Het voltooid deelwoord

• NT2
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1,2

De voltooide tijd

- het perfectum -

A2 -  2.5

De voltooide tijd 

van regelmatige werkwoorden

Praten over nu

NU - Tegenwoordige tijd

Ik werk tot 17:00 uur

Wij wonen in Rotterdam

Praten over vroeger

Vroeger - voltooide tijd

Ik heb tot 17:00 uur gewerkt

Wij hebben in Rotterdam gewoond

Ik heb gewerkt - wij hebben gewoond

In het A1-boek hebben jullie de tegenwoordige tijd geleerd. 

Je praat dan over nu.

Wil je praten over vroeger? Dan gebruik je de voltooide tijd.

"Voltooid" betekent: klaar.

Dus: 
De voltooide tijd gebruiken we als iets klaar is. 

Hoe maak je de voltooide tijd?

* Het eerste werkwoord is een hulpwerkwoord. Meestal is dat het werkwoord hebben . Het helpt om een voltooide tijd te maken. Ik heb .....
** Het tweede werkwoord is het voltooid deelwoord. Meestal begint een voltooid deelwoord met -ge: gewoond, gewerkt, gehuurd, gespeeld. Ik heb gewerkt.

Het hulpwerkwoord hebben

Ik	heb	gewerkt
Jij (je)	heb t	gewerkt
U	heb t / heeft	gewerkt
Hij/ zij (ze) / het	heeft	gewerkt
Wij (we)	hebben	gewerkt
Jullie	hebben	gewerkt
Zij (ze)	hebben	gewerkt

Hoe maak je het voltooid deelwoord?

         Kijk naar het hele werkwoord - wat is de stam (de ik-vorm)?

•                                          werken - (ik) werk
•                                          pinnen - (ik) pin
•                                          wonen - (ik) woon
•                                          wachten - (ik) wacht   
•                                                 

Hoe maak je het voltooid deelwoord?

                                          Zet "ge-" voor de stam
                                                       gewerk...

•                            Op het eind komt een d of een t 
•                               werk ➡ (ik) werk  ➡ gewerkt
•                               ruilen  ➡ (ik) ruil ➡ geruild

                    werken - ik werk

                    pinnen - ik pin

                    wonen - ik woon

                    vieren - ik vier

                    passen - ik pas

• Ik heb gewerkt

• ik heb gepind

• Ik heb gewoond

• Ik heb gevierd

• Ik heb gepast

Nog een paar voorbeelden

          

•                     Ik heb tot 17:00 uur gewerkt. 
•                     We hebben gisteren lekker gefietst. 
•                     Wij hebben in Rotterdam gewoond.
•                     Jullie hebben hem niet goed gehoord.

SoFTKeTCHuP

We gaan oefenen

Hij danst
Wat is de voltooide tijd?

1. Hij gedanst
2. Hij hebt gedanst
3. Hij heeft gedanst
4. Hij gedanste

Ik huur
Wat is de voltooide tijd?

1. Ik heb gehuurd
2. Ik behuur
3. Ik heb gehuurde
4. Ik gehuur

Wij dansen
Wat is de voltooide tijd?

1. Wij danseden
2. Wij hebben gedans
3. Wij heeft gedans
4. Wij hebben gedanst

U reist
Wat is de voltooide tijd?

1. U heeft gereisde
2. U hebt reisde
3. U heeft gereisd
4. U heeft gereis

Hoe weet je of het een d of een t is?

                         Kijk naar de laatste letter van de stam: 
                                    werken ➡  (ik) werk    ➡   
                                    halen     ➡  (ik) haal     ➡   
                                    zeggen ➡  (ik) zeg      ➡    
                                    kuchen  ➡  (ik) kuch     ➡  

• K

• L

• G

• CH

•  S-o-F-T-K-e-T-CH-u-P

Staat de laatste letter van de stam in SoFTKeTCHuP?

ja!

nee!

t

d

d of t ?

Let op!

                        Is de laatste letter van de stam een t of een d?
                         Het voltooid deelwoord krijgt geen extra t of d.

                                             WACHTEN - GEWACHTT

                                             praten - gepraat

                                             zuchten - gezucht

X

Let op!

                 Werkwoorden met een z of een v  krijgen een d !

                                                 reizen - gereisd

                                                 grazen - gegraasd

                                                 leven - geleefd

                                                 beven - gebeefd

We gaan oefenen

Ik luister
Wat is de voltooide tijd?

1. Ik heb geluisterd
2. Ik heb geluistert

Wij passen
Wat is de voltooide tijd?

1. Wij hebben gepasd
2. Wij hebben gepast

Jullie ruilen
Wat is de voltooide tijd?

1. Jullie hebben geruilt
2. Jullie hebben geruild

Hij werkt
Wat is de voltooide tijd?

1. Hij heeft gewerkt
2. Hij heeft gewerkd

A2 -  2.15

De voltooide tijd 

van onregelmatige werkwoorden

Let op!

                 Sommige werkwoorden zijn onregelmatig. Je kunt SoFTKeTCHuP dan niet gebruiken. Er is geen regel. 

Je moet het voltooid deelwoord van onregelmatige werkwoorden onthouden.

In het A2 Taalcompleet boek staat op pagina 353 een lijst met onregelmatige werkwoorden.

