotische waarde, Isotonisch, Hypertonisch, Hypotonisch, Turgor, Plasmolyse, Cascade

3.1 Experimenteel onderzoek

1. Controle-experiment of 'blanco'

2. Slechts één factor varieert 

3. Afhankelijke en de onafhankelijke variabelen. 

Controle experiment

Is een experiment om mee aan te tonen dat er geen andere factoren zijn die invloed hebben op de resultaten van het experiment. 

= blanco

Slechts één factor varieert

De regel bij experimenteel onderzoek is dat er steeds maar één factor/variabele mag verschillen.

Waarom?

Afhankelijke- en onafhankelijke variabele

Onafhankelijke variabele = factor die een onderzoeker zelf varieert

Afhankelijke variabele = factor die de onderzoeker meer

Een afhankelijke variabele is wat de onderzoeker meet of registreert als resultaat van de factor die hij in het experiment varieert, de onafhankelijke variabele.

Experiment

Doel:

Causaal verband (oorzaak en gevolg) vaststellen door te laten zien dat verandering in de onafhankelijke variabele direct verantwoordelijk is voor veranderingen in afhankelijke variabele
.

--> Groeien planten sneller met muziek? 

Welke groep planten is het controle experiment?

1. De planten met muziek
2. De planten zonder muziek

groeisnelheid

muziek

onafhankelijke variabele

afhankelijke variabele

Bedenk een variabele die constant gehouden is in beide groepen planten.

Wat zet je op de X-as als je de gegevens zou uitzetten in een grafiek?

1. De groeisnelheid
2. Wel/geen muziek
3. De tijd
4. Maakt niet uit

Onthoud:

Wat je weet: x-as

Wat je meet: y-as

Wat je weet = onafhankelijke variabele

Wat je meet = afhankelijke variabele

Voorbereiden Osmose practicum

Lees het practicum 2 osmose op Classroom

Bedenk voor dit practicum:

- Wat de onafhankelijke variabele is?

- Wat de afhankelijke variabele is?

- Wat de controle-proef is?

Voorbereiding practicum Osmose (HW)

Schrijf in tweetallen het eerste deel van het verslag, met daarin:

- Theorie osmose bij planten (met afbeeldingen). Let op bronverwijzing!

- Onderzoeksvraag en hypothese

- Materiaal en methode

Inleveren in Classroom voor feedback (= nog geen beoordeling)

Je ziet dat het pantoffeldiertje een vacuole heeft die steeds volloopt en dan samentrekt. Waarom doet ie dat?

1. omdat er door diffusie water de cel in stroomt
2. omdat er door osmose water de cel in stroomt
3. omdat er door diffusie water de cel uit stroomt
4. omdat er door osmose water de cel in stroomt

Het pantoffeldiertje pompt dus water naar buiten. Hij doet dit als het water in zijn omgeving ... is ten opzichte van de celinhoud.

1. isotoon
2. hypertoon
3. hypotoon

Wanneer je een pantoffeldiertje van slootwater in gedistilleerd water legt, gaan zijn vacuole dan sneller of langzamer kloppen?

1. sneller
2. langzamer
3. even snel, water is water