Concentreren - Muziek (Gratis introductie)

• LOB
• Mentorles
• +4
• Middelbare school
• MBO
• HBO
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6
• Studiejaar 1-4

Let op: bij deze les heb je een werkblad nodig. Zorg ervoor dat je dit werkblad voor iedere leerling hebt afgedrukt voordat je de les begint.

Module inzicht: Het centrale inzicht van deze module is dat kleine veranderingen grote resultaten opleveren. 

Les inzicht: Deze les gaat over muziek. Het centrale inzicht van deze les is dat muziek tijdens het leren je zowel kan helpen als beperken. 

Leerdoelen. De leerling ... 

• Weet of concentreren met rap-, hardcore- en pianomuziek wel of niet goed voor hem/haar werkt tijdens het leren;
• Kan het effect van muziek op het lichaam benoemen;
• Kan uitleggen waarom muziek met zang/rap extra af kan leiden;
• Kan uitleggen hoe muziek kan helpen om in een ontspannen staat te komen;

Extra informatie

Je 'goed' kunnen concentreren is een belangrijke vaardigheid wanneer je gaat leren voor school. Er zijn tegenwoordig heel veel dingen die je kunnen helpen óf tegenhouden in de mate waarin jij je kunt concentreren. In deze les gaan we wat dieper in op de relatie tussen concentreren en muziek. Voor meer informatie over dit onderwerp is het werk van Erik Scherder een goede plek om te beginnen. Bekijk bijvoorbeeld eens zijn lezing aan de universiteit van Nederland via deze link.

Wat was jouw experiment
van de vorige les?

• Laat de leerlingen hun experiment van de vorige Remind les invullen.
• Als er antwoorden komen die nog vaag zijn kun je doorvragen zodat ze duidelijker worden.

Extra informatie

Het doel van de drie slides met het vergrootglas icoontje is om te reflecteren op de gedane experimenten. Door dit consequent te doen wordt het voor leerlingen een gewoonte om te reflecteren op de (al dan niet) uitgevoerde experimenten. Hierdoor worden ze beter in reflecteren en er ontstaat een cultuur waarbij het delen van je leeraanpak normaal wordt.

Is het gelukt om jouw experiment
uit te voeren?

1. Ja
2. Nee

• Zorg dat de leerlingen de vraag beantwoorden.

Extra informatie

Een experiment zelfstandig kunnen uitvoeren kan voor sommige leerlingen nog lastig zijn. Gelukkig baart oefening kunst. Sommige leerlingen zullen bij deze vraag denken dat ze gefaald hebben omdat ze 'Nee' antwoorden. Niets is minder waar. Ook van niet gelukte experimenten is veel te leren. De leerlingen leren namelijk hoe ze van een intentie naar het uitvoeren van gedrag kunnen komen.

Wat heb je ervan geleerd?

• Laat de leerlingen de vraag invullen.
• Vraag door op één tot vijf antwoorden die jij interessant vindt. 

Extra informatie

Op deze slide wordt een doorvraag gesteld. Alle leerlingen kunnen van hun experiment iets leren, ook als hij niet is uitgevoerd. Dit kunnen hele specifieke dingen zijn zoals: "Het toepassen van snelleestechnieken werkte goed bij aardrijkskunde" of hele algemene: "Als ik mijn experiment stom vind doe ik hem niet". Door hiermee te oefenen raken leerlingen beter in staat hun eigen gedrag aan te passen.

Extra informatie

De check is er om de huidige aanpak van de leerlingen te ontdekken. Het kan een vraag, opdracht of test zijn en er zijn geen goede of foute antwoorden. Het is puur om te ontdekken welke strategieën of technieken de leerlingen nu gebruiken. 

Voor meer informatie over de check kan je kijken op pagina 10 van het slim jezelf zijn boek of lezen over de check in de quickstart guide.

Hoe vaak gebruik jij muziek
tijdens het leren?

1. Nooit
2. Af en toe
3. Vaak
4. Altijd

• Zorg dat de leerlingen de vraag beantwoorden.

Waarom zou je muziek
luisteren tijdens het leren?

• Zorg dat de leerlingen de vraag beantwoorden.
• Vraag door om de eventuele voordelen van leren met muziek te achterhalen.

