3. Rijk en arm in de Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2

De Gouden Eeuw

3. Rijk en arm in de Gouden Eeuw

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom de Gouden Eeuw niet voor iedereen rijkdom betekende, terwijl anderen juist erg rijk werden.

In de Gouden Eeuw komt 

er meer bevolking in de Republiek

Meer bevolking betekent ook:

• Meer ruimte nodig voor huizen, in bijvoorbeeld Amsterdam: uitbreiding met drie brede grachten met grote woonhuizen er langs

• Meer voedsel nodig: inpolderen en droogmaken van meren, zoals de Beemster en de Wormer (zorgt ook voor minder overstromingen)

De molengang, uitgevonden door Simon Stevin.

Gebruikt door Jan Adriaanszoon Leeghwater voor het droogleggen van de Beemster

Rijk en arm

Rijk...

• Regenten (rijke bestuurders), kooplieden en handelaren

• Woonden in grote grachtenpanden ('De Gouden Bocht') in Amsterdam of in grote buitenhuizen (aan de Vecht)

Video

De groei van de Grachtengordel

...en arm

• Ambachtslieden en winkeliers: er hoefde maar iets te gebeuren, waardoor ze in de problemen kwamen. Bijvoorbeeld: stijging van broodprijzen

• Meer dan de helft van de inwoners van Amsterdam hadden geen vast werk en/of inkomen

• In het oosten en noorden van Nederland kwam er nog veel meer armoede voor: mensen leefden vooral als 'kleine' boer. Voor hen leverde de handel niet zo veel op. 

Armenzorg

• Ongeveer 15% van de Amsterdamse bevolking leefde van de armenzorg

• Armenzorg, via: kerk, gilde, de stad en soms rijken

• Rasphuis: soort gevangenis waarin je tucht (=discipline en gehoorzaamheid) werd bijgebracht, door hard te werken

Video

Welkom in de Gouden Eeuw: Rijk en Arm

Video

Welkom in de Gouden Eeuw: Dagelijks leven

Begrippen uit deze les

• De Beemster
• droogmakerij
• molengang
• De Gouden Bocht
• buitenhuizen
• armenzorg
• rasphuis

Personen uit deze les

• Jan Leeghwater

Jaartallen uit deze les

• 1612: droogmakerij van de Beemster is compleet
• 1613: Amsterdam wordt uitgebreid met drie grachten

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.