Les 4C- Forever Chemicals

• Procestechniek
• MBO
• Studiejaar 1

Inleiding

• Forever Chemicals
  
• PFAS, wat is het?
  
• Bronnen van PFAS
  
• Teflon, PFOA en GenX
  
• Hoe komt PFAS in het milieu terecht?
• Effecten op gezondheid en milieu

Forever Chemicals/PFAS?

Vraag de student wat ze al weten van de forever chemicals.

Forever chemicals... Lekker makkelijk toch?

Vraag de student wat volgens hun het probleem is van forever chemicals?

Forever Chemicals

Forever Chemicals (zoals PFAS) zijn door de mens gemaakte stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Door emissies en incidenten, zijn deze stoffen in het milieu terechtgekomen en zitten nu onder andere in de bodem, in bagger en in het oppervlaktewater.

PFAS, wat is het?

Poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS)

•  GenX, PFOA (perfluoroctaanzuur) en PFOS (perfluoroctaansulfonaten)

PFAS kunnen een negatief effect hebben op milieu en gezondheid

• Niet of nauwelijks afbreken in het milieu.                                                        (ze zijn persistent)
  
• Schadelijke effecten kunnen geven in mensen en het milieu.              (ze zijn toxisch)
  
• Zich gemakkelijk en snel verspreiden in het milieu.                                   (ze zijn mobiel) 
• Ophopen in het menselijk lichaam, in dieren en planten                         (ze zijn bioaccumulerend)

PFOA & PFOS

Bronnen van PFAS

•  Je kan op verschillende manieren in contact komen met PFAS.
  (voedsel, drinkwater, bodem en consumentenproducten)
  
  

Voorbeelden van producten die PFAS bevatten:

• Waterafstotende kleren (regenkleding, buitensport- en skikleding)
• Pannen met een anti-aanbaklaag            (Teflon)
  
• Water- en vetafstotend papier                    (bakpapier of pizzadozen)
• Blusschuim

Teflon, PFOA en GenX

Teflon

• Verzamelnaam voor verschillende plastic fluoropolymeren                    (PTFE, FEP, EFTE en PFA) 
• Zorgt voor een water- en vuilafstotend laagje op het product dat goed bestand is tegen hitte.
• PTFE ervoor dat twee oppervlakken makkelijk over elkaar kunnen glijden.

PFOA en GenX

• Vroeger werd PFOA gebruikt als hulpstof bij de productie van Teflon.
• Een hulpstof is een stof die niet in het uiteindelijke product terechtkomt.
• Bij oververhitting van een pan met PTFE kunnen er lage hoeveelheden
  gefluoreerde stoffen vrijkomen

PTFE (polytetrafluoroethyleen)

FEP (fluorinated ethylene propylene)

EFTE (ethyleen tetrafluoroethyleen)

PFA (perfluoroalkoxy)

Hoe komt PFAS in het milieu terecht?

• PFAS kunnen in het milieu terechtkomen via de lucht of via het afvalwater van fabrieken.
• Door het gebruik van bijvoorbeeld brandblusmiddelen die PFAS bevatten.

• Eenmaal in het milieu blijven ze daar aanwezig. 
• Ze kunnen in kleine hoeveelheden terecht komen in voedsel of drinkwater.

Effecten op gezondheid en milieu

Van PFAS is bekend dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid van mensen

De stoffen kunnen bijvoorbeeld effect hebben op het immuunsysteem, op de voortplanting en ontwikkeling van het ongeboren kind

PFAS kan een effect hebben op cholesterol in het bloed, effecten op de lever geven en nier- en testiskanker veroorzaken.

De stoffen kunnen verder schadelijk zijn voor de natuur.                 (ophoping in de voedselketen)

Analysetechniek: LC/MS/MS

Analyse van PFAS/PFAO in water (Bruker MS)

Hoe kun jij als chemicus bijdragen aan het tegengaan van Forever Chemicals?

Vragen?