Extra informatie

Tijdens het ervaren krijgen leerlingen wetenschappelijke theorie en slimme leertips uitgelegd waar ze volgens mee aan de slag gaan. Het doel is dat ze ontdekken hoe de aangeboden kennis, technieken en/of strategieën voor hen werken. Hierin is het belangrijk dat de leerlingen zelf gaan ervaren. Alleen dan kunnen ze zelf kiezen of en wat ze willen met de opgedane ervaring. Voor meer informatie over het ervaren kan je kijken op pagina 10 van het slim jezelf zijn boek of lezen over het ervaren in de quickstart guide.

• Laat het filmpje afspelen en ga door naar de volgend slide.

Tip

• Zorg dat de optie "Deel scherm" uit staat. Dan speelt het filmpje alleen op het grote scherm af.

Effect van muziek

Muziek heeft invloed op je lijf 

(ademhaling, bloeddruk, hartslag).

Je kunt dit inzetten om 

jezelf op te peppen of te 

ontspannen tijdens het leren.

• Lees de tekst op de slide voor
• Bespreek eventueel deze kennis met de leerlingen.

Extra informatie

Op pagina 58 en 59 staat extra informatie over 'Flow' en de ideale hoeveelheid spanning voor het leren. Nog meer verdieping is te vinden via deze link. Wanneer een leerlingen lang in inhoudelijk uitdagende opdracht heeft dan past een ontspannen staat waarschijnlijk beter dan een hele actieve staat. Wanneer een leerling iets saais of makkelijks doet dan kan meer opwinding juist helpen om de concentratie erbij te houden.

Leren met muziek

Lees tekst 1 en probeer zo veel 

mogelijk van de tekst te onthouden.

Tekst 1 - Lezen met rapmuziek

• Zorg dat alle leerlingen hun werkblad voor zich hebben.
• Zet het muziekje aan door erop te klikken.
• Klik door naar de volgende slide als iedereen klaar is met lezen.

Wat weet je nog van tekst 1?

• Zorg dat de leerlingen alles wat ze nog weten over de tekst invullen als antwoord op de vraag.

Hoe ging het leren
met deze muziek?

1. Helemaal niet goed
2. Een beetje goed
3. Goed
4. Heel erg goed

• Zorg dat de leerlingen aangeven hoe goed het leren met deze muziek ging.

Muziek met stemmen

Stemmen trekken automatisch 

je aandacht. Daarom kan muziek 

met stem het moeilijker maken 

om je te concentreren.

• Lees de tekst op de slide voor.

Extra informatie

Zowel onze oren als onze hersenen zijn toegespitst op het herkennen en verwerken van stemgeluid. De frequenties die we kunnen horen komt netjes overeen met de frequentie waarop we praten. Daarnaast zijn er een aantal processen in je brein die ervoor zorgen dat je aandacht naar mensen hun stem wordt getrokken. Een voorbeeld is het cocktail party effect, meer informatie hierover kun je vinden op wikipedia.

Leren met muziek

Lees tekst 2 en probeer zo veel 

mogelijk van de tekst te onthouden.

Tekst 2 - Lezen met hardcore muziek

• Zorg dat alle leerlingen hun werkblad voor zich hebben.
• Zet het muziekje aan door erop te klikken.
• Klik door naar de volgende slide als iedereen klaar is met lezen.

Wat weet je nog van tekst 2?

• Zorg dat de leerlingen alles wat ze nog weten over de tekst invullen als antwoord op de vraag.

Hoe ging het leren
met deze muziek?

1. Helemaal niet goed
2. Een beetje goed
3. Goed
4. Heel erg goed

• Zorg dat de leerlingen aangeven hoe goed het leren met deze muziek ging.

• Speel het filmpje af en ga door naar de volgende slide.

Tip

• Zorg dat de optie "Deel scherm" uit staat. Dan speelt het filmpje alleen op het grote scherm af.

Leren met muziek

Lees tekst 3 en probeer zo veel 

mogelijk van de tekst te onthouden.