X

Onregelmatige werkwoorden - 1

                denken - gedacht - Ik heb vandaag aan je gedacht.

                doen - gedaan - Wat heb je vandaag gedaan?

                drinken - gedronken - Zij hebben koffie gedronken.

                eten - gegeten - Jij hebt veel gegeten.

                hebben - gehad -  Wij hebben een leuke vakantie gehad.

                kijken - gekeken -   Hij heeft TV gekeken.

           

Onregelmatige werkwoorden - 2

                kopen - gekocht - Ik heb een boek gekocht.

                krijgen - gekregen - Jullie hebben bloemen gekregen.

                lezen - gelezen - Wij hebben de brief gelezen.

                lopen - gelopen - Hoeveel kilometer heb jij gelopen?

                schrijven - geschreven -  Hij heeft een brief geschreven.

                zien - gezien -   Zij hebben nog nooit sneeuw gezien.

           

We gaan oefenen

Wat is het voltooid deelwoord van denken?

Wat is het voltooid deelwoord van drinken?

Wat is het voltooid deelwoord van kopen?

Wat is het voltooid deelwoord van eten?

Het hulpwerkwoord zijn

* Meestal is het  hulpwerkwoord hebben . Maar soms gebruiken we het werkwoord zijn. 
Ik ben .....

                      Ik ben met mijn studie begonnen.

                      Hij is dit jaar gegroeid.

                      Wij zijn gisteren naar de film geweest.

Het hulpwerkwoord zijn

Jij (je)	ben t	gegroeid
U	ben t	gegroeid
Hij/ zij (ze) / het	is	gegroeid
Wij (we)	zijn	gegroeid
Jullie	zijn	gegroeid
Zij (ze)	zijn	gegroeid

Wanneer gebruik je zijn?

* Bij werkwoorden die een verandering aangeven zoals: 

groeien, veranderen, sterven, verhuizen. 

                   We zijn gegroeid.                Hij is veranderd. 

                    Zij is gestorven.                   Wij zijn verhuisd.

* Als er naar in de zin staat:  

                               Wij zijn naar Haarlem gefietst.

Wanneer gebruik je zijn?

                        Sommige werkwoorden krijgen altijd zijn:

                        zijn -              Ik ben naar Frankrijk geweest.

                        komen -      Jij bent naar Nederland gekomen.

                        beginnen - De les is begonnen.

                        worden -     Wij zijn ziek geworden.

                        gaan -           Zijn jullie met het vliegtuig gegaan?

                        blijven -        Ze zijn in Nederland gebleven.

We gaan oefenen

Ik ... een mooie film gezien.

1. heb
2. ben

Ik ... gisteren naar de kerk geweest.

1. heb
2. ben

... jij al een koekje gehad?

1. Heb
2. Ben

De cursus ... gisteren begonnen

1. heeft
2. is

A2 -  6.7

De voltooide tijd 

van scheidbare werkwoorden

Scheidbare werkwoorden

... hebben een werkwoord en een ander woordje (vaak een voorzetsel). 

In de voltooide tijd begint het voltooid deelwoord met het andere woordje, en het wordt aan elkaar geschreven:

     Ik ruim de kamer op.     Ik heb vandaag de kamer opgeruimd.

     Hij kijkt de toets na.       Hij heeft de toets nagekeken.

     Werken zij samen?         Hebben zij samengewerkt?

We gaan oefenen

Wat is het voltooid deelwoord van opruimen?

Wat is het voltooid deelwoord van nakijken?

Wat is het voltooid deelwoord van terugbellen?

Wat is het voltooid deelwoord van uitleggen?

Wat is het voltooid deelwoord van vasthouden.

A2 -  6.12

De voltooide tijd 

van werkwoorden die beginnen met 

be-, ge-, her-, ver- of -ont

Geen "ge-"

Werkwoorden die beginnen met 

be

ge 

her 

ver 

ont 

hebben geen -ge in het voltooid deelwoord.

Hoe maak je het voltooid deelwoord?

         Kijk naar het hele werkwoord - wat is de stam (de ik-vorm)?

•                                          bedoelen - (ik) bedoel
•                                          gebruiken - (ik) gebruik
•                                          herhalen - (ik) herhaal
•                                          verdienen - (ik) verdien   
•                                          ontdekken - (ik) ontdek
•                                                 

Hoe maak je het voltooid deelwoord?

                

                            Op het eind komt een d of een t 

•                               gebruiken ➡ (ik) gebruik  ➡ gebruikt
•                               herhalen  ➡ (ik) herhaal ➡ herhaald

•  SoFTKeTCHuP

Staat de laatste letter van de stam in SoFTKeTCHuP?

JA!

NEE!

t

d

Geen "ge-"

                         bedoelen - Sorry, ik heb dat zo niet bedoeld.

•                   gebruiken - Kiki heeft mijn telefoon gebruikt.
•                   herhalen - De cursist heeft de zin herhaald.
•                   verdienen - Tom heeft vandaag veel geld verdiend.  
•                   ontdekken - Columbus heeft Amerika ontdekt.
•                                                 

We gaan oefenen

Wat is het voltooid deelwoord van vertellen?

Wat is het voltooid deelwoord van bedoelen?

Wat is het voltooid deelwoord van reserveren?

Wat is het voltooid deelwoord van beschrijven.

Nu kun je:

Het voltooid deelwoord

herkennen 

maken

een goed einde