Tekst 3 - Lezen met pianomuziek

• Zorg dat alle leerlingen hun werkblad voor zich hebben.
• Zet het muziekje aan door erop te klikken.
• Klik door naar de volgende slide als iedereen klaar is met lezen.

Wat weet je nog van tekst 3?

• Zorg dat de leerlingen alles wat ze nog weten over de tekst invullen als antwoord op de vraag.

Hoe ging het leren
met deze muziek?

1. Helemaal niet goed
2. Een beetje goed
3. Goed
4. Heel erg goed

• Zorg dat de leerlingen aangeven hoe goed het leren met deze muziek ging.

Leren met muziek

Je hebt nu geleerd met:

• Snelle muziek met tekst
• Snelle muziek zonder tekst
• Langzame muziek zonder tekst

• Lees de samenvatting op deze slide voor.

Extra informatie

Het rap nummer had een relatief snel ritme en tekst, het hardcore nummer had een snel tempo en geen stem en de piano muziek had een rustig tempo en geen stem. Het tempo van deze piano muziek is gelijk aan het tempo van je hart in rust en nodigt uit om in een ontspannen staat te komen.

Welk van de drie muzieksoorten
hielpen jou het beste om te leren?

1. 1. Rap
2. 2. Hardcore
3. 3. Piano

• Zorg dat de leerlingen een keuze maken uit deze drie opties. 
• Benoem het als iets opvalt en vraag aan één of twee leerlingen waarom een bepaalde muzieksoort hen meer aanspreekt dan een ander.

Extra informatie

Maak duidelijk dat er geen 'goed' of 'fout' is in dit experiment. Leren is iets wat heel persoonlijk is, en voor iedereen anders werkt. Volgens de wetenschappelijke theorie zou rustige muziek zonder stem een positieve invloed kunnen hebben op je concentratie wanneer je een tekst moet lezen. Hou je echter absoluut niet van klassieke muziek, dan gaat het je misschien wel tegenwerken. Experimenteer en ontdek wat er voor jou goed werkt!

Welke andere muziek wil jij
nog graag proberen?

• Zorg dat de leerlingen de vraag beantwoorden.

Leren met muziek

Lees tekst 4 en probeer zo veel 

mogelijk van de tekst te onthouden.

Met jouw eigen muziek!

• Kies of je klassikaal de meest gekozen muziekstijl afspeelt of dat leerlingen hun oortjes gebruiken.
• Zorg dat alle leerlingen hun werkblad voor zich hebben.
• Klik door naar de volgende slide als iedereen klaar is met lezen.

Wat weet je nog van tekst 4?

• Zorg dat de leerlingen alles wat ze nog weten over de tekst invullen als antwoord op de vraag.

Hoe ging het leren
met deze muziek?

1. Helemaal niet goed
2. Een beetje goed
3. Goed
4. Heel erg goed

• Zorg dat de leerlingen aangeven hoe goed het leren met deze muziek ging.

Extra informatie

Mijn experiment is de laatste stap van het proces. Bij de check is de huidige aanpak duidelijk geworden. Bij het ervaren zijn ze aan de slag gegaan met een andere manier van leren. Nu is het tijd voor de leerlingen om te bedenken wat ze hiervan mee willen nemen om uit te proberen, verder mee te oefenen of een nieuwe, waardevolle gewoonte van te maken. Het helpt om dit plannetje zo concreet mogelijk te maken, dat zorgt ervoor dat het makkelijker wordt om het experiment ook daadwerkelijk uit te voeren. De invulpagina in het slim jezelf zijn boek aan het eind van elke module (bijv pagina 23 voor de module hersenen) geeft hiervoor handvatten. Voor meer informatie over mijn experiment kan je kijken op pagina 10 van het slim jezelf zijn boek of lezen over mijn experiment in de quickstart guide.

Wat wordt jouw experiment?

• Zorg dat de leerlingen de vraag beantwoorden.

Wat vond je van
deze les?

• Zorg dat de leerlingen de vraag beantwoorden.

Extra informatie

Het platform LessonUp slaat de antwoorden van de leerlingen automatisch op. Zodoende gebruiken we de feedback van de leerlingen voor het continu aanscherpen van ons materiaal en het ontwikkelen van nieuw, beter materiaal.

• Sluit de les af